Lâu nay, hầu hết hệ thống thu gom nước mưa, nước thải công nghiệp đều chung một hệ thống tiêu thoát mà không được xử lí. Nước thải tổng hợp đổ trực tiếp vào sông Ngũ Huyện Khê vừa gây ô nhiễm nặng cho Sông Cầu, sông Thái Bình cung cấp nguồn nước sinh hoạt và tưới tiêu cho hàng triệu người dân, vừa trực tiếp ảnh hưởng đời sống của 20 vạn dân thị xã Từ Sơn. Đó là yêu cầu bức thiết cần có nhà máy xử lí nước thải (NMXLNT) tại khu vực này.

Theo đề nghị của UBND tỉnh Bắc Ninh (văn bản số 11011/TTr-HTKT ngày 15/6/2009) và ý kiến của các Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Xây dựng về chấp thuận chủ trương đầu tư Dự án NMXLNT tại thị xã Từ Sơn với hình thức BT (xây dựng - chuyển giao), Thủ tướng Chính phủ chấp thuận tại văn bản số 1161/TTg-KTN ngày 16/7/2009 cho phép đầu tư và chỉ định nhà đầu tư thực hiện dự án. Nhà máy này có tổng công suất thiết kế 30.000m3/ngày đêm do Công ty CP Đầu tư và Xây dựng Phú Điền đảm nhiệm thi công từ năm 2011 và xong giai đoạn I vào năm 2015 (công suất 20.000m3/ngày đêm) thu gom, xử lí nước thải cho 7 phường; giai đoạn II xây dựng hoàn thành vào năm 2020, công suất 10.000m3/ngày đêm, thu gom, xử lí nước thải các khu vực còn lại.

Khi nhà đầu tư triển khai dự án thì vướng mắc rất lớn trong quá trình giải phóng mặt bằng, liên quan trực tiếp đến các gia đình có đất, tài sản trên đất bị thu hồi. Hàng chục hộ gia đình không nhận tiền đền bù theo quyết định thu hồi đất của Chủ tịch UBND thị xã, phản đối địa điểm xây dựng nhà máy sát cụm dân cư. Cuối tháng 6/2013, ở đây diễn ra khiếu kiện đông người tập trung giương biểu ngữ, băng - rôn, phản đối việc cưỡng chế thu hồi đất để xây dựng nhà máy.

Theo quyết định số 684/QĐ-UBND ngày 17/6/2013 của UBND tỉnh Bắc Ninh, thì "Việc xác định vị trí NMXLNT Từ Sơn bảo đảm tuân thủ các quy định về quy hoạch chung, quy hoạch vùng dự án. Khảo sát của Luật Xây dựng, Luật Đất đai, Luật Quy hoạch đô thị". Đây là dự án dân sinh, phục vụ mục đích công cộng, không phục vụ nhóm lợi ích nào, được đầu tư bằng ngân sách Nhà nước.

Người dân khiếu nại vì lo địa điểm nhà máy đặt sát cụm dân cư, sẽ ảnh hưởng đến môi trường sống. Về việc này, các cơ quan Nhà nước, cơ quan chuyên môn đã thẩm định và cung cấp thông tin như sau:

Theo Tổng cục Môi trường (Bộ Tài nguyên và Môi trường) tại văn bản số 918/TCMT-TĐ ngày 13/6/2013 nêu rõ: "1. Dự án NMXLNT thị xã Từ Sơn đã được Phó Thủ tướng Chính phủ Hoàng Trung Hải chấp thuận chủ trương đầu tư, cần sớm được triển khai xây dựng nhằm cải thiện môi trường và nâng cao chất lượng cuộc sống cho cộng đồng dân cư. 2. Quy trình công nghệ xử lí nước thải đề xuất trong báo cáo đánh giá tác động môi trường là hợp lí, có tính khả thi và đã được ứng dụng thành công trong thực tế, v.v…".

Bộ Xây dựng trả lời về khoảng cách li tối thiểu và công nghệ xử lí nước thải sinh hoạt của nhà máy tại văn bản số 11/BXD-HTKT ngày 11/6/2013 nêu rõ: "1. Vị trí NMXLNT thị xã Từ Sơn, Bắc Ninh đã được xác định trong quy hoạch chi tiết 1/500… 2. Về quy định đối với khoảng cách li tối thiểu từ trạm xử lí nước thải đến khu dân cư gần nhất được quy định tại các quy chuẩn kĩ thuật quốc gia các công trình hạ tầng kĩ thuật đô thị, Quy chuẩn Việt Nam về quy hoạch xây dựng, Tiêu chuẩn Việt Nam về thoát nước - mạng lưới và công trình bên ngoài; Tiêu chuẩn Việt Nam về môi trường đối với các trạm xử lí nước thải sinh hoạt tập trung thì khoảng cách 150m từ NMXLNT đến khu vực dân cư gần nhất mà Dự án đã lựa chọn là phù hợp với quy định hiện hành. Mặt khác, công nghệ xử lí nước thải được lựa chọn do NMXLNT Từ Sơn là công nghệ xử lí sinh học, hiếu khí bùn hoạt tính tuần hoàn (gọi tắt là C-tech), đang được ứng dụng rộng rãi trên thế giới. Còn ở nước ta đã triển khai rất tốt ở NMXLNT Yên Sở và Hồ Tây (Hà Nội); TP Bắc Ninh, VSIP Bắc Ninh; TP Vinh (Nghệ An); Thủ Dầu Một (Bình Dương), v.v… Theo thiết kế toàn bộ nhà máy được xây kín, khi xử dụng công nghệ nước thải sau khi xử lí đạt tiêu chuẩn QCVN14:2008/BTNMT nguồn nước sẽ được xả ra sông Ngũ Huyện Khê, không ảnh hưởng, tác động xấu đến đời sống sinh hoạt của nhân dân trong vùng dự án.

Nếu được đền bù đúng chính sách về thu hồi đất đai, bà con nên sớm giao đất cho nhà đầu tư để triển khai dự án ích nước, lợi nhà này.

                                                                                Theo: Người Cao Tuổi