Theo niên đại ghi trên hiện vật, cột kinh Phật chùa Nhất Trụ được vua Lê Đại Hành cho dựng vào năm 995, gồm 6 bộ phận gá lắp với nhau bởi các ngõng, bao gồm: Tảng vuông, đế tròn, thân bát giác, thớt bát giác, đấu bát giác và đỉnh hoa sen. Tất cả các bộ phận gắn với nhau hoàn toàn không sử dụng chất kết dính, nhưng rất vững chắc dù đã trải qua ngàn năm.
Trên tám mặt cột đều được khắc chữ Hán, ước khoảng 2.500 chữ, nhưng nửa dưới thân cột không còn chữ, chỉ có nửa trên là còn chữ, song cũng không đầy đủ, có chỗ bị mờ khó đọc. Trong số này chỉ có bốn mặt còn đọc được một số dòng, bốn mặt còn lại bị mờ hoàn toàn, tuy nhiên cũng có thể nhận thấy phần văn tự cột đá này gồm lạc khoản, kệ, kinh.
Trao đổi với Báo Giao thông, ông Giang Bạch Đằng, Giám đốc Trung tâm bảo tồn di tích lịch sử và văn hóa Cố đô Hoa Lư (Sở Du lịch Ninh Bình) cho biết, đối với các bảo vật quốc gia đều được bảo vệ nghiêm ngặt. Ngoài công tác tuyên truyền cho du khách, người dân thì có hệ thống camera giám sát, bảo vệ túc trực 24/24h trông coi các bảo vật.