109 trường hợp trẻ dưới 10 tuổi tại thôn Đông Mai (huyện Văn Lâm - tỉnh
Hưng Yên) sau khi xét nghiệm máu đều có hàm lượng chì vượt quá giới hạn bình
thường từ 2 – 7 lần.
Không theo chì thì... khó sống
Nghề
tái chế chì ở thôn Đông Mai (xã Chỉ Đạo - huyện Văn Lâm - tỉnh Hưng Yên) xuất
hiện trước những năm 1970, đến năm 1978 thì phát triển mạnh. Cả làng theo nghề
phá chì. Người dân đi khắp nơi để thu gom bình ắc quy hỏng về phá dỡ lấy chì
bán. Có thời kỳ cao điểm, mỗi ngày, cả làng nấu được trên 10 tấn chì nhưng cũng
thải ra không khí hàng tấn khói bụi lẫn chì.
Quy trình sản xuất chì ở thôn Đông Mai chủ yếu bằng phương pháp thủ công, từ
lấy nguyên liệu, vận chuyển đến đưa chì vào lò nấu tái chế. Bình ắc quy hỏng
sau khi thu mua về được ngưới dân phá dỡ lấy lõi chì, còn nước axít sau khi phá
dỡ được đổ thẳng ra những cánh đồng qua hệ thống kênh mương. Những ngày nắng
nóng, bụi chì và nước axít trong các cống rãnh bốc mùi khét lẹt; khi trời đổ
mưa nước axít theo nước ngấm vào lòng đất, đọng đầy các ao hồ. Không khí trong
thôn luôn ngợp trong khói bụi của chì.
Một
nữ công nhân cho biết: "Nghề nấu chì hết sức vất vả và nguy hiểm. Sau khi
bình ắc quy được gom về, chúng tôi sẽ phá dỡ toàn bộ bình để lấy những lõi chì
bên trong. Ban đầu khi mới vào nghề, tôi thường bị a xít làm phỏng tay trong
khi phá dỡ bình. Nhiều hôm còn không ăn uống được gì vì hít quá nhiều khí độc,
chỉ chực nôn. Muốn bỏ nghề nhưng không biết làm gì để sống, vì đất đai ruộng
vườn xung quanh làng đều bị nhiễm chì nặng, không còn trồng trọt được gì
nữa".
Axít từ những bình ắc quy hỏng được xả thẳng ra
môi trường...
...rồi kết tủa
thành những mảng lớn dọc bờ mương của các cánh đồng
Cây cỏ chết khô, người dân không trồng được gì
trên đồng ruộng
Không
chỉ thôn Đông Mai bị ảnh hưởng bới khói chì mà các thôn lân cận không nấu chì
nhưng cũng bị khói chì bên Đông Mai tấn công, làm cho hoa màu và gia cầm chết
hàng loạt.
Đánh đổi vì chì
Tuy
biết nấu chì độc hại, nhưng do nguồn lợi mang lại cao nên người dân trong làng
bất chấp hậu quả. Chì từ các loại phế liệu, bình ắc quy hỏng sau khi phá dỡ ra
được cung cấp cho các nhà máy, xí nghiệp sản xuất ắc quy, mạ kẽm. Một gia đình
theo nghề này có thu nhập bình quân 50 – 60 triệu đồng/năm. Trong quá trình
nấu, phế phẩm thường xuyên thải ra từ hệ thống lò đốt, nhưng đa số người dân
không trang bị dụng cụ bảo hộ lao động nào.
Chị
H., một trong những hộ hiếm hoi không làm nghề nhưng lại chịu ảnh hưởng từ hậu
quả của việc phá chì, cho biết con trai út của chị vừa được phát hiện có nồng
độ chì trong máu vượt quá giới hạn cho phép. "Cạnh nhà tôi có một hộ nấu
chì, mỗi ngày họ thải ra hàng đống bình ắc quy hỏng. Axít từ những bình này
thải thẳng ra vườn nhà tôi, kết tủa thành từng đống. Vào những ngày nắng nóng,
axít bốc mùi rất kinh khủng, còn trời mưa thì váng axít nổi lềnh bềnh trong
sân. Đáng sợ nhất là khi họ nấu chì, khói bốc lên nghi ngút và mùi thì không
thể chịu nổi, cả nhà tôi phải di tản để tránh khói chì. Mấy năm gần đây, gia
định tôi không trồng trọt, chăn nuôi được gì hết, còn cháu út thì đau ốm thường
xuyên".
