Nghề chơi cũng lắm công phu - Chơi với... gai
Hơn 30 năm theo đuổi theo loài cây đầy
gai nhọn, ông Phạm Phúc Giác đã sưu tập được bộ xương rồng đồ sộ với đủ
chủng loại, màu sắc.
Đã mê sợ gì... đổ máu
Bất cứ ai yêu thích loài cây đầy gai này mà lạc vào vườn xương rồng
của nghệ nhân Phạm Phúc Giác ở thị trấn Cái Dầu (H.Châu, An Giang) sẽ
thấy... choáng. Choáng vì khu đất khoảng 800 m2 trồng đủ loại cây xương
rồng, cây nhỏ như bàn tay, cây cao lênh khênh trên 3 m, cây hình tròn
như cái lu, cây hình trụ, cây có gai sắc nhọn, cây có gai cong, cây có
gai lông mịn...
Ông Giác kể năm 17 tuổi, ông đã mê loài xương rồng và quyết chí đi
sưu tập các loài cây còn xa lạ với nghề chơi cây kiểng thời đó. Lúc đó
sách báo hạn chế nên ông tự tìm tòi từng loại cây, rút tỉa kinh nghiệm
khi cây khô héo, thúi rễ chết. Biết ở đâu có xương rồng, ông Giác tìm
đến mua cho bằng được. Hoặc khi hay tin người quen ở nước ngoài về Việt
Nam chơi, ông kèo nài kiếm tặng cho ông vài cây xương rồng làm quà tặng.
Ông kể hồi mua được cây xương rồng mừng lắm, vận chuyển cây bằng xe gắn
máy về nhà ông ôm cây chặt chậu cây chấp nhận bị gai xương rồng đâm đổ
máu. “Nhiều người nói xương rồng chỉ sống được ở vùng sa mạc đất đai khô
cằn, đem chúng về sông nước trồng vài ngày là chết, mua làm chi cho
phí. Tôi không nghĩ vậy vì tôi tin loài cây gai góc này ý chí mãnh liệt,
bất cứ nơi đâu cũng sống được, vấn đề là mình hiểu được tính nết của nó
hay không”.
Nghệ nhân Phạm Phúc Giác - Ảnh: Thanh Dũng
|
Ông Giác nói hoa lan thì quý phái, cây kiểng thì sang trọng, còn
xương rồng nhìn mộc mạc, thô thiển nhưng thực ra cây xương rồng mới là
loài cây khó chăm sóc so với lan kiểng. Đừng tưởng chúng là cây có gai,
hình dáng xù xì trồng dễ sống, phải đeo đuổi và hiểu chúng là cả quá
trình đằng đẵng. Ông nói: “Bản thân xương rồng kén nước nên khi tưới
phải tưới lượng nước thích hợp, tùy theo loại cây sinh trưởng ở vùng nào
mà cách tưới chăm sóc phải khác nhau, có khi pha loãng hóa chất vào
nước để có độ mặn thích hợp cây mới hấp thu được. Ngoài ra trời mưa phải
chăm sóc cây ra sao, mùa hè và mùa đông phải chăm sóc chúng thế nào,
nếu không chúng thối rễ chết”, ông Giác nói. Khó tính thế nên nhiều
người dù mê xương rồng, bỏ ra cả ngàn đô la tậu xương rồng từ nước ngoài
về trồng, không lâu phải tiếc rẻ liệng bỏ xác cây.
Với cách nghĩ đã mê xương rồng không sợ đổ máu bởi gần chúng sao
tránh bị gai nhọn đâm, ông Giác theo đuổi nghiên cứu đã hiểu rõ tính nết
của các loài cây xương rồng. Ông nói đến nay đã sưu tập hơn 1 triệu cá
thể xương rồng gồm cả trăm loài ở nhiều quốc gia. Ông Giác cho biết từ
khi bước vào cái nghiệp mê xương rồng đến nay ông vẫn chưa bán một cây
nào dù ông lai tạo chúng thành công. Ông coi xương rồng như bạn nên
không nỡ bán nhưng lại sẵn sàng tặng vài chậu xương rồng cho những người
đam mê thực sự loài cây gai nhọn này.
Pho từ điển sống về xương rồng
Vườn xương rồng của ông Giác lâu nay là điểm đến của các đoàn khách,
sinh viên nghiên cứu thực vật. Bất cứ ai có thắc mắc về quá trình sinh
trưởng, phát triển của xương rồng, lai tạo ra sao ông Giác đều giải đáp
mạch lạc. Thế nên khi nhắc đến ông Giác, giới chơi xương rồng đều gọi
ông là “từ điển sống”, bất cứ thắc mắc hay cây xương rồng có bệnh gì họ
điều gọi ông nhờ tư vấn.
Từ loài cây này ông đã gặt hái được danh tiếng cùng uy tín. Xuyên
suốt nhiều năm trời ông lãnh được nhiều giải thưởng khi dự thi, triển
lãm xương rồng, được gọi là nghệ nhân... Năm 2004, các cán bộ Vườn quốc
gia Ba Vì (Hà Nội) biết ông là người am hiểu xương rồng đã đến tận nhà
mời ông làm kỹ thuật viên trồng và phát triển cây xương rồng trong nhà
kính trong khuôn viên Vườn quốc gia. Đấy là một đề nghị khó nhưng ông
Giác vẫn nhận lời vì ông tin vào tay nghề của mình.
Do làm tốt, trồng và phát triển được nhiều loài cây xương rồng nên
năm 2007, ông Giác đã được trao tặng kỷ niệm chương "Vì sự nghiệp nông
nghiệp và phát triển nông thôn".
Ông Giác kể: “Từ một loài cây xù xì, đầy gai và khô khan, đến nay
nhiều người đã đam mê xương rồng. Nhiều khu du lịch, nhiều doanh nghiệp
đã mời tôi làm kỹ thuật viên thiết kế khu vườn nhà kính cây xương rồng
với đủ chủng loại”. Ông Giác nói thế giới rất quan tâm đến xương rồng vì
chúng là loài cây có ích, nhựa của chúng đang được trích xuất để làm
dược liệu trị bệnh, làm kem thoa mặt. Ở châu Mỹ, nhiều loại cây xương
rồng có giá trị và đắt tiền nên bị trộm cắp đào trộm bán cho các đại
gia.
Nhiều người hỏi ông thế nào là cây xương rồng đẹp. Ông trả lời, đối
với người mê xương rồng thì mỗi loài cây có kiểu dáng, nở hoa, gai đẹp
khác nhau nên để định chuẩn loài xương rồng nào đẹp rất khó. Xương rồng
đầy gai nhọn nhưng tiềm ẩn vẻ đẹp khác biệt so với các loại hoa kiểng
khác và bản thân chúng còn nhiều bí ẩn. Thế nên những lúc mệt nhọc, buồn
bực ông lại dạo bước trong vườn xương rồng, ngắm nhìn xương rồng mạng
nhện, xương rồng chân nôm, xương rồng trúc ngọc, xương rồng lưỡi quỷ,
xương rồng thê lô, xương rồng tầng mây xanh... nở hoa, trổ gai thì bao
nhiêu mệt mỏi đều tan biến...
Theo: Thanh Niên