Người dân sống chung với rác
Không
thể phủ nhận những lợi ích về kinh tế do các nghề thủ công mang lại.
Tuy nhiên, tại những làng nghề này, người dân cũng đang phải chịu cảnh ô
nhiễm môi trường nghiêm trọng. Làng Triều Khúc (Thanh Trì, Hà Nội) nổi
tiếng bởi nghề buôn chè chai, lông gà lông vịt và thêu dệt khăn, nhuộm
quần áo… Hầu hết các hộ làm nghề vẫn sản xuất tại nhà và chưa có bất kỳ
hệ thống xử lý rác thải nào. Đây là lý do khiến ai mới bước chân đến đầu
làng đã cảm nhận được mùi “lạ”. Triều Khúc chỉ là 1 trong hơn 1.000
làng có nghề ở Hà Nội. Điểm chung của các làng có nghề đa phần là quy mô
nhỏ, trình độ sản xuất thấp, thiết bị cũ và công nghệ lạc hậu chiếm
phần lớn (trên 70%). Mặc dù một số địa phương đã có hợp tác xã dịch vụ,
thu gom rác đến tận ngõ ngách, thôn xóm nhưng tình trạng rác lấn ruộng
vẫn chưa được giải quyết triệt để. Các xã có nghề chế biến nông sản như
Hữu Hòa (Thanh Trì), Dương Liễu, Minh Khai (Hoài Đức) ô nhiễm môi trường
đến mức báo động…
Tại các làng nghề
thuần nông, mức độ ô nhiêm môi trường tuy không nghiêm trọng như làng
nghề, nhưng vì nhiều lý do khác nhau, người dân đang dần quen với cảnh
sống chung với rác. Phó giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường Hà Nội Phạm
Văn Khánh cho biết: mặc dù cả 18 huyện của thành phố đã thực hiện việc
đặt hàng các đơn vị vệ sinh môi trường để duy trì vệ sinh môi trường
trên địa bàn nhưng tại các huyện phía nam thành phố mới chỉ triển khai
tại các thị trấn và một số xã lân cận. Một số thôn, khu dân cư ở vùng
sâu vùng xa vẫn chưa được thu gom rác thải. Trong tổng số 18 huyện ngoại
thành chỉ có 5/18 huyện có toàn bộ lượng rác thải được thu gom xử lý
tập trung còn 13/18 huyện chỉ thu gom, xử lý được một phần; các huyện
còn lại chỉ một phần rác thải thu gom được vận chuyển về các khu xử lý
tập trung, còn lại thu gom, xử lý tại chỗ. Đây là lý do khiến một số
huyện như Thạch Thất, Quốc Oai, Chương Mỹ, Phúc Thọ tình trạng ô nhiễm
môi trường vẫn cao do rác thải không được xử lý, tồn đọng trong khi
người dân đổ rác bừa bãi ra đường, gây ô nhiễm mất mỹ quan đô thị. Nhiều
xã thuộc các huyện ngoại thành có hiện tượng tận dụng ao hồ các vùng
trũng để đổ rác thải, hình thành hố chôn lấp tự phát, không bảo đảm quy
trình kỹ thuật, mất vệ sinh môi trường, gây mùi hôi thối và dẫn tới nguy
cơ ô nhiễm nguồn nước nghiêm trọng.
Doanh nghiệp ngại đầu tư vào… rác
Mặc
dù thành phố đã có cơ chế chính sách đầu tư, hỗ trợ từ ngân sách thành
phố thực hiện thu gom, vận chuyển, xử lý chôn lấp rác thải nông thôn
nhưng cho đến nay tỷ lệ thu gom và xử lý rác thải nông thôn mới đạt 35 -
40%. Số rác thải chôn lấp hợp vệ sinh ở các huyện đạt từ 50 - 60%, còn
lại người dân tự xử lý. Phó giám đốc Sở Tài Nguyên và Môi trường Hà Nội
Phạm Văn Khánh thừa nhận: thực tế việc xử lý thu gom rác thải nông thôn
còn nhiều bất cập, chưa chuyên nghiệp chủ yếu mang tính tự phát, gần 40%
rác thải nông thôn chưa được xử lý, thu gom nhưng chính các huyện vẫn
có tâm lý trông chờ, ỷ lại. Trong khi thành phố sẵn sàng hỗ trợ kinh phí
để địa phương xây dựng khu xử lý nhưng các huyện lại khó khăn trong
việc triển khai với nhiều lý do. “Huyện thì kêu thiếu quỹ đất, huyện thì
kêu không đủ tiền giải phóng mặt bằng. Tóm lại là không địa phương nào
muốn xây dựng khu xử lý rác thải ở đơn vị mình. Trong khi đó, các dự án
đầu tư xử lý rác thải tại chỗ bằng công nghệ chôn lấp hợp vệ sinh còn
hạn chế; tiến độ triển khai xây dựng các điểm tập kết rác thải của các
huyện còn chậm, dẫn tới việc thu gom, vận chuyển rác thải gặp nhiều khó
khăn. Thêm vào đó, các vấn đề về hạ tầng kỹ thuật, sự phối kết hợp giữa
các đơn vị thực hiện vệ sinh môi trường và bộ máy thực hiện nhiệm vụ
quản lý nhà nước về rác thải chưa được thống nhất cũng là một trong
những nguyên nhân gây khó khăn trong công tác chỉ đạo và quản lý từ cấp
thành phố - ông Khánh cho biết.
Báo
cáo về tình hình quản lý và xử lý rác thải nông thôn trên địa bàn thành
phố Hà Nội nêu rõ: mục tiêu của thành phố đến năm 2015 là xây dựng một
số nhà máy áp dụng công nghệ xử lý rác thải,việc chôn lấp sẽ chỉ chiếm
dưới 50% lượng rác thải nhưng lại khó hoàn thành. Nguyên nhân do các
doanh nghiệp ngại đầu tư vào lĩnh vực môi trường, nhất là ngại đầu tư
vào lĩnh vực thu gom rác bởi đầu tư vào lĩnh vực này hiệu quả kinh tế
không cao, thu hồi vốn chậm…
Được
biết, để giải quyết vấn đề rác thải nông thôn, một mặt thành phố Hà Nội
đã đẩy mạnh các dự án đang xây dựng, mặt khác tính đến việc tăng mức phí
thu gom rác thải. Hiện nay mỗi người dân ở nông thôn đóng 1.500đ/tháng
tiền phí thu gom rác. Số tiền trên chỉ đủ để trang trải chi phí thuê
người đi thu gom. Tiền xử lý rác vẫn do thành phố bỏ ra. Vì vậy, để có
ngân sách xây dựng các dự án xử lý rác tiên tiến, phấn đấu giảm 50% điểm
chôn lấp vào năm 2015, thiết nghĩ ngoài đầu tư của thành phố cũng cần
sự chung tay góp sức của người dân.
Theo: Đại Biểu Nhân Dân