Theo đuổi ước mơ lập nghiệp
Bây giờ, khi những dòng sản phẩm gốm Bồ Bát từ thôn Bạch Liên lan tỏa
mọi thị trường trong nước và quốc tế khiến không ít người ngạc nhiên
về sự vượt khó vươn lên của người thanh niên dòng họ Phạm. "Khi còn
nhỏ, tôi đã được nghe ông bà kể rằng, nghề gốm Bồ Bát xuất hiện ở quê
hương mình từ hơn ba nghìn năm trước. Có thời, cả làng ai cũng làm và
sống bằng nghề gốm" - Nghệ nhân Ưu tú Phạm Văn Vang, chia sẻ. Nung nấu ý
chí khôi phục nghề truyền thống của quê hương, năm 2005, sau khi tốt
nghiệp THPT, Phạm Văn Vang ra Bát Tràng tìm đến gia đình người chú đang
làm nghề gốm, để học nghề. Sau ba năm, được chú truyền dạy hết bí
quyết, tay nghề đã vững, Phạm Văn Vang lại khăn gói lên Bắc Giang, xin
vào làm thuê cho xưởng gốm, học ở đây những họa tiết hoa văn tranh cổ.
Miệt mài học, miệt mài làm, và tình yêu đã đến với chàng thanh niên họ
Phạm ngay chính nơi xưởng gốm ấy. Anh và người con gái ông chủ xưởng
nên duyên chồng vợ, họ cùng về lại thôn Bạch Liên mở xưởng làm gốm.
"Việc tham khảo thị trường rất quan trọng. Ðầu ra ổn định, là điểm
tựa cho doanh nghiệp phát triển bền vững" - Phạm Văn Vang cho biết.
Những ngày đầu đầy gian nan, xây dựng xưởng đơn sơ với lò đốt công nghệ
thấp. Khi ấy, từ sớm tới khuya anh Vang luôn cưỡi trên chiếc xe máy cà
tàng, đi giao hàng cho các khu du lịch, nghỉ dưỡng, đó là những chiếc
nhẫn, vòng đeo cổ, hình một số con vật... bằng gốm, bày bán tại các
thành phố: Nha Trang, Vũng Tàu, TP Hồ Chí Minh, Hà Nội.
"Nếu không có người vợ đảm quán xuyến việc sản xuất ở gia đình, thì
không thể có được như hôm nay. Tôi phải cảm ơn cô ấy rất nhiều" - Vang
nói, mắt ánh lên niềm xúc động. Sau khi tìm hiểu, nắm bắt kỹ xu thế thị
trường, vợ chồng anh quyết định vay ngân hàng hơn 100 triệu đồng, đầu
tư vào xưởng gốm, tuyển 10 thanh niên tại quê hương gửi ra Bát Tràng
học nghề.
Năm 2009, khi sản phẩm gốm Bồ Bát có chỗ đứng trên thị trường, Vang
mở lớp và trực tiếp đứng ra giảng dạy theo kiểu "cầm tay chỉ việc" ngay
tại xưởng cho hơn 50 công nhân. Anh tiếp tục tìm kiếm thị trường, mở
xưởng làm thêm đồ gốm trang sức, tranh gốm mỹ thuật tại gia đình. Trên
cơ sở hai dòng gốm sành nâu và gốm sứ trắng, anh Vang tạo ra những sản
phẩm đồ trang sức như vòng cổ, vòng tay, chuông gió, dây lưng, cùng
tranh gốm mỹ nghệ và tượng gốm nghệ thuật. Các sản phẩm này được trang
trí bằng những họa tiết thổ cẩm, hoa văn chủ yếu vẽ bằng men mầu. Ðộc
đáo và ấn tượng nhất của doanh nghiệp gốm Bồ Bát vẫn là mảng tranh gốm
ghép, dựa trên nền một số dòng tranh nổi tiếng, như Ðông Hồ, với những
nét văn hóa vùng, miền tiêu biểu trong cả nước. Trong đó, có khá nhiều
hình ảnh các khu, điểm du lịch nổi tiếng của Ninh Bình như: Nhà thờ đá
Phát Diệm, Khu du lịch sinh thái Tràng An, Khu du lịch Tam Cốc - Bích
Ðộng. Nhờ vậy, sau một thời gian, sản phẩm gốm Bồ Bát có chỗ đứng trên
thị trường, không chỉ trong nước mà còn ra thị trường một số nước, như
Nga, Ðức, Pháp, Mỹ, Nhật Bản...
Thành danh khi còn khá trẻ…
Một ngày trung tuần tháng 5 này, tôi có người bạn từ TP Hồ Chí Minh
ra, về Bát Tràng thăm thú, rồi anh nằng nặc đòi tôi đưa về thôn Bạch
Liên để mua sản phẩm gốm Bồ Bát.
