Sinh ra và lớn lên trên miền biển
Xuyên Mộc (Bà Rịa- Vũng Tàu). Xa quê đã lâu, nay tôi mới có dịp trở lại quê
nhà, trước là thăm lại quê hương, sau là có dịp thưởng thức món gỏi cá trích
nổi tiếng...
Tuổi thơ của tôi khôn lớn từng ngày trong
nắng gió với vịnh biển hiền hòa xanh ngát một màu nhưng cũng dữ dội với những
cơn thịnh nộ, cuồng dâng của sóng biển vào những mùa giông tố và cũng gắn liền
với những con tàu đánh cá, các loại hải sản cá, mực, tôm, cua do ngư dân đánh
bắt về.
Biển xanh quê tôi dạt
dào sóng vỗ
Tôi còn nhớ như in, cứ mỗi lần tàu cập bến, mẹ và những phụ nữ quê tôi hối hả ra
biển lựa cá, những loại cá lớn có giá trị kinh tế cao thì đem bán, còn những
loại cá nhỏ thì phân loại ra làm nước mắm hoặc phơi khô. Có những loại cá nhỏ
nhiều vảy, nhiều xương như cá mạo, cá lẹp… Lúc bấy giờ, mẹ tôi thích lựa mua mớ
cá trích còn tươi xanh để về làm món gỏi cho cả nhà ăn.
Chuyển cá trích từ
tàu cá vô bờ.
Mẹ tôi cho hay, thịt cá trích ngọt, dai và không tanh rất hợp với món gỏi cá
trích. Song, để giữ vị ngọt thanh của cá, món gỏi luôn được chế biến từ cá tươi
mới vớt lên từ biển (phải là cá từ các tàu đánh bắt gần bờ, còn tàu đánh bắt xa
bờ thì cá phải qua ướp đá không thể làm nên món gỏi cá hấp dẫn) và phải là loại
cá có thịt chắc.
Cá trích thường được chọn làm nguyên liệu vì đáp ứng được mọi yêu cầu chế biến
và được đánh bắt quanh năm (chỉ trừ những ngày biển động).
Cá trích tươi xanh.
Để chế biến món gỏi, mẹ chọn những con cá trích tươi xanh bằng khoảng 2 ngón
tay cạo sạch vảy, cắt bỏ đầu, đuôi và lườn cá, rửa cá cho sạch để ráo.
Dùng dao thái mỏng lược lấy 2 miếng phi lê, 1 chén dấm nuôi nhúng cá sơ qua để
ráo, vắt nước cốt chanh ướp cho cá chín tái, vắt sơ qua để khi cho gia vị cá
không bị ướt.
Sau đó trộn thịt cá với hành tím thái mỏng và tỏi phi, hành phi; thính gạo rang
vàng xay vừa nhỏ; gừng, riềng thái sợi nhỏ; ớt, tiêu, muối, đường, bột ngọt,
đậu phụng rang giã dập trộn đều cho thấm gia vị.
Món gỏi cá trích ở Xuyên
Mộc quê tôi.
Quê tôi, ở bên bờ sông Ray nên có nhiều loại đọt cây để ăn với gỏi cá trích tạo
nên hương vị rất đặc trưng như đọt non các loại cây: điều, xoài, ổi, cùng với
các loại rau sống trồng trong vườn như các loại rau thơm, đọt đinh lăng, dưa leo,
chuối chát, búp chuối…
Mẹ tôi cũng rất khéo tay làm món nước mắm chua ngọt khá ngon với nước mắm ngon
Phan Thiết cùng với mì chính, tỏi, ớt, chanh, đường…Đi học về bụng đang đói,
sẵn món gỏi mẹ vừa làm xong , anh em chúng tôi tha hồ dùng bánh tráng cuốn rau
sống kèm gỏi cá và không quên rắc thêm vài sợi dừa nạo rồi cuốn lại chấm vào
nước mắm chua ngọt mà tha hồ thưởng thức.
Vị ngọt của cá, vị mát của rau, vị bùi của thính, vị thơm của gia vị và nhất là
mùi thơm, chát đặc trưng của “rau rừng” hòa quyện hương vị của “cá trích” ở
biển khơi, tan trong vòm miệng làm cho anh em chúng tôi có một cảm giác rất
ngon nhưng khó tả được thành lời. Lúc bấy giờ, cha tôi không thể thiếu một ly
rượu nếp “đưa cay” thì không có gì cha tôi thích thú bằng.
Giờ đây, xa quê hương đã lâu với bao bận bịu mưu sinh cùng những nỗi lo toan
trong cuộc sống đời thường nơi đất khách quê người, nhưng tôi vẫn không bao giờ
quên món gỏi cá trích quê nhà do chính bàn tay mẹ hiền chế biến lúc tôi còn thơ
bé đã ấp ủ trong tôi suốt cả cuộc đời.
Theo: danviet