Đến
nay, Cao Bằng là một trong những tỉnh phê duyệt quy hoạch xây dựng xã
nông thôn mới muộn trong cả nước. Điều đáng nói, trong số 177 xã cần lập
quy hoạch xây dựng xã NTM của tỉnh, mới có 93 xã được phê duyệt qui
hoạch, trong đó 68 hồ sơ đồ án được tỉnh kiểm tra, thì mới có 17 đồ án
đạt yêu cầu. Chất lượng đồ án quy hoạch kém đồng nghĩa với không mang
tính khả thi khi triển khai, điều đó sẽ dẫn đến việc xây dựng NTM không
đạt hiệu quả .
*Quy hoạch chưa sát thực tế, thiếu đồng
Trong
năm 2013, Cao Bằng phấn đấu hoàn thành lập quy hoạch cho tất cả các xã,
với kinh phí bình quân cho mỗi xã là 306 triệu đồng. Nhưng đối với các
xã đã hoàn thành quy hoạch, hầu hết các đồ án chưa thể hiện được “3
trong 1”, đó là: Định hướng phát triển hạ tầng KT – XH; kế hoạch sử dụng
đất; quy hoạch phát triển sản xuất. Do có địa hình phức tạp, đất canh
tác rải rác nên khó quy hoạch dân cư thành xóm tập trung, khó bố trí khu
trung tâm xã để xây dựng các công trình hạ tầng xã hội, nhất là việc
lấy đất đủ diện tích cho các công trình để đạt theo tiêu chí về xây dựng
NTM cũng như quy hoạch hệ thống công trình hạ tầng kỹ thuât: điện, nước
sinh hoạt, giao thông, thủy lợi… Đây cũng là nguyên nhân ảnh hưởng đến
kết quả thực hiện các tiêu chí NTM, hiện tỉnh chưa có xã nào đạt trên 14
tiêu chí so với Bộ tiêu chí Quốc gia về xây dựng NTM (gồm 19 tiêu chí).
Đường giao thông liên thôn xóm là khó khăn tiếp theo ở nhiều địa bàn
nên đây là cản trở lớn. Về quy hoạch sản xuất, các địa phương trong tỉnh
việc phát triển vật nuôi, cây trồng mang tính hàng hóa chưa có định
hướng lâu dài mà chỉ là hàng hóa theo thời điểm, xã nào thấy cây, con
nào phù hợp thì đưa vào chứ chưa có sự thống nhất, đồng bộ.
Đối
với các xã đã được phê duyệt quy hoạch, các nội dung trong quy hoạch
chưa đầy đủ, chưa có quy hoạch sử dụng đất và quy hoạch sản xuất. Một số
đồ án đã phê duyệt nhầm lẫn giữa đề án và đồ án, các bản vẽ thể hiện
không đầy đủ nội dung, hồ sơ chưa đạt yêu cầu.
Huyện
Thông Nông có 10 xã và 1 thị trấn, đã phê duyệt quy hoạch được 9 xã, 1
xã đang thực hiện quy hoạch, là xã đạt tỷ lệ cao, nhưng đồ án quy hoạch
của 6 xã có nội dung đồ án quy hoạch chưa đúng theo Sổ tay hướng dẫn của
Bộ Xây dựng, hiện huyện đang phối hợp với đơn vị tư vấn lập lại đồ án
theo quy định. Các đồ án quy hoạch của 3 xã: Vị Quang, Lương Thông, Bình
Lãng có bản vẽ quy hoạch thể hiện thiếu nhiều nội dung, như: quy hoạch
sản xuất không thể hiện kênh mương thủy lợi, thuyết minh thiếu giải pháp
cụ thể, định hướng phát triển đầu ra cho sản phẩm đem lại giá trị kinh
tế cao chưa rõ ràng; quy hoạch hạ tầng kỹ thuật thể hiện chưa rõ; quy
hoạch chi tiết khu trung tâm xã thể hiện không theo quy định. Đồ án quy
hoạch của 3 xã đều chưa đạt yêu cầu, cần lập và phê duyệt lại.
Các
xã: Thể Dục, Ca Thành (Nguyên Bình), Đào Ngạn, Trường Hà (Hà Quảng)…,
chất lượng đồ án quy hoạch chưa đạt yêu cầu do thiếu định hướng phát
triển không gian xã, nhất là mạng lưới điểm dân cư các thôn xóm chưa nêu
rõ các lý do và giải pháp cụ thể; quy hoạch hệ thống hạ tầng kỹ thuật
chưa rõ ràng. Các xã: Ca Thành, Sóc Hà, Lũng Nặm (Hà Quảng)…, định hướng
phát triển đầu ra cho sản phẩm đem lại giá trị kinh tế cao chưa rõ
ràng. Xã Hà Trì (Hòa An), Sóc Hà bản vẽ quy hoạch sản xuất thiếu kênh
mương thủy lợi… Đặc biệt, xã Trường Hà trong thuyết minh phần đánh giá
và phân tích các điều kiện tự nhiên, thực trạng và nguồn nhân lực phát
triển xã chưa đề cập đến sự tác động của Khu di tích Quốc gia đặc biệt
Pác Bó; quy hoạch trung tâm xã, điểm dân cư tập trung còn nhiều bất cập,
nhất là khu trụ sở UBND xã, một số đất dự phòng phát triển, đất dịch
vụ, thể thao…, bố trí phân tán, tốn kinh phí đầu tư.
