Thủy tinh chất đống vương vãi trên đường làng, hóa chất
trong xưởng và điều kiện lao động thô sơ đang đe dọa cuộc sống người dân Ngô Xá
- Ảnh Đắc ChuyênNghề
buôn kính vụn đã giúp nhiều hộ dân ở làng Ngô Xá (xã Long Châu, H.Yên Phong,
Bắc Ninh) trở nên khá giả, nhưng cũng tiềm ẩn những hiểm họa khôn lường.
Đến
Long Châu, rất dễ thấy đường làng, ngõ xóm thôn Ngô Xá, đâu đâu cũng thấy những
bao tải kính chất cao như núi, có khi chất thành đống ngay bên vệ đường. Theo
một số người dân địa phương, tình trạng này diễn ra nhiều năm nay. Chính quyền
địa phương có xử lý nhưng không dứt điểm, khiến đường đi tiếp tục thành bãi
chứa. Người ta còn phân loại, đập kính ngay trên đường khiến kính vụn tung tóe
khắp nơi.
Trên
đường làng, luôn có những chiếc xe tải chất đầy kính vụn và rắc mảnh kính khắp
nơi. Đường làng vì thế nham nhở ổ gà, ổ voi và mảnh thủy tinh khiến ai cũng
phải dè chừng.
Nguyễn
Thị Phương, một công nhân của Samsung Việt Nam ở trọ trong làng bức xúc: “Mỗi
lần đi đường em phải căng mắt nhìn để tránh những chỗ có kính vì sợ đâm vào lốp
xe. Lại còn những tấm kính lớn, sắc nhọn dựng ở hai bên lề đường, lỡ ai ngã xe
mà va phải thì vô cùng nguy hiểm”.
Không
chỉ lo thủng xe, đổ máu khi ra đường, Ngô Xá còn đứng trước hiểm họa môi trường
do hóa chất. Trước khi mang bán cho các nhà máy kính, kính vụn phải được phân
loại và làm sạch. Sau khi phân loại, kính phải được làm sạch bằng nước, hóa
chất tùy theo độ bẩn. Hai loại hóa chất được người dân Ngô Xá dùng để làm sạch
kính là axit sulfuric dạng nước (H2SO4 ), sodium hydroxide dạng bột (NaOH).
Anh
Nguyễn Hoàng Bộ, người có gần 10 năm thâm niên trong nghề chia sẻ bí quyết làm
sạch kính: “Chất tẩy rửa có nhiều loại, tùy thuộc vào từng loại kính, miễn sao
để kính trắng nhất trong thời gian ngắn nhất. Nếu tẩy kính bằng axit
sulfuricthì ngâm khoảng 10 phút rồi ủ từ 3–7 ngày, sau đó rửa sạch bằng nước.
Còn nếu tẩy kính bằng sodium hydroxide thì ngâm 5–7 phút, sau đó ủ 10 ngày, rồi
rửa bằng nước sạch, đảm bảo kính trắng toát”. Anh Bộ tiết lộ, gia đình anh chỉ
phân loại kính còn công đoạn tẩy trắng gia đình thuê nhân công vì sợ hóa chất
ảnh hướng tới sức khỏe.
Về
nguồn gốc của hóa chất, anh Bộ cho biết có thể mua rất dễ ở chợ Vĩnh Yên hoặc
của chính các hộ buôn kính vụn. Một can axit sulfuric 20 lít giá khoảng hơn 1
triệu đồng, sodium hydroxide giá khoảng 25.000 đồng một kg.
Chúng
tôi tiếp cận một xưởng sơ chế kính vụn trên địa bàn thôn Ngô Xá khi công nhân
đang thực hiện công đoạn làm sạch kính bằng hóa chất. Trong xưởng, người phụ nữ
trên 60 tuổi tên Tình không sử dụng găng tay, khẩu trang khi tiếp xúc với hóa
chất. Bà xúc ba xẻng sodium hydroxide đổ vào chậu nhựa chứa hơn chục lít nước,
khuấy đều rồi xả trực tiếp vào kính vụn. Tiếp theo, nước có chứa hóa chất được
xả thẳng xuống kênh thoát nước của làng. Bà bảo: “Làm như thế bao năm nay quen
rồi, nhiều khi cũng chẳng cần khẩu trang, găng tay, nước thải cứ chỗ nào tiện
thì xả xuống thôi”. Công nhân suốt ngày tiếp xúc với hóa chất như bà mỗi ngày
được trả 150.000 đồng, còn công nhân phân loại kính chỉ được trả 80.000
đồng/ngày.
Tiếp
tục thâm nhập một xưởng sơ chế kính vụn khác nằm giữa làng, đập vào mắt phóng
viên là cảnh hai nữ công nhân mặt mũi bịt kín mít đang xả nước rửa kính. Nước
có màu xanh lè từ trong sân nhà ào ào chảy ra ngõ xóm.
Mang
“nỗi lo kính vụn” trình bày với ông Nguyễn Văn Toàn, Phó chủ tịch UBND xã Long
Châu, ông Toàn trả lời: “Chúng tôi đã xử lý tình trạng đổ kính vụn bừa bãi ra
đường làng, nên đến nay tình trạng trên đã được cải thiện rất nhiều”. Phó chủ
tịch xã cũng nêu tên một số gia đình đã nhiều lần bị cảnh cáo, nhắc nhở như hộ
ông Thuật, ông Bình Hoài… “Chúng tôi đang quy hoạch thành các khu sản xuất
nhưng chưa thực hiện được. Còn về hóa chất thì… làng nghề mà chị, tránh sao
được”, ông Toàn nói.
Chú
thích: Thủy tinh chất đống vương vãi trên đường làng, hóa chất trong xưởng và
điều kiện lao động thô sơ đang đe dọa cuộc sống người dân Ngô Xá - Ảnh Đắc
Chuyên
Theo Thanh Niên