Điểm hẹn của di sản gốm sứ Việt
(Ngày đăng: 07/05/2016 Lượt xem: 487)
Lần đầu tiên ở Hà Nội, một bảo tàng tư nhân do nhà sưu tập thành lập được cấp phép hoạt động.
Theo
tâm sự của Giám đốc Bảo tàng Gốm sứ Hà Nội - chị Nguyễn Thị Thu Hòa:
“Tôi mong muốn nơi đây phải là sân chơi chung của giới sưu tập, đồng
thời là địa điểm đủ sức thu hút và giới thiệu với du khách về một dòng
chảy di sản độc đáo trong văn hóa Việt”.
Nỗi lo hiện vật
Người chơi gốm sứ quanh Hà Nội không hề ít. Chỉ tính riêng Hội sưu tập
gốm và cổ vật Thăng Long, số thành viên hiện tại đã trên 50 người. Chưa
kể, ở khu vực phía Bắc, hàng loạt hội cổ vật Kinh Bắc, Thanh Hóa, Hải
Phòng, Thiên Trường... cũng xuất hiện từ nhiều năm qua và luôn hướng về
Hà Nội như một "thị trường" chính yếu.
Chiếc lư hương thời Lê Trung Hưng của chị Hòa, được trưng bày trong triển lãm gốm Nam Bộ.
|
Vậy
nhưng, ngoài phần hiện vật được bày trong Bảo tàng Lịch sử Việt Nam
hoặc các bảo tàng cấp tỉnh, gốm sứ cổ phía Bắc vẫn chưa có một bảo tàng
đúng nghĩa cho riêng mình. Thực tế, năm 2012, một bảo tàng gốm cấp... xã
cũng đã ra đời tại làng Kim Lan (Gia Lâm, Hà Nội). Tuy nhiên, quy mô
nhỏ, cùng với việc số hiện vật chỉ giới hạn ở dòng gốm của địa phương,
khiến cho địa điểm này thiên về tính chất của một phòng trưng bày nhiều
hơn. “Địa điểm, quy mô, kinh phí để duy trì... là những bài toán luôn
đặt ra cho một bảo tàng tư nhân. Riêng với gốm sứ, đó còn là câu chuyện
của hiện vật” – chị Hòa chia sẻ.
Thực tế, giới sưu tập thường chỉ ưa chuộng những món đồ độc, đồ hiếm.
Trong khi bảo tàng không thể chỉ gồm đồ hiếm, mà phải có hàng loạt hiện
vật, tư liệu mang giá trị văn hóa khác, để giới thiệu về quá trình sản
xuất hoặc bối cảnh lịch sử xã hội đương thời... Thế nhưng, theo lời chị
Hòa, thời điểm hiện tại lại tương đối hợp lý để giới sưu tập thành lập
các bảo tàng tư nhân, khi ngành quản lý bắt đầu khuyến khích và tạo điều
kiện với các hoạt động xã hội hóa về văn hóa. “Từ trường hợp của mình,
tôi thấy các vấn đề về thủ tục đã đơn giản và thuận lợi hơn nhiều trong
vài năm qua. Đặc biệt, một số văn bản cũng nhắc tới việc cấp đất hoặc hỗ
trợ cho thuê đất trong lĩnh vực này. Đó là những tiền đề hợp lý với
một thị trường cổ vật đang phát triển mạnh và có nhu cầu đến với công
chúng, thay vì... nằm khuất trong kho của các nhà sưu tập” - chị Hòa
giải thích.
Kể thêm nhiều câu chuyện của gốm sứ
Chưa đến 40 tuổi, đang hoạt động trong lĩnh vực giáo dục, chị Hòa có gần
chục năm gắn bó với đồ gốm sứ và sở hữu hơn 1.000 hiện vật. Tự đánh
giá rằng “chưa thấm gì” so với nhiều người chơi khác, vậy nhưng ý tưởng
thành lập bảo tàng đã được chị ấp ủ từ khá lâu. Để chuẩn bị, vài năm
qua, vị giám đốc này đã bỏ công sưu tập và gom nhặt khá nhiều món đồ
chuyên biệt. Chẳng hạn, đó là những chiếc khuôn đúc hoa văn (để gắn lên
gốm) – vốn không được giới sưu tập ưa chuộng và “chỉ” có mức giá cao
nhất là vài triệu đồng. Hoặc là những chiếc bàn xoay gốm cũ hay một kho
tư liệu khá công phu về các dòng gốm Việt.
Quyết
định lập bảo tàng gốm sứ tư nhân được chị Hòa đưa ra sau cuộc triển
lãm về gốm Nam Bộ tại Hà Nội vào tháng 5 vừa rồi. Quy tụ hơn 60 nhà sưu
tập trong Nam, ngoài Bắc, do chị Hòa tổ chức, đây là triển lãm cổ vật
đầu tiên của tư nhân tại Hà Nội mà không có bất kỳ hiện vật nào “mượn”
từ bảo tàng Nhà nước. Và cả lần đầu tiên để chiếc lư hương men nhiều màu
thời Lê Trung Hưng trị giá 25.000 USD - “đồ độc” trong bộ sưu tập của
chị được giới thiệu rộng rãi với người xem.
Hiện tại, Bảo tàng Gốm sứ Hà Nội đặt tại phố Xa La (Hà Đông) và đang
trong khâu chuẩn bị để đi vào hoạt động. Vậy nhưng, chị Hòa đang theo
đuổi một kế hoạch dài hơi: Tìm kiếm một địa điểm phù hợp hơn tại trung
tâm Hà Nội để đặt Bảo tàng trong tương lai. Như lời chị, muốn hoạt động
hiệu quả, bảo tàng cần ở vị trí thuận lợi để du khách trong nước và quốc
tế tiếp cận. Và, phải có diện tích tối thiểu 800 m2, để có thể giới
thiệu đầy đủ và hiệu quả về gốm Việt, với những câu chuyện kèm theo
từng hiện vật.
“Lập bảo tàng vì đam mê với gốm, nhưng đồng thời tôi cũng muốn tạo ra
một điểm đến cho anh em trong giới. Hiện, việc tìm địa điểm phù hợp với
một cuộc trưng bày đồ gốm tại Hà Nội là chuyện rất khó khăn và tốn kém
với bất kỳ nhà sưu tập nào" - vị giám đốc bảo tàng gốm sứ đầu tiên của
Hà Nội bày tỏ. Có một sân chơi như vậy, người xem sẽ dễ dàng được chiêm
ngưỡng những di sản rất độc đáo trong văn hóa Việt. Đồng thời, giới sưu
tập trong nước cũng sẽ thuận lợi hơn trong việc trao đổi, thậm chí là có
cơ hội hút gốm cổ Việt Nam từ nước ngoài về, thay vì để chảy máu cổ vật
như hiện nay.
Theo kinhtedothi.vn