Cách đây hơn 100 năm nhà khảo cổ học người Pháp Henri
Parmentier đã phát hiện ra pho tượng Phật tại khu vực Đồng Dương, xã Bình Định,
huyện Thăng Bình, tỉnh Quảng Nam. Các nhà khảo cổ học trường Viễn Đông Bác Cổ thời
bấy giờ đã đánh giá tượng Phật Đồng Dương là pho tượng cổ nhất và là một trong
số những pho tượng đẹp nhất khắp cả vùng Đông Nam Á thời bấy giờ. Những bảo vật quốc gia
Cho tới nay, vẫn chưa có bất kỳ bức tượng Phật bằng đồng nào vượt qua được hai
kỷ lục cổ nhất và mang vẻ đẹp lạ nhất này. Tượng Phật Đồng Dương là pho tượng
Phật Thích Ca Mâu Ni nặng 120 kg, cao 122 cm; chỗ rộng nhất là 38 cm, chỗ dày
nhất 38 cm, đứng trên một bệ tròn hai tầng có tạc hình các cánh sen bao
quanh. Niên đại của pho tượng quý được xác định vào khoảng thế kỷ thứ 3. Tượng
được tạc theo tư thế đứng đang thuyết pháp (chuyển pháp luân) gốc từ Sanath (Lộc
Uyển). Các nhà khảo cổ học đánh giá, pho tượng Phật Đồng Dương chính là tác
phẩm mỹ thuật tiêu biểu cho kỹ thuật đúc đồng tinh xảo kết hợp với nghệ thuật
tạo hình độc đáo của văn hóa Chăm.
Ngay trong nét thiết kế từng phần tượng Phật đã thể hiện sự độc đáo, khác lạ
hiếm thấy. Phần trên của bệ là khối bán cầu ở thế ngửa lên, phần dưới bệ lớn
hơn, hình tròn như miệng chuông úp xuống. Bệ và toàn thân tượng đồng được đóng
chặt vào nhau bởi những chiếc mộng đặt dưới lòng đôi bàn chân bằng phẳng. Đặc
biệt, pho tượng quý ngoài giá trị tạo hình nghệ thuật tinh xảo, hiếm có, còn là
pho tượng hội tụ nhiều tướng tốt trong 32 tướng tốt và 80 vẻ đẹp tùy hảo như
trong quan niệm của đạo Phật. Ấy là đôi bàn chân Phật chấm sát đất và khít khao
với mặt phẳng của đất “cây kim cũng không thể lọt qua”. Hay diệu tướng thứ 17
của Phật thể hiện ở hai tay, hai chân, hai mắt và giữa cổ có khắc 3 ngấn chìm
gộp lại thành “7 chỗ đầy đặn”.
Điểm đặc biệt nữa của pho tượng cổ chính là tướng tôn nghiêm nằm ở vị trí cao
nhất của tượng Phật Đồng Dương là tướng “nhục kế” trên đỉnh đầu với một cục u
nổi lên giữa búi tóc cuộn quanh. Vì giá trị vô cùng đặc biệt nên đây cũng là
pho tượng duy nhất ở Việt Nam
từng được mua bảo hiểm với mức giá 5 triệu USD khi đưa đi trưng bày ở bảo tàng
nước ngoài. Pho tượng hiện đang được lưu giữ tại Bảo tàng Lịch sử Việt Nam tại thành
phố Hồ Chí Minh.
Theo tin mới