Đó là bài thuốc có cái tên rất lạ “sát độc hoàn”, được sáng tạo năm
1945 từ một gia đình có truyền thống bốc thuốc cứu người ở Bình Định.
Bài thuốc hiện vẫn được
hậu duệ của gia đình ấy sử dụng để cứu chữa bệnh nhân trong một phòng
khám nhỏ nằm ở xã Cam An Nam, huyện Cam Lâm, tỉnh Khánh Hòa. Phòng khám
ấy từng là điểm đến an toàn của các bệnh nhân phong, chàm, tổ đỉa… với
bài thuốc tuy chỉ gồm vỏn vẹn hai dược vị đơn giản nhưng vô cùng hiệu
nghiệm.
|
Để tìm truyền nhân, ông vẫn thường viết lại những bài thuốc cổ truyền bằng sự cẩn thận của mình. Ảnh TG |
Bài thuốc từ củ ráy tía
Người sở hữu bài thuốc “sát độc hoàn” nổi tiếng
trên là lương y Nguyễn Văn Long (69 tuổi) ở xã Cam An Nam, huyện Cam
Lâm, tỉnh Khánh Hòa. Theo đồng nghiệp của lương y Long ở Hội Đông y tỉnh
Khánh Hòa thì ông là người đặt nền móng đầu tiên cho sự nghiệp phát
triển Đông y trên địa bàn huyện Cam Lâm này. Trong đó “sát độc hoàn” là
một trong những bài thuốc quan trọng làm nên tên tuổi của thầy thuốc
Nguyễn Văn Long trong suốt mấy chục năm qua. Trò chuyện với chúng tôi,
với giọng nói nhẹ nhàng và tình cảm, lương y Long chia sẻ: “Nơi duy nhất
tôi làm việc là trạm y tế xã Cam An Nam. Tôi đã chữa trị hiệu quả cho
nhiều bệnh nhân bị các bệnh như phong bạc, chàm, vảy nến... Tôi muốn
người đời sau biết được bài thuốc này để nó không bị thất truyền và có
thể cứu chữa thêm cho nhiều bệnh nhân khác”.
Trò chuyện với chúng tôi khi phòng khám của ông
không lúc nào ngơi khách đến khám, lương y Long bộc bạch rằng, ông vốn
học nghề y gia truyền từ ông bà mình và hành nghề từ năm 1972. Năm 1976,
ông bắt đầu công việc tại trạm y tế xã Cam An Nam. Quan sát hồi lâu
từng nét chữ chậm rãi trong các phương thuốc của lương y Long, chúng tôi
thấy được tính cẩn trọng, kĩ càng của ông trong công việc. Ông bảo
rằng, từng thang thuốc sẽ ảnh hưởng đến sức khỏe, tính mạng của người
bệnh nên ông đều hết sức chú ý. Khi nhắc đến bài thuốc “sát độc hoàn”,
cẩn thận lần giở lại công thức được ghi chép trong quyển “sổ nghề” của
mình. Không phải vì ông quên hay không nhớ rõ; ông bảo, khi công bố
thông tin phải chính xác.
Chúng tôi khá ngạc nhiên khi bài thuốc “sát độc
hoàn” chỉ gồm hai vị đơn giản là ráy tía (phần củ) và thổ phục linh (củ
cun). Lương y Long cho biết, hai vị này đều dễ kiếm, dễ trồng ở nước ta
nhưng công đoạn bào chế và cân đối liều lượng mới là điều quan trọng
nhất. “Về sơ chế, thổ phục linh được rửa sạch, cắt bỏ rễ, thái mỏng,
phơi khô. Ráy tía phần củ cũng phải được rửa sạch, cắt bỏ rễ con đem
thui cho chín, thái mỏng, phơi sấy khô. Sau khi hoàn thành công đoạn sơ
chế ban đầu, hai vị thuốc sẽ được cho vào máy nghiền thành bột, bào chế
dưới dạng hoàn theo phương pháp thủ công gia truyền”, lương y Long cho
biết.
