Những ngày gần đây, thông tin
về hương "bẩn", hương tẩm hóa chất độc hại lan nhanh cùng nhiều câu
chuyện đang là đề tài "nóng" ở các làng nghề sản xuất hương tại Hà Nội.
|
Nhiều công nhân làm hương vòng không đeo khẩu trang, găng tay.
|
Nhiều người thừa nhận, một số loại hương, trong quá trình sản xuất có
ngâm, tẩm, phun hóa chất… Tuy nhiên, độc hại đến đâu, mức độ thế nào thì
cả người sản xuất và người tiêu dùng đều không rõ…
Muốn cuộn tàn phải có hóa chất…
Phóng viên Báo Hànộimới đã về thôn Cầu Bầu (xã Quảng Phú Cầu, Ứng Hòa),
nơi được xem là thủ phủ của nghề chẻ tăm hương. Người dân ở đây tỏ ra
khá cảnh giác, thậm chí, một số người "đá bóng": Ở đây chỉ chẻ tăm thuê,
còn cơ sở nhuộm, tẩm phải là nơi trực tiếp sản xuất hương ở huyện Phú
Xuyên, Thường Tín. Ông Nguyễn Đình Tuyến, Trưởng thôn Cầu Bầu, cho biết:
Phần lớn người dân ở xã Quảng Phú Cầu làm nghề chẻ tăm thô.
Còn việc nhuộm, tẩm tăm hương do một số xưởng lớn thực hiện. Với loại
hương bình thường thì nhúng chân tăm hương vào nước pha phẩm đỏ và phẩm
này không gây độc hại. Còn với hương đậu tàn sẽ thêm công đoạn nhúng hóa
chất vào phần tăm se bột hương. Tuy nhiên tỷ lệ pha không nhiều, 1 lít
hóa chất được pha với 20 lít nước lã. Không ai rõ nguồn gốc của hóa
chất, chỉ biết thỉnh thoảng có ô tô chở về làng. Nếu muốn hương cuốn tàn
mà không dùng hóa chất thì tăm hương phải sử dụng 100% bằng cật, chi
phí sản xuất hương rất lớn.
Để tìm "quả bóng" mà một số người ở thôn Cầu Bầu "đá" về Phú Xuyên,
chúng tôi đã tìm về thôn Văn Trai Thượng, xã Văn Hoàng (Phú Xuyên), là
làng nghề làm hương nổi tiếng. Tiếp cận với một chủ xưởng sản xuất
hương, được biết: "Nếu sử dụng hóa chất độc hại, người sản xuất hương bị
ảnh hưởng trước tiên. Chúng tôi không mong muốn như vậy, nhưng khách
hàng yêu cầu hương phải đậu tàn, khi đốt lên phải cuốn vòng, bát hương
phải tốt lộc… Đáp ứng nhu cầu đó, người sản xuất buộc phải sử dụng hóa
chất".
Tinh dầu thơm có độc hại?
Nghi vấn hương "bẩn" không chỉ có ở hương thẻ mà còn cả ở hương vòng.
Thâm nhập một số cơ sở sản xuất hương vòng ở xã Lại Yên (Hoài Đức) thì
thấy: Hương vòng ở đây thường có 2 loại là hương bắc và hương dầu. Hương
bắc có nhiều mức độ thơm khác nhau và nguyên liệu chủ yếu là các vị
thảo mộc, các vị thuốc trộn lẫn cùng với keo. Hương dầu là loại hương
sau khi đã cuộn thành vòng, thợ sẽ phun vào một số loại dầu thơm.
Tinh dầu này có nguồn gốc ở đâu, được sử dụng như thế nào là bí quyết
riêng, không ai tiết lộ. Tại một xưởng sản xuất hương ở Thôn 1, chúng
tôi thấy công nhân làm việc ở đây không đeo khẩu trang, găng tay bảo
hộ. Chủ cơ sở sản xuất hương (tên Th.) giới thiệu: "Gia đình tôi chuyên
sản xuất hương dầu và hương bắc. Loại hương có tinh dầu thơm được các
tỉnh miền Trung và miền Nam tiêu thụ nhiều hơn miền Bắc.
Loại tinh dầu phun vào hương được pha trộn từ nhiều loại khác nhau chứ
không phải mua về đã có ngay". Tại khu trộn nguyên liệu của xưởng sản
xuất, đập vào mắt chúng tôi là những thùng đen đặc, cáu bẩn. Một bao
đựng hóa chất có tên Potassium Chlorate (chất gây cháy nổ, nằm trong
danh mục hạn chế kinh doanh của Chính phủ) chình ình trước cửa. Khi
chúng tôi bước vào bên trong thì chủ xưởng yêu cầu ra ngoài và từ chối
trả lời những câu hỏi tiếp theo.
Tại một số đại lý bán hương ở phố Cầu Đông và Đồng Xuân (Hoàn Kiếm),
người bán hàng tư vấn rất rõ ràng: Có loại hương được làm từ thảo mộc,
không hóa chất nhưng không đậu được tàn, giá nhỉnh hơn các loại khác.