Chúng tôi về Bạch Liên vào tầm trưa. Một thanh niên thấp đậm, râu
quai nón ra đón, mời chúng tôi vào nhà. "Ông chủ đấy" - cô gái chừng 18
tuổi đang bê chồng bát, đĩa thành phẩm xếp vào hộp giấy cho khách nói
với chúng tôi. Hóa ra người thanh niên ấy chính là Phạm Văn Vang, chủ
nhân của cơ ngơi này. Vang giới thiệu, anh sinh năm 1981, vào nghề gần
15 năm, nhưng thành lập doanh nghiệp tư nhân gốm Bồ Bát mới từ tháng
4-2011. "Với phương châm không đặt lợi nhuận lên hàng đầu, sản phẩm bán
với giá người thu nhập thấp cũng có thể mua. Ðồng thời, chú trọng mở
rộng thị trường, do đó đối tượng phục vụ ngày càng mở rộng, kể cả trong
nước và quốc tế" - anh Vang cho biết. Hiện nay, sản phẩm gốm chính của
doanh nghiệp là ấm chén, lộc bình, chuông gió, tranh, trang sức; mỗi
tháng xuất xưởng hơn 20 nghìn sản phẩm. Năm 2014, doanh nghiệp của anh
Vang sản xuất gần 300 nghìn sản phẩm, doanh thu đạt hơn hai tỷ đồng,
tạo việc làm cho hàng chục lao động, với mức lương bình quân từ 1,5 đến
3,5 triệu đồng/người/tháng. Năm 2016, tăng 30% số sản phẩm; số lao động
và thu nhập của người lao động cũng tăng.
Nỗ lực lập nghiệp từ nghèo khó, chàng thanh niên làng Bạch Liên đã
vươn lên làm giàu từ chính nghề truyền thống của quê hương, góp phần
gìn giữ bản sắc dòng gốm tưởng như đã thất truyền. Năm 2008, gốm Bồ Bát
vinh dự có một gian hàng tại hội chợ triển lãm các mặt hàng thủ công
mỹ nghệ tại Hà Nội và được Trung ương Hội Nông dân trao tặng Huy chương
vàng. Ðặc biệt, trong dịp kỷ niệm 1000 năm Thăng Long - Hà Nội, gốm Bồ
Bát có mặt trong triển lãm sản phẩm các làng nghề cổ truyền. Nhiều năm
liền anh Phạm Văn Vang được tỉnh tuyên dương là thanh niên làm kinh tế
giỏi. Năm 2014, anh được Hội Nông dân tỉnh tuyên dương là một trong 10
gương điển hình nông dân tiêu biểu sản xuất, kinh doanh giỏi, rồi được
UBND tỉnh Ninh Bình phong tặng Nghệ nhân Ưu tú.
Khôi phục nghề gốm Bồ Bát là một trong những chủ trương được Tỉnh ủy,
UBND tỉnh quan tâm. Sở Khoa học và Công nghệ tỉnh cũng đang và sẽ sát
cánh cùng doanh nghiệp gốm Bồ Bát, để đưa công nghệ nung mới, có công
suất lớn hơn vào hoạt động, nhằm nâng cao chất lượng sản phẩm, góp phần
phát triển ngành du lịch Ninh Bình. Tuy nhiên, điều anh Phạm Văn Vang
trăn trở nhất, đó là khó khăn do địa bàn chật hẹp, sản xuất còn manh
mún, chưa đáp ứng, khai thác hết tiềm năng của địa phương, như nguồn
đất sét trắng rất lớn, số lao động nông nghiệp dôi dư nhiều. Mặc dù
được tỉnh, huyện hỗ trợ, nhưng đã qua 5 năm, địa điểm sản xuất ở nơi
được quy hoạch rộng hơn vẫn chưa xong thủ tục hành chính. Thậm chí,
Phạm Văn Vang có lần đã khóc trước một cuộc họp với các cấp chính
quyền, ban, ngành, bởi thủ tục đất đai quá rườm rà, kéo dài, khiến
doanh nghiệp gặp nhiều khốn khó. Mặc dù Bồ Bát là nơi khởi thủy làng
gốm Bát Tràng ngày nay, nhưng nhiều người dân nơi đây vẫn chưa biết
nghề, quy mô hoạt động còn nhỏ lẻ theo hộ gia đình. Hy vọng thời gian
tới, những vướng mắc về thủ tục hành chính, tiếp cận nguồn vốn vay sẽ
được giải quyết, để cơ sở gốm cổ Bồ Bát ngày càng phát triển, góp phần
bảo tồn, gìn giữ nghề truyền thống lâu đời của cha ông.
Theo: nhandan.com.vn