Lý giải đơn giản là vì khi đã đi vào thương mại, đi vào kinh doanh thì người ta thường chạy theo số lượng, chạy theo công nghệ "nhanh, nhiều". Chẳng ai dại gì mà ngồi tỉ mẩn làm men lá, ủ rượu theo quy trình nữa. Trước đây ai đi qua vùng đất Hòa Bình cũng không quên mua về một vài vò rượu cần để làm quà.

Tuy nhiên, sau này họ "ngã ngửa" vì rượu cần nhạt, chua…Chính điều này đã làm cho người ta dần cảnh giác khi với loại thức uống truyền thống của người Mường.

Các cơ sở sản xuất rượu cần đại trà đang dần làm mất đi cái "chất" riêng loại rượu này

Bác Nguyễn Văn Lộc (Hà Nội), một người có niềm yêu thích đặc biệt với loại rượu đặc biệt của người Mường cho biết: Ngày trước mỗi lần có dịp lên Hòa Bình tôi đều mua một hai vò về để tụ tập với bạn bè. Ngày đó, rượu cần không được bày bán la liệt như bây giờ. Chúng tôi phải tìm vào tận những nhà nấu rượu trong bản, trong xóm mới mua được.

Nhưng ngày ấy, rượu cần uống ngon lắm, hương vị ngọt thơm nồng nàn ai uống cũng phải tấm tắc khen. Vậy mà bây giờ dễ mua thì lại không tìm được cái vị đặc biệt của ngày xưa nữa. Chắc người ta cho ít gạo nếp, men công nghiệp lại thêm ủ không đủ ngày nên nó cứ nhàn nhạt, chua chua.

Theo bà Ngoan, đối với những "lò" sản xuất rượu cần hàng loạt, họ bỏ đi cái hồn của rượu là men lá. Trong những năm gần đây, nhiều cơ sở sản xuất rượu cần vì chạy theo lợi nhuận đã sử dụng men Trung Quốc và một số loại men độc hại khác để làm rượu. Những loại men này có giá thành rẻ, lên men nhanh nhưng rất không tốt cho sức khỏe.

Hơn nữa các cơ sở sản xuất rượu cần đại trà phải thuê công nhân, không thể có những bàn tay đồ rượu khéo léo, có kinh nghiệm. Bây giờ đến Hòa Bình, thật khó để có thể tìm được một gia đình làm rượu cần theo lối cổ như gia đình bà Ngoan ở Phong Phú (Tân Lạc).

T.N