Bất chấp lệnh cấm, những lò chì thủ công này vẫn
tồn tại và phá chì một cách công khai
Vỏ bình ắc quy được người dân tận dụng làm hàng
rào xung quanh nhà
Các phế thải khác thì đổ bỏ bừa bãi khắp đầu làng
ngõ xóm
Khi lượng rác thải ắc quy quá lớn, các lò tái chế
sẽ hủy đi bằng cách đốt cháy, bốc mùi khói chì và a xít còn lại rất khó chịu.
Bà
Đặng Thị Lý, Trạm trưởng trạm y tế xã Chỉ Đạo cho biết: Theo kết quả xét nghiệm
của Viện y học lao động và vệ sinh môi trường, 109 trẻ em trong xã được vừa xét
nghiệm nhanh, sàng lọc thì 100% mẫu máu có hàm lượng chì trong máu vượt quá
giới hạn bình thường từ 2-7 lần. Trong số đó có 30 cháu được lấy máu tĩnh mạch
tại phòng thí nghiệm của Viện và phát hiện 2 trường hợp có hàm lượng ở mức nguy
hiểm (≥ 70mcg/dl), 17 trường hợp ở mức báo động (45 - 70mcg/dl), 4 trường hợp ở
mức cao (25 - 44mcg/dl) và 1 trường hợp ở mức ranh giới (15 - 19mcg/dl). Còn
tại khu vực thôn Đông Mai, hàm lượng chì trung bình trong không khí vượt tiêu chuẩn
3,47 lần, trong đất bề mặt cao gấp 10 lần, trong bụi cao gấp hơn 11 lần mức cho
phép. Trong thực phẩm thì hàm lượng chì cũng vượt tiêu chuẩn 4,61 lần. Theo bà
Lý, đây là hệ luỵ do nghề đúc chì làm lượng chì độc hại ảnh hưởng từ nguồn
nước, không khí…
Nguồn nước của thôn Đông Mai bị nhiễm chì nặng
Đa số trẻ con dưới 10 tuổi sau khi xét nghiệm đều
phát hiện lượng chì trong máu cao vượt ngưỡng cho phép.
Để
giảm tác hại với môi trường và sức khỏe người dân, vài năm gần đây, nghề nấu
chì đã bị cấm. Huyện Văn Lâm đã có nhiều biện pháp xử lý mạnh đối với các lò
nấu chì, công an đã thu giữ hàng trăm tấn chì ắc quy từ các lò tái chế thủ
công. Song sau các đợt ra quân, mọi việc lại đâu vào đấy, các lò nấu chì vẫn
hoạt động công khai. Chất thải độc hại của chì vẫn tiếp tục đeo bám, đe dọa
tính mạng của hàng nghìn người dân.
Theo Trung tâm chống độc bệnh viện Bạch Mai (Hà Nội): Tình
trạng nhiễm chì trong máu gây những tác hại lâu dài, khó lường cho sức khỏe
của trẻ em, ảnh hưởng đến hệ thần kinh trung ương, đặc biệt có thể gây ra các
chứng rối loạn não và máu, dễ dẫn đến suy gan, thận. Nguy hiểm hơn, có thể
gây nên bệnh Alzheimer (mất trí nhớ, sụt cân, khó khăn trong vận động) khi trẻ
trưởng thành. Những trẻ em bị nhiễm chì dù đã chữa trị thì vẫn để lại di
chứng ảnh hưởng đến sự phát triển cả thể chất và trí tuệ của trẻ sau này
|
Theo
24h