Nói là làng nghề nhưng thực chất cũng chỉ có một số hộ gia đình theo nghề nướng cá. Họ tận dụng tuyến đường huyết mạch, nhiều người qua lại để dựng các căn lều dọc 2 bên đường rồi nướng cá bán. Hỏi làng nghề có từ bao giờ cũng chẳng ai nhớ, chỉ biết rằng từ khi nhu cầu thưởng thức món cá nướng tươi ngon càng nhiều thì làng nướng cá cũng hình thành từ đó.
Cá nướng Hộ Độ chủ yếu là các loại cá như: cá bạc má, cá nục chuối, cá thu, cá trích… Theo như tìm hiểu các chị có thâm niên nướng cá lâu năm ở đây thì muốn có cá nướng thơm ngon phải bắt đầu từ khâu chọn lựa cá. Đó là cá phải thật tươi, sau khi được đánh bắt ngoài khơi, các chủ thuyền sẽ cấp đông ngay để giữ được độ tươi xanh của cá, rồi vận chuyển vào bờ. Thường từ sáng sớm các đoàn thuyền sẽ cập bến và giao cá cho các hộ gia đình hay thương lái. Sau khi nhận cá xong, sẽ đến bước rã đông, làm sạch, để ráo nước rồi xâu que tre dọc thân con cá để quá trình nướng không bị bể nát và cá ngon hơn. Để đảm bảo cá chín đều (đối với cá nục chuối, cá bạc má), trước khi nướng người ta còn cẩn thận dùng dao khứa đều 2 bên thân con cá, những thớ thịt chín săn hòa lẫn với mỡ cá chảy tràn ra tạo nên mùi thơm béo ngậy.
Đối với cá cắt miếng thì được đặt trong các tấm liếp, kẹp lại rồi mới đặt lên lò than. Lò nướng cũng chỉ được kê đơn giản bởi 2 viên gạch 2 đầu rồi bắc lên các thanh sắt song song, dưới là than hoa được đốt lên đỏ rực. Bên cạnh quạt điện, người ta còn dùng quạt tay phất qua phất lại để duy trì độ nóng của than. Nhằm đảm bảo cá chín đều, thơm ngon, có độ săn và ngọt thì người nướng cá cần phải có kỹ thuật lật trở đều tay, không để cá bị cháy hoặc không chín lớp thịt bên trong. Điều đặc biệt là cá nướng ở đây không hề được tẩm ướp bất cứ một loại gia vị nào. Đơn thuần chỉ là cá tươi và được nướng chín trên bếp than hồng rồi đưa đến người thưởng thức.
 |
Cá nướng có thể ăn liền bằng cách dùng lá cuốn kẹp cùng với rau sống rồi chấm bằng nước chấm pha sẵn có độ mặn, ngọt sánh quện hoặc đơn giản chỉ với chén nước mắm tỏi ớt cũng đã rất ngon, có thể ăn mãi đến no mà không ngán. Cũng có người lại thích thưởng thức cá nướng bằng cách kho mặn ngọt rồi ăn cùng với cơm. Dù thưởng thức cá nướng bằng cách nào chăng nữa thì vẫn giữ được hương vị thơm ngon riêng có của làng cá nướng Hộ Độ để mỗi độ đi về nghe thơm lừng mùi cá nướng lại gợi cho ta nhớ về chốn quê hương miền biển thanh bình và giản dị.
Nghề nướng cá vất vả là vậy, người làm nghề phải tất bật từ sáng sớm tinh mơ đến tối đen, mặt mũi lấm lem, mùa đông còn dễ chịu chứ vào mùa hè dưới cái nóng rát bỏng và gió Lào của miền Trung thì sự cực nhọc lại càng gấp bội. Thế mà trên khuôn mặt của các chị nướng cá lúc nào cũng toát lên nụ cười niềm nở, tươi vui chào mời khách mua.
Ở Hà Tĩnh, làng biển nào cũng có nghề nướng cá như ở Thạch Kim (Lộc Hà), Cẩm Nhượng (Cẩm Xuyên), Cương Gián (Nghi Xuân)… nhưng ngon nổi tiếng nhất vẫn là ở Hộ Độ. Cá nướng ngoài làm món ăn dân dã hàng ngày trong gia đình thì còn được đưa vào thực đơn trong các nhà hàng để thực khách thưởng thức, là món quà đặc biệt gửi đến người thân phương xa và làng nghề cũng là một địa điểm để các đoàn khách trải nghiệm, nếm thử sản phẩm. Chính vì vậy, mỗi ngày nơi đây càng trở nên nhộn nhịp hơn.
Cũng chính từ sự đơn sơ, mộc mạc không cầu kỳ của món ăn dân dã này đã làm nức lòng bao thực khách khi thưởng thức. Đó chính là món quà của biển cả ban tặng cho người dân Hộ Độ và cũng là nét đẹp truyền thống đặc trưng của làng biển này.
Theo; petrotimes.vn