Rất nhiều lò bị bỏ không nhiều năm
"Thoi thóp” làng gạch truyền thống
Thủ
tướng Chính phủ đã ban hành Chỉ thị số 10, khuyến khích áp dụng vật
liệu xây dựng không nung để thay thế gạch đất sét nung, nhằm mục đích
bảo vệ nguồn tài nguyên không tái tạo (đất sét và than), bảo vệ môi
trường. Chỉ thị quy định đến năm 2015 sẽ có 50% lò tròn truyền thống
chuyển sang công nghệ mới ứng dụng Hoffman và đến năm 2020 sẽ xóa bỏ
hoàn toàn lò nung thủ công.
|
Theo thống kê của Sở Công thương tỉnh Vĩnh Long, toàn tỉnh có
1.100 cơ sở đăng ký hoạt động sản xuất thì hiện nay còn khoảng 50% trong
số đó đã ngưng hoạt động. Số còn lại chỉ hoạt động cầm chừng, kéo dài
nhằm giữ được ngành nghề truyền thống hàng chục năm qua.
Xã Nhơn Phú và Mỹ An của huyện Mang
Thít, là nơi tập trung nhiều cơ sở sản xuất gạch nhất của tỉnh Vĩnh
Long. Tuy nhiên, do nhiều năm qua các tỉnh Miền Đông được đầu tư xây
dựng hệ thống lò công nghệ cao nên gạch từ các tỉnh miền Đông đang chiếm
dần thị trường xuống các tỉnh Miền Tây, vì thế các lò gạch truyền thống
của Vĩnh Long không thể cạnh tranh nổi, đang "chết” dần.
Đi dọc tuyến đường về trung tâm xã
Nhơn Phú và Mỹ An rất dễ nhận thấy khá nhiều lò gạch đã xuống cấp trầm
trọng tạo nên khung cảnh hẩm hiu, trái ngược với "vương quốc gạch” một
thời nhộn nhịp, tất bật. Ông Trương Chí Cường ngụ xã Nhơn Phú, huyện
Mang Thít là người gắn bó với nghề làm gạch trên 20 năm nay, tâm sự: "
Nghề gạch ở đây đã có từ hàng chục năm trước. Mỗi lò gạch đã giải quyết
cho khoảng 10 lao động tại địa phương, do đó mà dân làm gạch chúng tôi
nói ở đây đã hình thành "chợ lao động” có lúc lên đến cả trăm người.
Ngoài được các chủ cơ sở làm gạch mướn, các thành viên trong "chợ lao
động” còn đi theo các ghe gạch rồi đưa gạch lên, nhờ vậy mà người lao
động có thêm khoản thu nhập từ 200.000 – 300.000/ngày. Đối với các cơ sở
sản xuất gạch mỗi chu kỳ lò trừ chi phí cũng có lời từ 10 – 15 triệu
đồng. Giờ đây hoạt động cầm chừng, vật giá leo thang ngày càng khó khăn,
có lúc không có lời…”.
Ông Cường cũng như hàng trăm chủ cơ sở
khác ở vùng này lo lắng rồi đây nghề gạch sẽ đi về đâu, khách hàng thì
ngày càng vắng. Ông Cường phân trần: "Tuy gia đình chỉ có 2 cơ sở sản
xuất, với 4 miệng lò nhưng giờ đây cũng chung cảnh ngộ hoạt động cầm
chừng. Thương lái đến mua ngày càng ít, nên lò này làm thì lò kia nghỉ.
Còn đỡ hơn nhiều nơi khác rơi vào cảnh thua lỗ, thậm chí phá sản, nợ nần
chồng chất…”.
Toàn xã Nhơn Phú có khoảng 2.000 hộ
dân, thời gian cao điểm số hộ sản xuất gạch chiếm đến ¼ tổng số hộ toàn
xã, với trên 1.000 miệng lò hoạt động. Tuy nhiên, hiện nay chỉ còn
khoảng 150 cơ sở sản xuất. Nghề sản xuất gạch đã giải quyết việc làm cho
hàng trăm người dân tại đây, góp phần nâng cao cuộc sống cho bà con,
ngoài ra còn đóng góp vào nguồn thu cho xã từ 5 đến 6 tỷ đồng/năm.
Đầu tư công nghệ mới cứu làng gạch truyền thống
Nhiều chủ lò gạch ở Vĩnh Long ngán
ngẩm vì gạch miền Tây cả tháng trời mới ra một lò, trong khi gạch của
miền Đông sản xuất theo công nghệ mới kiểu lò Hoffman liên hoàn chỉ 15
đến 20 tiếng là gạch ra lò. Giá thành chỉ khoảng 500 đồng/viên, còn gạch
Vĩnh Long thì tới 720 đồng/viên. Nếu ra tới cửa hàng thì gạch miền Đông
chỉ 750-800 đồng/viên, còn gạch của Vĩnh Long lên tới 1.100 đồng/viên.
Tuy nhiên, theo UBND huyện Mang Thít
đến thời điểm này, số cơ sở ứng dụng công nghệ mới Hoffman này chưa được
10%. Ông Trương Thành Phi - Phó Chủ tịch UBND huyện Mang Thít cho biết:
"Để chuyển đổi lò gạch truyền thống sang sản xuất gạch không nung ứng
dụng công nghệ mới cần một nguồn vốn rất lớn. Theo tính toán, để có một
dây chuyền sản xuất gạch không nung tốn chi phí khoảng 14 tỷ đồng. Với
nguồn vốn không phải là nhỏ đó thì các cơ sở không có khả năng kham nổi.
Địa phương có vận động các doanh nghiệp ứng dụng lò Hoffman và tạo mọi
điều kiện để các doanh nghiệp hoạt động nhưng họ chưa mặn mà…”.
Để giải quyết khó khăn về vốn thực
hiện cho các cơ sở sản xuất, tỉnh Vĩnh Long đã thực hiện đề tài cải tiến
công nghệ nung và xây dựng mô hình lò nung mới (lò nung cải tiến). Lò
nung cải tiến của tỉnh Vĩnh Long được nghiên cứu thực hiện trên cơ sở
nguyên lý hoạt động của lò Hoffman, nhưng được cải tiến, thiết kế áp
dụng ưu điểm nguyên lý lửa đảo của lò tròn truyền thống, chỉ trong vòng
24 giờ có thể cho ra 1 lò. Loại lò này phù hợp với quy định của Chỉ thị
số 10. Đây được xem là giải pháp khả thi nhất hiện nay, phù hợp với điều
kiện thực tế của địa phương vừa đảm bảo môi trường, vừa hợp với khả
năng đầu tư của các cơ sở sản xuất gạch.
Thời gian qua, Vĩnh Long đang có nhiều
cố gắng nhằm vực dậy nghề sản xuất gạch truyền thống lâu đời, góp phần
đảm bảo thu nhập cho hàng ngàn lao động địa phương. Để duy trì làng nghề
truyền thống theo hướng hiện đại, bảo vệ môi trường, Vĩnh Long cần
quyết tâm đầu tư, huy động nội lực các chủ cơ sở đầu tư lò theo công
nghệ mới và khuyến khích các doanh nghiệp đầu tư cho địa phương.
Theo: Đại Đoàn Kết
|