* Trình tự lập và thẩm định, phê duyệt quy hoạch chưa thống nhất
Để
đảm bảo thời gian, tiến độ, chất lượng theo yêu cầu, các xã đã ký hợp
đồng với các đơn vị tư vấn giúp tiến hành lập quy hoạch. Ngoài một số
đơn vị tư vấn trong tỉnh (Công ty TNHH Kiến trúc xinh Cao Bằng, Trung
tâm Kiến trúc QH xây dựng Cao Bằng, Công ty cổ phần Tư vấn xây dựng Cao
Bằng…), các địa phương cơ bản hợp đồng với các đơn vị ở Hà Nội, như:
Công ty cổ phần Tư vấn quy hoạch và Xây dựng Hà Nội, Viện Nghiên cứu
phát triển nông thôn và miền núi… Một số đơn vị tư vấn năng lực hạn chế,
thiếu am hiểu về phong tục tập quán, điều kiện KT – XH của địa phương
cần lập quy hoạch; một số đồ án sao chép quy hoạch của các xã vùng đồng
bằng để áp dụng vào nông thôn miền núi nên tất yếu dẫn đến quy hoạch
chưa sát thực tế.
Điều
đáng nói nữa là, nhiều xã đồ án quy hoạch “na ná” giống nhau (trong khi
mỗi xã có đặc điểm khác nhau), bởi cùng một đơn vị tư vấn tham gia. Cả 6
xã của huyện Thông Nông đã được huyện phê duyệt đồ án quy hoạch và một
số xã của các huyện: Bình, Hà Quảng, Hòa An đều cùng một đơn vị tư vấn
là Công ty cổ phần Tư vấn quy hoạch và Xây dựng Hà Nội. Do năng lực của
cán bộ địa phương chưa đáp ứng, mà công tác lập QH có nhiều nội dung cần
sự am hiểu chuyên môn sâu nên các xã “phó mặc” cho các đơn vị tư vấn
dẫn đến tiến độ, chất lượng và tính khả thi của đồ án quy hoạch không
cao, không đảm bảo theo yêu cầu xây dựng xã NTM. Một số đơn vị tư vấn
chưa nêu cao trách nhiệm trong việc tập trung chuyên môn giúp địa phương
lập quy hoạch, không nghiên cứu QH KT – XH, QH sử dụng đất dẫn đến sự
chồng chéo. Một số ít xã chưa lấy ý kiến của người dân nên khi công bố
quy hoạch, người dân không nhất trí.
Bên
cạnh đó, một số địa phương việc quản lý đồ án quy hoạch chưa thực hiện
theo quy định, hầu hết các xã đồ án quy hoạch được duyệt chưa công khai,
thực hiện công bố quy hoạch hoặc tổ chức công bố chậm. Một số hồ sơ đồ
án quy hoạch thiếu các văn bản pháp lý theo quy định, như: Biên bản ghi
nhận ý kiến đóng góp của đại diện các xóm, các ban, ngành, đoàn thể cấp
xã, Điều lệ quản lý kiến trúc quy hoạch. Một số đồ án quy hoạch trước
khi thẩm định không gửi hồ sơ xin ý kiến của các cơ quan chuyên môn nên
nội dung chưa đúng theo các thông tư hướng dẫn.
Ông
Nông Xuân Yêm, Phó Giám đốc Sở Xây dựng cho biết, cùng với việc đẩy
nhanh tiến độ của các đồ án quy hoạch, Cao Bằng cần nâng cao chất lượng
các đồ án. Việc xây dựng quy hoạch phải đảm bảo các tiêu chí khách quan,
khoa học, phù hợp với thực tiễn. Vì vậy cần công khai các thông tin về
qui hoạch, lấy ý kiến đóng góp của người dân và các chuyên gia lĩnh vực
(hạ tầng kỹ thuật, sản xuất nông nghiệp…). Thời gian tới tỉnh sẽ trực
tiếp thẩm định lại đồ án quy hoạch của một số xã đã được huyện phê
duyệt, nếu đồ án nào không đạt yêu cầu phải kiên quyết yêu cầu lập, phê
duyệt lại, có như vậy thì việc đầu tư xây dựng NTM mới đạt hiệu quả./.
Theo: Tầm Nhìn