 |
|
Kiến trúc tre đương đại vừa mang nét hoài cổ, vừa hiện đại |
Đi nhiều địa phương trong nước, rồi trở về Huế, thi thoảng lại bắt gặp hình ảnh những công trình bằng tre, trông rất ấn tượng. Kể với ngoại tôi là người đã bước tuổi 100, ông bảo: “Cây tre là hình ảnh gần gũi với đời sống của người dân Việt Nam hàng ngàn năm qua. Chính những giá trị sâu sắc và lâu bền trong văn hóa của người Việt nên nhiều người xem cây tre được coi là một biểu tượng của con người, đất nước Việt Nam”.
Từ xa xưa, tre là vật liệu dùng để dựng nhà rất bền bỉ, vừa mát mẻ, vừa dễ xây dựng. Tuy nhiên, trong một thời gian dài, sự phát triển của bê tông cốt thép đã khiến cho việc sử dụng vật liệu tre làm nhà cửa ngày càng ít phổ biến. Bẵng đi một thời gian dài, xu hướng xây dựng nhà bằng tre dường như quay trở lại. Kiến trúc tre đương đại là sự kết hợp giữa bê tông cốt thép và tre, mang lại một cái nhìn mới mẻ cho các công trình, nhưng vẫn giữ nét truyền thống ngàn xưa.
Người bạn làm kiến trúc sư của tôi phân tích, không phải không có lý do cho sự quay lại của kiến trúc tre. Có giai đoạn, người ta lầm tưởng tre chỉ thích hợp làm vật liệu cho các công trình thấp tầng, quy mô nhỏ. Lý do là mọi người vẫn chưa hiểu hết về các đặc tính của tre, nên vẫn còn nghi ngờ về độ bền và tuổi thọ của các công trình. Trên thực tế, tre là loại vật liệu có độ bền cao, rất cứng (cứng hơn gỗ sồi 27%) nhưng lại dễ uốn, tre sở hữu nhiều đặc tính cơ học phù hợp cho xây dựng, kiến trúc hơn nhiều loại gỗ. Ở Nhật Bản, có những ngôi nhà tre có tuổi đời lên đến hơn 2 thế kỷ. Còn theo kiến trúc sư Trần Quốc Việt (Hà Nội), tre là vật liệu có cấu trúc dạng sợi, nhiều lớp đặc rỗng, nên có khả năng giảm nhiệt rất tốt cho công trình. Đây là vật liệu truyền thống và có thể sử dụng được trong nhiều vùng khí hậu.
Khi mà lượng chất thải từ ngành công nghiệp xây dựng đang là gánh nặng với môi trường, thì vật liệu tre không tạo ra chất thải mà còn tạo ra bầu không khí trong lành cho các công trình và trở thành lựa chọn hàng đầu để bảo vệ hệ sinh thái. Cũng vì thế, nhiều người, đặc biệt là những người sinh ra ở nông thôn do điều kiện làm ăn chuyển lên sống ở thành thị khi ăn nên làm ra, có đất đai đã muốn giữ lại hồn quê, ứng dụng kiến trúc tre đương đại.
Để phát triển một dự án, công trình xây dựng bằng tre đòi hỏi quá trình sáng tạo và cả chuyên môn kỹ thuật. Trước đây, công đoạn thi công kết cấu cột và dầm bằng tre chủ yếu phụ thuộc những người thợ thủ công lành nghề. Hiện nay, sự tiến bộ về khoa học công nghệ đã mang đến những giải pháp hiệu quả và tiết kiệm chi phí hơn hẳn.
Thi thoảng, tôi lại đi đâu đó khám phá. Trên những điểm dừng chân trong hành trình của mình, bất giác gặp kiến trúc tre, tôi lại thấy sự gần gũi thân quen đến lạ. Kiến trúc tre đương đại vừa mang tinh thần văn hóa làng quê gần gũi, pha lẫn nét hiện đại. Sự sáng tạo không giới hạn của kiến trúc sư đã thổi hồn vào trong cây tre, mang đến những nét mới lạ, đặc sắc.