Nhiều năm nay dòng sông Nhuệ ở Hà Nội bị ô nhiễm nặng nề bởi nước thải
chưa qua xử lý từ các làng nghề, xí nghiệp, bệnh viện và dân cư dọc hai bên bờ
xả xuống. Vào mùa khô, sông Nhuệ trở thành ao tù, đen ngòm, đặc quánh, hôi thối
nồng nặc, gây ô nhiễm cả nguồn nước ngầm trong lưu vực.
Nhiều
địa phương thuộc lưu vực sông Nhuệ, người dân vẫn phải dùng nước thải để tưới
cho lúa, rau màu, cây trồng và đưa vào ao, hồ để nuôi trồng thủy sản, ảnh hưởng
nghiêm trọng đến chất lượng nông sản, thực phẩm và sức khỏe đời sống nhân dân.
Khi
mực nước sông Hồng xuống thấp không tự chảy vào được sông Nhuệ thì phải vận
hành các trạm bơm tưới Bá Giang, Đan Hoài và Hồng Vân, lấy nước sông Hồng đưa vào
sông Nhuệ để pha loãng nguồn nước bị ô nhiễm, tạo dòng chảy thau rửa sông Nhuệ,
giảm ô nhiễm môi trường.
Hiện
nay thành phố Hà Nội đang triển khai hàng loạt các dự án đầu tư xây dựng để cải
thiện dòng nước và môi trường sông Nhuệ như thu gom nước thải bị ô nhiễm, xây
dựng các nhà máy xử lý nước thải, nạo vét, cải tạo nâng cấp trục chính sông
Nhuệ, xây dựng mới trạm bơm tiêu Liên Mạc kết hợp tưới để đưa nước sông Hồng
vào sông Nhuệ khi cần thiết...
Ô nhiễm sông Nhuệ đã ở mức báo động
Tuy
nhiên, những dự án trên đều có quy mô lớn, công tác giải phóng mặt bằng và tái
định cư rất phức tạp, thời gian thi công dài, kinh phí đầu tư cần số tiền rất
lớn, trong khi đó nguồn lực tài chính của thành phố hiện nay cũng như cả nước
còn khó khăn nên việc đầu tư các hạng mục trên chưa thể đồng loạt làm ngay
được.
Trong
khi chờ đợi xây dựng hoàn thành các dự án trên, giải pháp trước mắt để giảm ô
nhiễm môi trường là tận dụng hệ thống thủy lợi sẵn có, vận hành các trạm bơm
tưới Bá Giang, Đan Hoài và Hồng Vân đưa nước sông Hồng vào sông Nhuệ khi mực
nước sông Hồng thấp không tự chảy được. Tuy công suất chưa đáp ứng được theo
yêu cầu quy hoạch, nhưng góp phần quan trọng vào việc cải thiện nguồn nước
sông, làm giảm ô nhiễm môi trường và tạo “sự sống” cho dòng sông Nhuệ.
Nội dung đề xuất:
-
Hiện tại khu vực huyện Đan Phượng có hai trạm bơm tưới Bá Giang và Đan Hoài nằm
ở ngoài bãi sông Hồng. Trạm bơm tưới dã chiến Bá Giang lắp đặt 25 tổ máy bơm
loại 1.000 m3/h, có nhiệm vụ bơm tưới thay thế cho trạm bơm Đan Hoài
khi mực nước sông Hồng thấp không bơm được.
Trạm
bơm Đan Hoài được xây dựng từ năm 1961 lắp đặt 5 tổ máy bơm loại 8.000 m3/h,
nhà máy đặt cách sông Hồng hơn 600 m về phía đồng. Từ nhiều năm nay vào vụ xuân
mực nước sông Hồng xuống thấp không có nước vào trạm bơm để vận hành, ngày
17/6/2008 UBND tỉnh Hà Tây (cũ) đã phê duyệt dự án nâng cấp trạm bơm tưới Đan
Hoài, lắp đặt 5 tổ máy bơm chìm loại 8.000 m3/h và di chuyển nhà máy
xây dựng sát sông Hồng.
Nay
dự án đang triển khai thi công xây dựng và dự kiến cuối năm 2013 sẽ hoàn thành
đưa vào sử dụng. Sau khi trạm bơm Đan Hoài hoàn thành sẽ chủ động phục vụ SX,
vì SX tính theo thời vụ (lượng nước cần bơm tưới lớn nhất cho một vụ chỉ
bằng 1/3 thời gian sản xuất vụ đó).
Do
vậy trạm bơm Đan Hoài có thể vận hành liên tục ngoài phục vụ SX còn tiếp
nguồn được cho cả sông Nhuệ. Đối với trạm bơm dã chiến Bá Giang, đề nghị thay
máy bơm mới và nâng công suất để vận hành liên tục đưa nước xuống sông Pheo
(kênh T1) về sông Nhuệ.
-
Khu vực huyện Thanh Trì có trạm bơm tưới Hồng Vân được xây dựng từ năm 1963
phục vụ tưới cho 3 huyện Thanh Trì, Thường Tín, Phú Xuyên, nay diện tích tưới
đã giảm và năm 2011 đã được thành phố đầu tư thay mới 5 tổ máy bơm chìm loại
8.000 m3/h, đề nghị vận hành liên tục cả 5 tổ máy, vừa cấp nước phục
vụ SX vừa đưa nước xuống sông Kim Ngưu tại xã Duyên Thái để chảy ra sông Nhuệ
tại xã Khánh Hà.
Tính khả thi và hiệu quả:
-
Tận dụng những hạng mục công trình hiện có để tránh lãng phí, kênh xả của trạm
bơm Bá Giang đến sông Pheo đã được thiết kế với lưu lượng khoảng 12 m3/s.
Sông Pheo đã được UBND thành phố Hà Nội phê duyệt dự án đầu tư, nạo vét khơi
thông lòng dẫn và giao cho Cty TNHH MTV Đầu tư phát triển thủy lợi Hà Nội
làm chủ đầu tư, dự kiến sẽ thi công hoàn thành trong năm 2014.
-
Sử dụng công trình thủy lợi hiện có nên phù hợp với quy hoạch chung và quy
hoạch phân khu của thành phố, không làm ảnh hưởng đến quy hoạch của các ngành,
hoặc các dự án khác, không phải đền bù giải phóng mặt bằng hoặc tái định cư.
Trạm bơm Bá Giang đang sử dụng máy cũ, các thông số kỹ thuật chưa phù hợp, nên
cần thay máy mới, kinh phí đầu tư không lớn, thời gian thi công nhanh, sớm phát
huy hiệu quả.
-
Sông Pheo có được nguồn nước sạch chảy qua sẽ tạo ra môi trường trong sạch cho
khu dân cư hai bên sông, trong đó có đoạn sông (sông Đăm) hằng năm địa phương
vẫn tổ chức lễ hội đua thuyền.
-
Với lưu lượng cấp bằng bơm khoảng trên 20 m3/s, sẽ góp phần pha
loãng nồng độ đậm đặc ô nhiễm của dòng sông Nhuệ, tạo ra được dòng chảy để lưu
thông, thau rửa những mảng váng sùi bọt nổi tăm trên dòng sông, giảm mùi hôi
thối đậm đặc, khắc phục ô nhiễm và cải thiện môi trường cho cả sông Đáy giáp
với tỉnh Hà Nam.
Nguồn: Báo Nông Nghiệp