Nhiều năm nay, thôn Đông Mẫu, xã Yên Đồng (Yên
Lạc – Vĩnh Phúc) trở thành làng nghề tái chế nhựa nổi tiếng, mỗi năm có
khoảng 60.000 tấn nhựa phế thải từ khắp nơi được đưa về đây. Nghề “băm
nhựa” đem lại việc làm cho khoảng 1.000 lao động, giúp gần 200 hộ phất
lên nhưng đã để lại hậu quả nặng nề cho môi trường sống.
Phất lên
Đến Đông Mẫu, chúng tôi không khỏi ngỡ ngàng, cả làng như một bãi rác
khổng lồ. Trên mọi nẻo đường san sát những đống nhựa phế thải nối tiếp
nhau, phế liệu chất ngổn ngang trong sân, ngoài ngõ.
Ông Tạ Xuân Việt, Phó chủ tịch UBND xã Yên Đồng cho biết, xã có 83 hộ
đầu tư mua máy tái chế nhựa, gần 150 hộ chuyên thu mua nhựa cũ, cung
cấp cho các cơ sở tái chế. Bình quân mỗi ngày Đông Mẫu tái chế khoảng
150 – 200 tấn nhựa. Doanh thu từ nghề này đạt gần 100 tỷ đồng/năm, bình
quân mỗi cơ sở thu lợi nhuận 200-500 triệu đồng/năm. Nghề tái chế nhựa
đem lại việc làm cho gần 1.000 lao động trong xã, với mức thu nhập 25-30
triệu đồng/người/năm.
Nói là tái chế nhựa nhưng anh Nguyễn Văn Vĩnh, chủ một cơ sở ở Đông
Mẫu nhận xét: “Phải gọi là làng băm nhựa mới đúng”. Đồ phế thải sau khi
thu mua về Đông Mẫu được người dân phân loại, súc rửa, sau đó dùng dụng
cụ thủ công để đập vỡ thành nhiều mảnh cho vào máy nghiền thành sợi hoặc
miếng. Tùy theo sàng lọc mà cho ra các sản phẩm nhựa có kích cỡ khác
nhau. Nhựa phế thải được phân làm hai loại, nhựa sống và nhựa chết. Nhựa
chết là loại nhựa cứng, chất liệu không đẹp, giá thu mua không quá
4.000 đồng/kg, sau khi nghiền thành miếng hoặc sợi nhỏ thì bán với giá
6.000-7.000 đồng/kg. Nhựa sống là loại nhựa trong, có độ dẻo cao, giá
14.000-15.000 đồng/kg.
Để nghiền nhựa ra thành miếng nhỏ, anh Vĩnh đầu tư một máy nghiền có
giá khoảng 40 triệu đồng, một ngày có thể nghiền được 4-5 tấn sản phẩm.
Năm 2012, gia đình anh Vĩnh xuất bán được 100 tấn nhựa nghiền, doanh thu
hơn 700 triệu đồng, trừ chi phí, thu lợi nhuận 200 triệu đồng. Cơ sở
của anh Vĩnh có 5 lao động, lương tính theo ngày, bình quân 80.000
đồng/người/ngày.
Ô nhiễm môi trường ở làng nghề Đông Mẫu (Ảnh: Văn Hiến)
Ô nhiễm
Theo anh Vĩnh, nhựa phế thải được người dân Đông Mẫu thu gom từ khắp
nơi, với nhiều chủng loại như thùng đựng dầu mỡ, bình ắc-quy, vỏ các
dụng cụ điện tử, mũ bảo hiểm, ghế nhựa, các bộ phận nhựa của xe máy,
chai lọ các loại… Thậm chí cả các dụng cụ đựng chất độc hại và thuốc trừ
sâu, bơm kim tiêm, ống nghiệm, chai chuyền dịch… Toàn bộ số nhựa phế
thải này, trước khi phân loại để đưa vào máy nghiền phải được rửa bằng
nước. Anh Vĩnh chia sẻ: “Chúng tôi thu mua rác đem về để làm giàu nhưng
cũng đem chất độc hại từ khắp nơi về cho làng mình”.
Ông Việt cho hay, tất cả các cơ sở tái chế nhựa trong xã đều không
đầu tư hệ thống xử lý chất thải, nước thải. Ước tính, mỗi hộ tái chế
nhựa xả ra môi trường từ 3 – 5m3 nước thải/ngày, toàn bộ số nước thải
này được đổ trực tiếp ra các ao hồ, kênh mương, sông. Thôn Đông Mẫu có
28 ao, hồ lớn nhỏ và hệ thống kênh, mương phục vụ nước sinh hoạt, nước
sản xuất cho 407 hộ dân (1.917 khẩu) hiện đang trở thành nơi chứa nước
thải.
Theo khảo sát của các cơ quan chức năng, môi trường tại làng nghề
Đông Mẫu đã bị ô nhiễm nghiêm trọng. Qua kiểm tra hệ thống nước tại các
ao, hồ thấy, các chỉ tiêu như BOD, COD, tổng nitơ, tổng phốtpho và các
vi sinh vật đều vượt quá quy định cho phép từ vài lần đến vài chục lần.
Phần lớn nước ao, hồ đều có màu đen và bốc mùi khó chịu. Điều đáng nói
là nguồn nước ô nhiễm này còn ngấm vào mạch nước ngầm nên hệ thống giếng
khoan của thôn dù đã qua xử lý bằng máy lọc nhiều lần vẫn có mùi khó
chịu.
Đề án xử lý: Chậm triển khai
Yên Đồng được UBND tỉnh Vĩnh Phúc chọn làm xã điểm xây dựng nông thôn
mới. Các tiêu chí hạ tầng, phát triển kinh tế, thu nhập của người dân,
xã đều đạt; nan giải nhất vẫn là vấn đề rác thải và tình trạng ô nhiễm
môi trường. Hiện, xã mới thành lập đội thu gom rác tại các thôn, nhưng
hiệu quả không cao.
Trước tình trạng ô nhiễm ngày càng trầm trọng, chính quyền xã Yên
Đồng đã lập phương án quy hoạch làng nghề và được phê duyệt với kinh phí
24 tỉ đồng, diện tích 3,7ha. Tuy nhiên, việc đầu tư công nghệ xử lý,
thu gom rác thải vẫn còn bỏ ngỏ. Theo tính toán, kinh phí mua công nghệ
xử lý nước thải, rác thải tiên tiến đạt chuẩn đã lên đến hàng chục tỉ
đồng. Dù dự án quy hoạch làng nghề xã Yên Đồng đã được UBND tỉnh Vĩnh
Phúc phê duyệt nhưng đến nay vẫn chậm triển khai do thiếu vốn, công tác
quy hoạch còn chậm, chưa đồng bộ, việc đền bù, giải phóng mặt bằng chưa
đạt tiến độ đề ra. Vì vậy, chưa biết đến khi nào cụm công nghiệp làng
nghề Đông Mẫu mới hoàn thiện để đi vào sản xuất tập trung, và ô nhiễm
môi trường làng nghề vẫn còn là bài toán khó giải.
Theo: Thiên nhiên net