Một ngày cuối tuần, người bạn thân gọi điện mời tôi lên chơi. Nhà bạn ở tận làng Đại Phong, xã Phong Thuỷ, huyện Lệ Thuỷ...
Biết thể nào tôi cũng đúng hẹn, bạn tôi
đích thân vào bếp làm một mâm cơm đãi bạn đường xa. Tôi nhìn vào mâm cơm
"thịnh soạn" do chính tay bạn tôi chế biến và không khỏi ngạc nhiên,
bởi trong mâm có rất nhiều món luộc như: bầu luộc, thịt heo luộc, rau
khoai lang luộc... Và "lạ" nhất đối với tôi đó là chính giữa mâm cơm có
một món ăn màu nâu cánh gián sền đặc tựa như món ruốc được làm từ những
con khuyếc biển.
Thấy tôi có vẻ tò mò, bạn tôi nói ngay:
"Đây là món nhút tép, đặc sản của quê hương Lệ Thuỷ (Quảng Bình), mạ
(mẹ) mình tự tay chế biến ra đó. Món này được chế biến từ những con tép
tươi mà tớ cất vó ở đồng về...". Tôi cầm đũa gắp một miếng thịt luộc
chấm vào chén nhút tép để thưởng thức, quả thật, nhút tép vừa có vị mặn,
ngọt, chua, cay... rất đậm đà, ngon tuyệt.
Bạn kể, ở Lệ Thuỷ có rất nhiều người
biết cách chế biến nhút tép, nhiều nhất vẫn tại các xã vùng giữa. Trước
đây, do phương tiện đi lại khó khăn, số tép bắt được ăn không xuể, bán
không hết nên người dân Lệ Thuỷ mới nghĩ ra nhiều cách chế biến và bảo
quản chúng. Trong vô số các cách chế biến đó có một cách chế biến mà
nhiều người ưa thích, đó chính là món nhút tép.
Cách thức chế biến món nhút tép đồng
khá công phu. Đó là phải lựa loại tép đồng thật đều, tươi rói, đang còn
nhảy tanh tách, đem rửa thật sạch, để ráo, sau đó ủ vào vại sành theo
thứ tự lớp tép, lớp muối. Nhút tép đồng muốn muối cho ngon phải lựa cái
vại sành loại tốt. Vại sành được làm từ đất sét nung lửa... Loại muối
dùng muối tép đồng phải là loại muối hạt trắng tinh, sạch sẽ, không có
tạp chất. Lượng muối dùng để ủ tép phải vừa đủ (đây là bí quyết gia
truyền).
Thiếu muối, nhút tép sẽ không chín.
Thừa muối, nhút tép sẽ quá mặn, nặng mùi. Sau khi đã ủ tép vào vại xong,
dùng nẹp tre và đá lèn phía trên mặt cho thật chặt, sau đó đem ra phơi
nắng một thời gian cho tép chín. Khi tép đã chín, bỏ vào rá tre rồi dùng
tay chà cho thật mịn.
Tiếp đó, khi tép dậy lên mùi thơm,
thường trộn vào một ít gạo rang hay bắp rang giã nhỏ và thêm vào một số
loại gia vị khác như ớt bột, riềng, gừng cắt chỉ... rồi bỏ hỗn hợp đó
vào chai, lọ thủy tinh hoặc hủ sành loại nhỏ tiếp tục đem phơi nắng cho
đến khi chín muồi, màu của nhút chuyển thành màu đỏ au, hương thơm sực
nức, khi nếm có vị thanh, vị ngọt của con tép đồng là có thể dùng được.
Nhút tép đồng ăn kèm với món gì cũng ngon.
Thường người ta hay ăn nhút tép đồng
với cơm nóng, hoặc dùng để chấm với quả sung, quả vả, quả bầu luộc hoặc
các loại rau như đọt lá mưng, lá tía tô... Tuy nhiên, nếu ăn với thịt
heo ba chỉ luộc thì mới gọi là đỉnh cao... Ngày xưa, nhút tép đồng là
món ăn dân dã của người Lệ Thuỷ, nhưng ngày nay, nhà nào có được món này
là đặc sản.
Theo : danviet.vn