Trang phục truyền thống: Nguy cơ bị mai một
(Ngày đăng: 25/11/2013 Lượt xem: 494)
Tuần lễ "Đại đoàn kết các dân tộc - Di sản văn hóa Việt Nam" tại Làng
Văn hóa Du lịch các dân tộc Việt Nam (Đồng Mô, Sơn Tây) đã khép lại,
song những lời nhắc về bảo tồn bản sắc văn hóa lại được gióng lên.
Trong đó có một góc không nhỏ dành cho trang phục, một trong những yếu tố tạo nên bản sắc của một dân tộc.
“Báu vật” đang dần bị lãng quên
Những năm gần đây, quá trình giao lưu, hội nhập diễn ra mạnh mẽ, khiến
không ít nét văn hóa độc đáo của các dân tộc đang có chiều hướng bị lai
tạp, biến dạng với tốc độ đáng lo ngại, trong đó có tiếng nói và trang
phục, phong tục tập quán… Nguyên Vụ trưởng Vụ Văn hóa dân tộc (Bộ
VHTT&DL) Vi Hồng Nhân nhận định: "Do điều kiện khách quan, chủ quan
của các tộc người và các vùng miền, trang phục các dân tộc thiểu số nói
chung tuy có bộ phận được cải tiến nhất định, nhưng còn ít và chậm theo
hướng thời trang; đang có xu hướng không được coi trọng trong đời sống
hàng ngày; một bộ phận có nguy cơ bị lãng quên, mai một mất hẳn trong
cuộc sống thời hiện đại. Một số tộc người ở một số địa phương đã nhiều
năm người dân (kể cả chị em phụ nữ) không còn dùng trang phục dân tộc
trong sinh hoạt ngày thường, kể cả trong ngày lễ, Tết, hội hè cũng không
còn bóng dáng trang phục truyền thống, nhất là lớp trẻ".
|
Trình diễn các bộ trang phục dân tộc trong Tuần lễ "Đại đoàn kết các dân tộc - Di sản văn hóa Việt Nam". Ảnh: Phạm Oanh
|
Mổ
xẻ nguyên nhân dẫn đến tình trạng này, những người làm văn hóa cho
rằng, đó là do thị trường hàng hóa phát triển, nhiều yếu tố ngoại lai du
nhập thiếu kiểm soát. Bên cạnh đó, thị hiếu thay đổi một cách thiếu
định hướng, mà sâu xa là do nhận thức nặng về "mốt" theo thời trang của
một bộ phận trong cộng đồng. Thêm vào đó, nghề dệt/nhuộm thủ công truyền
thống không được chú ý hỗ trợ để sản xuất nguyên liệu, đổi mới trang
thiết bị, cải tiến mẫu mã và thông tin quảng cáo giới thiệu sản phẩm; từ
đó dẫn đến tình trạng thích bắt chước thiếu chọn lựa…
Tạo môi trường cho trang phục dân tộc
Muốn bảo tồn, phát huy văn hóa truyền thống nói chung, trang phục truyền
thống nói riêng, ông Vi Hồng Nhân cho rằng, biện pháp hữu hiệu và cần
thiết hiện nay là ý thức tự tôn dân tộc của chính đồng bào các dân tộc:
"Nếu mỗi đồng bào hàng ngày đều muốn mặc trang phục truyền thống, thì dù
cho tác động bên ngoài có mạnh mẽ ra sao, họ cũng sẽ quyết giữ gìn nét
đẹp trang phục của dân tộc mình. Còn khi đã ngán, không sớm thì muộn, họ
sẽ cách điệu hoặc thay thế trang phục truyền thống bằng bộ áo mới". Tuy
nhiên, theo ông Vi Hồng Nhân, để mọi người yêu quý hơn trang phục dân
tộc mình, cần tôn trọng và tạo ra không gian, môi trường văn hóa thích
hợp cho họ. Đó có thể là những lễ hội truyền thống của từng cộng đồng,
là những "Ngày văn hóa" của riêng từng dân tộc hoặc các dân tộc; là các
hội mang tính xã hội nghề nghiệp với các câu lạc bộ thường xuyên giao
lưu trong từng cộng đồng hoặc giữa các cộng đồng với nhau… Bởi lẽ, đây
chính là cơ hội để bà con các dân tộc được diện trang phục truyền thống
và tự hào về điều đó.
Còn nguyên Phó Vụ trưởng Vụ Văn hóa dân tộc (Bộ VHTT&DL) Ngô Quang
Hưng cho rằng, có nhiều cách để bảo tồn trang phục truyền thống như:
Trưng bày trong bảo tàng, thư viện để công chúng trong và ngoài nước
tiếp cận; Bảo tồn trong cuộc sống bằng cách kêu gọi đồng bào về Làng Văn
hóa - Du lịch các dân tộc Việt Nam sinh sống. Việc làm này vừa có tác
dụng bảo tồn không chỉ trang phục mà còn bảo tồn được các nét đẹp văn
hóa khác như thói quen ăn, ở, lễ hội… của các đồng bào dân tộc thiểu số
và thu lợi nhuận từ du lịch. Một giải pháp khác cũng được đưa ra là tổ
chức các địa điểm, vùng du lịch văn hóa trọng điểm ở những nơi có đồng
bào dân tộc sinh sống để tăng thu nhập cho họ, từ đó nhân lên tính tự
tôn dân tộc trong họ.
Theo: kinhtedothi