Loại hương cuốn tàn là loại tăm hương được ngâm qua hóa chất, càng cuốn
cong thì càng nhiều hóa chất, có độc hại.
Qua phố Hàng Hòm, nơi chuyên bán các loại hóa chất, ông chủ cửa hàng hết
sức dè dặt: Hiện cửa hàng chỉ có tinh dầu hương tràm, hương quế, các
loại pha công nghiệp không có. Còn khi hỏi về hóa chất tạo hương cuộn
tàn, ông chủ khẳng định: "Tôi không bán loại ấy. Mấy hôm nay báo đài nói
ầm ầm, dại gì mà bán!". Thâm nhập vào nơi chứa hóa chất của cửa hàng
này, chúng tôi thấy có rất nhiều can nhựa đựng chất lỏng và trên đó có
mấy chữ quế, tràm… để phân biệt. Một câu hỏi đặt ra: Vậy liệu nguyên
liệu làm hương là thảo mộc nguyên chất hay chỉ là mùn cưa trộn hóa chất?
Không tiêu chuẩn, biết thế nào?
Việc sử dụng hóa chất trong sản xuất hương là vậy, nhưng mức độ ảnh
hưởng thế nào lại là câu chuyện khác. Bản thân những người tiếp xúc trực
tiếp với hóa chất làm hương cũng băn khoăn. Ông Đỗ Ngọc Đằng, Chủ tịch
UBND xã Văn Hoàng, huyện Phú Xuyên cho biết: "Việc ngâm, tẩm hóa chất
chủ yếu liên quan đến tăm hương để khi cháy hương cuộn tàn, còn nguyên
liệu bột để làm hương chỉ là thảo mộc, thuốc bắc, không có hóa chất. Tuy
nhiên, việc sử dụng hương tẩm hóa chất độc hại như thế nào, cả bà con
làm hương và chúng tôi hoàn toàn không biết. Hàng chục năm làm nghề và
sử dụng hương thường xuyên nhưng không thấy ai bị bệnh tật gì. Còn hương
như thế nào là độc, bản thân chính quyền cũng không đủ chuyên môn để
thẩm định".
Cùng nỗi băn khoăn, lo lắng về mức độ ảnh hưởng của hóa chất khi sản
xuất hương, người dân ở Thôn 2, xã Lại Yên đặt câu hỏi: "Quê tôi, từ
người già đến trẻ nhỏ đều làm hương, làm quanh năm suốt tháng nhưng chưa
thấy ai bị bệnh. Chúng tôi rất mong các cấp kiểm tra thực tế, xem xét
mức độ độc hại của hương để không ảnh hưởng đến uy tín làng nghề, vừa để
dân biết cách bảo vệ sức khỏe". Không chỉ người dân, bản thân lãnh đạo
xã Lại Yên, Hoài Đức cũng rất mù mờ về mức độ ảnh hưởng của hóa chất
trong sản xuất hương.
Ông Nguyễn Ngọc Đức, Phó Chủ tịch UBND xã Lại Yên cho rằng: "Từ trước
đến nay, chưa bao giờ cơ quan chức năng đưa ra tiêu chuẩn an toàn trong
sản xuất hương, còn người dân chỉ làm theo kinh nghiệm và đáp ứng nhu
cầu của thị trường. Hương tẩm hóa chất độc hại hay không cần phải có quy
chuẩn để soi chiếu. Theo tôi phải có một đơn vị chuyên trách thẩm định
về việc này. Chính quyền địa phương rất quan tâm đến việc giữ và phát
triển nghề, nhưng không có chuyên môn thì khó có thể định hướng cho nhân
dân".
Hầu hết nhà sản xuất đều trưng nhãn mác: "Hương chính hiệu - cuốn tàn,
100% nguyên chất thảo mộc thiên nhiên…". Nhưng đâu là lựa chọn an toàn?
Ảnh hưởng của hương tẩm hóa chất tới con người đến đâu? Về vấn đề này,
nhiều chuyên gia nghiên cứu trong lĩnh vực công nghệ sinh học và sức
khỏe môi trường cho rằng: Việc dùng các loại hương bày bán trôi nổi, đặc
biệt là các loại hương được quảng cáo lưu giữ mùi thơm càng lâu thì
càng độc.
Đối với hương đậu tàn, khi sản xuất thường được tẩm Acid Photphoric
(H3PO4), nếu tiếp xúc dễ gây ảnh hưởng đến mắt, đường hô hấp, thậm chí
là ung thư phổi. Đối với các loại hương có chứa hóa chất khi cháy, sẽ
sinh ra nhiều loại khí độc như: SO2, CO, NO2 và cá biệt có khí
Formaldehyd cao hơn nhiều lần mức an toàn cho phép. Do đó, khi thắp
hương cần có không gian thoáng, nên mở cửa phòng và tốt nhất là bài trừ
những loại hương độc hại này.
Tuy nhiên, đã đến lúc các cơ quan chức năng phải có câu trả lời chính thức về những vấn đề nêu trên cho người dân.
Theo hanoimoi.com.vn