Thời Trần kéo dài 175 năm (1226-1400) với 13 triều vua. Từ khi nắm quyền cai trị, hoàng tộc Trần vẫn duy trì, phát huy thành tựu của triều Lý, tiếp tục tạo nên sức mạnh to lớn trong công cuộc bảo vệ đất nước. Ảnh: Tượng đầu phượng trang trí nóc mái bằng đất nung thời Trần.
Năm 1230, trên cơ sở Thăng Long thời Lý, nhà Trần quy hoạch lại trung tâm hoàng cung, xây dựng hai quần thể kiến trúc lớn ở phía Đông và phía Tây của điện Thiên An. Ảnh: Ngói úp nóc gắn tượng uyên ương thời Trần.
Trong những năm tiếp theo, nhà Trần tiến hành nhiều đợt xây dựng kinh đô Thăng Long, trong đó có hai đợt xây dựng quy mô lớn vào các năm 1289 và 1371. Ảnh: Ngói múi sen gắn lá đề trang trí rồng, phượng thời Trần.
Qua các dấu tích còn lại có thể nhận thấy, kiến trúc, kỹ thuật xây dựng và nghệ thuật trang trí của thời Trần một mặt kế thừa thời Lý, mặt khác đã phát triển và sáng tạo những dấu ấn đặc trưng. Ảnh: Gạch vuông trang trí hoa mẫu đơn dây thời Trần.
Đó là kỹ thuật trang trí hoa chanh, các loại ngói mũi sen, ngói mũi lá, các loại phù điêu, tượng tròn với hình khối, đường nét khoáng đạt, khỏe khoắn, mang hơi thở riêng của thời Trần. Ảnh: Đầu đao cong dựng góc mái thời Trần.
Cuộc sống hoàng cung Thăng Long thời Trần được phản ảnh rõ qua sự phong phú, đa dạng của các đồ dùng sinh hoạt hàng ngày, nhiều nhất là đồ gốm. Ảnh: Âu trang trí hoa mẫu đơn dây bằng gốm men ngọc thời Trần.
Thời kỳ này, các lò gốm ở Thăng Long sản xuất nhiều loại đồ gốm cao cấp dùng trong hoàng cung với nhiều dòng gốm men trắng, men ngọc, men xanh lục, men nâu, hoa nâu và lam. Ảnh: Bình rượu gốm men nâu thời Trần.
Trong đó, gốm hoa nâu có kích thước lớn, khối hình chắc khỏe, hoa văn rất được ưa chuộng vào thời kỳ này. Ảnh: Chân đèn trang trí hoa lá bằng gốm hoa nâu thời trần.
Bên cạnh đồ gốm nội địa, nhà Trần cũng nhập khẩu một số lượng đáng kể đồ gốm Trung Hoa cao cấp dùng trong hoàng cung như gốm hoa lam lò Cảnh Đức Trấn, gốm men ngọc lò Long Tuyền... Mảnh bát vẽ uyên ương trong đầm sen, gốm hoa lam Trung Hoa thời Nguyên.
Ngoài đồ gốm, các nhà khảo cổ còn tìm thấy một số đồ vật kim loại, mảnh trang sức bằng vàng, dao cau cùng bình vôi... phản ảnh nhiều mặt đời sống của ở hoàng thành Thăng Long thời Trần. Ảnh: Mảnh trang trí hoa văn mây bằng vàng thời Trần.
Gạch chữ nhật, in chữ "Vĩnh Ninh trường" thời Trần.
Ngói úp nóc gắn lá đề trang trí rồng thời Trần.
Ngói úp nóc gắn lá đề trang trí phượng thời Trần.
Mảnh ngói in chữ "Hoàng Môn thự... dận giám tạo" thời Trần.
Ngói lợp góc mái tạo hình đầu sư tử thời Trần.
Ngói lợp góc mái tạo hình đầu sư tử thời Trần.
Ngói mũi lá và ngói ống lợp thân mái thời Trần.
Liễn trang trí văn hoa dây lá bằng gốm men nâu thời Trần.
Bình vôi bằng đất nung thời Trần.
Thuyền tán thảo dược bằng đất nung thời Trần.