Phương thức bào chế này nhằm đảm bảo tiện lợi cho
người sử dụng. Thông thường một viên “sát độc hoàn” to bằng hạt tiêu.
Trẻ em từ 10 tuổi trở lên, nếu mắc bệnh sử dụng 5 -7 viên/lần, người lớn
uống 15-20 viên/ lần. Đây là bài thuốc tâm đắc mà lương y Long đã bổ
sung vào kho thuốc nam của tỉnh Khánh Hòa. Nói về công dụng của bài
thuốc này, lão lương y làng cho biết: “Đa số người dân ở xã Cam Phước
Tây này khi uống thuốc của tôi đều có hiệu quả tích cực. Kể cả căn bệnh
lở loét, nếu uống “sát độc hoàn” thì cũng có thể khỏi được”. Theo lương y
Long, bài thuốc này được sáng chế năm 1945 tại quê gốc Bình Định của
ông. Năm 1972, ông vào Cam An Nam định cư và mang theo nó.
Trăn trở về người kế tục
|
Bằng khen cho những thành tích của ông. Ảnh TG |
Ngoài bài thuốc nổi tiếng “sát độc hoàn”, lương
y Nguyễn Văn Long còn sở hữu rất nhiều các bài thuốc quý, đặc trị các
căn bệnh khác. Đặc biệt, những cây thuốc để chế biến thuốc đều do ông tự
tay vun trồng. Vườn thuốc của gia đình ông có diện tích khoảng 200 mét
vuông. Hội Đông y tỉnh chọn đây là nơi cung cấp giống dược liệu của
tỉnh. Các loại thuốc trong vườn chuyên chữa 7 căn bệnh thường gặp trong
cuộc sống hàng ngày của người dân. Ông mở phòng thuốc ngay tai nhà và
nguồn thảo dược cũng từ chính khu vườn đó. Trong nhiều năm qua, lương y
Nguyễn Văn Long đã cố gắng duy trì vườn thuốc để có thể cung cấp đủ dược
liệu chữa trị cho bệnh nhân trong vùng, kể cả những lúc kinh tế khó
khăn nhất.
Hiện nay trên địa bàn tỉnh Khánh Hòa có 64 vườn
thuốc mẫu, riêng Nha Trang có 27 vườn. Vườn thuốc Đông y của lương y
Long thuộc hàng tiêu biểu trong khu vực. Vườn thuốc là kết quả của nhiều
năm nghiên cứu và sưu tầm, chăm sóc các loại thuốc trong tự nhiên đưa
về vườn nhà mình. Với nguồn dược liệu dự trữ này, lương y Long đã góp
phần tích cực giảm bớt chi phí trong khám chữa bệnh cho người nghèo bằng
phương pháp y học cổ truyền. Đây cũng là vườn thuốc độc đáo trên địa
bàn xã. Các phương thuốc thực hiện dựa trên cách bào chế theo phương
pháp thủ công gia truyền. “Do đó, chúng tôi tin tưởng thầy thuốc Long vì
ông khám chữa bệnh trong vùng này nhiều năm rồi. Hơn nữa, thuốc bào chế
dưới dạng hoàn uống rất tiện lợi, không phải sắc qua nhiều nước, vừa
mất thời gian chờ đợi lâu lại vừa phải coi sóc kĩ càng”, anh Nam, một
nông dân trong vùng chia sẻ.
Ngoài khám chữa bệnh tại nhà, hàng tuần lương y
Long còn tham gia đều đặn các hoạt động từ thiện do tỉnh tổ chức. Ông
cho hay: “Tôi thường tham gia hoạt động khám chữa bệnh từ thiện. Tỉnh
hội có việc thì tôi cũng đi cùng để cống hiến sức mình cho sức khỏe của
toàn dân vậy. Tôi là thầy thuốc mà!”. Nhiều người dân nơi đây đều nể
phục lương y Long bởi mỗi khi có người bệnh cần tới thì bất chấp đêm hôm
mưa gió, ông đều đến tận nơi và dùng những bài thuốc tâm đắc của mình
giúp đỡ họ. Cũng chính vì thế, trong nhiều trường hợp khẩn cấp, không
chỉ người dân trong vùng mà còn nhiều nơi khác vẫn thường tìm đến ông
hoặc trạm y tế xã Cam An Nam nhờ cứu giúp. Ông chia sẻ vài kinh nghiệm
cấp cứu đơn giản: “Nếu ai đó mắc những triệu chứng như choáng, mệt, ngất
xỉu, ói nôn… thì sơ khởi chỉ cần nặn chanh tươi cho uống vài giọt, tỉnh
lại rồi phân tách bệnh mà điều trị thì sẽ cứu được bệnh nhân”.
Những cách chữa trị đó tuy đơn giản nhưng hiệu quả
đã được chứng minh qua thực tế. Người dân trong vùng đều đánh giá rất
cao tài năng chữa bệnh của lương y Long. Tuy nhiên, một điều vẫn khiến
ông trăn trở là việc truyền lại những bài thuốc đặc biệt này cho người
đời sau. Cho đến bây giờ, lương y Long vẫn chưa tìm được người học trò
ưng ý, có tấm lòng từ tâm để ông có thể dốc hết tâm huyết tuyền lại bài
thuốc. Trò chuyện với chúng tôi, ông khắc khoải: “Giờ tôi cũng đã già,
không thể đi đến các vùng sâu vùng xa để cứu chữa cho bà con được nữa.
Tôi muốn tìm cho mình một truyền nhân để giao lại những bài thuốc quý
này, nhằm cứu chữa cho người đời, vậy nhưng vẫn chưa tìm được ai có đủ
cái tâm để tôi tin tưởng. Tôi hy vọng rằng, những bài thuốc của mình sẽ
giúp được nhiều người hơn nữa. Như thế tôi mới thỏa lòng”.
Ngoài vai trò thầy thuốc, lương y Long còn đảm
nhận vai trò là huấn luyện viên dưỡng sinh của xã trong nhiều năm qua.
Ông cũng được rất nhiều người kính trọng ở bộ môn này. Lão lương y làng
cho biết, môn tập dưỡng sinh giúp chúng ta khỏe mạnh, vui tươi, minh
mẫn. Ông đến với dưỡng sinh không chỉ vì nó có mối liên hệ mật thiết với
y học cổ truyền mà còn để tăng cường sức khỏe khi tuổi cao sức yếu.
Ngày 25/06, ông Long là lương y đầu tiên hoàn thiện hồ sơ đăng kí tham
gia đoàn công tác từ thiện của Tỉnh hội Đông Y Khánh Hòa tại địa bàn
huyện Khánh Sơn trong tháng 6 này. Ông luôn nhiệt tình tham gia đầy đủ
các hoạt động do hội Đông y tỉnh tổ chức. Lý do khiến ông có thể trở
thành lương y phần quan trọng dựa vào tinh thần học tập không mệt mỏi.
Ngoài việc tiếp thu kiến thức y học cổ truyền, ông đã vào miền Nam nỗ
lực học tập trong thời gian dài để có được chứng nhận y học theo qui
định ngành giáo dục. Hy vọng rằng, với sự tâm huyết đó, sắp tới đây ông
sẽ tìm được truyền nhân, để những bài thuốc giá trị kia không chỉ nằm
trong sách vở ông ghi chép lại mà được mang ra áp dụng ngoài thực tế,
cứu chữa cho nhiều bệnh nhận hơn nữa.
Vinh dự đặc biệt
Được biết, ông Nguyễn Văn Long có nhiều bài
thuốc chữa bệnh rất hiệu quả. Trong số đó, “sát độc hoàn” là bài thuốc
tiêu biểu, được chọn báo cáo tại Hội thảo Khoa học các bài thuốc của dân
tộc, tôn giáo do TW Đông Y Việt Nam tổ chức tại Hà Nội trên quy mô toàn
quốc và cách 10 năm mới diễn ra một lần.
|
Theo: GiadinhNet