Khó khăn lưu giữ làng có nghề truyền thống mứt Xuân Tảo.
Cứ mỗi dịp Tết đến, người dân Xuân Tảo lại tất tả vào vụ làm mứt. Làng
mứt Tết ở đây đã tồn tại hơn 100 năm lưu truyền từ đời này sang đời khác
và nức tiếng gần xa. Nồi mứt bí chưa ra lò béo ngậy Khu vực sơ chế đảm
bảo vệ sinh và bảo hộ lao động Mứt lạc thơm ngon Cơ sở đóng gói hợp vệ
sinh Công nhân có quần áo bảo hộ lao động, khẩu trang và gang tay.
Vệ sinh an toàn thực phẩm
Thời gian gần đây, hàng loạt những thông tin về quy trình sản xuất mứt mất vệ sinh an toàn thực phẩm
(VSATTP) đã khiến các cơ sở sản xuất lâu năm khốn đốn.Tuy chỉ là "con
sâu bỏ rầu nồi canh" nhưng chỉ ngần ấy thôi cũng đã khiến làng nghề bị
giảm uy tín nghiêm trọng. Số lượng các đơn hàng giảm gây khó khăn trong
việc sản xuất, kinh doanh. Mười năm trước có trên dưới 100 hộ làm mứt
Tết, hiện nay chỉ còn 20 hộ và có xu hướng giảm. Một số hộ vì không tìm
được đầu ra, một số do sản xuất không đáp ứng lợi nhuận. Vấn đề VSATTP
hiện nay được quản lý rất chặt chẽ, số cơ sở không đủ điều kiện cũng
phải dừng sản xuất.
Thêm nữa, các nhân công làng
nghề sau khi về địa phương sử dụng nghề đã học được phát triển các cơ
sở sản xuất. Địa phương thường tạo điều kiện cho phát triển kinh tế đồng
thời chưa chú trọng vấn đề VSATTP nên giá thành rẻ cạnh tranh ngược lại
với làng nghề.
Chưa được công nhận làng nghề truyền thống
Do tổng số hộ sản xuất chưa đủ 30% dân số nên làng mứt Xuân Tảo
vẫn chưa được công nhận là làng nghề mà chỉ được gọi là “làng có nghề”.
Chính vì vậy, các hộ kinh doanh phải tự lo đầu ra. Trong những năm gần
đây, sản lượng không tăng, lượng khách gần như không thay đổi, chủ yếu
là các khách quen. Các cơ sở chỉ sản xuất theo yêu cầu của khách đặt
hàng trước.
Nồi mứt bí chưa ra lò béo ngậy.
Khó
khăn lớn nhất hiện tại có lẽ là vấn đề mặt bằng. Cần 5.000 m2 để có một
cơ sở sản xuất đúng chuẩn. Tức là xây dựng quy trình khép kín, hệ thống
xa thải đảm bảo vệ sinh, có hệ thống sân bãi phơi sấy và nhà máy đóng
gói sản phẩm. Trong khí đó quỹ đất của phường hạn hẹp, không thể đảm bảo
cho các cơ sở sản xuất. Thêm vào đó việc xe ô tô bị cấm giờ và đường
làng chật hẹp gây khó khăn cho việc vận chuyển hàng hóa.
Nhu
cầu mứt Tết giảm dần, nhiều cơ sở đã chuyển kinh doanh thêm các loại
bánh kẹo thay vì chỉ chuyên mứt Tết như trước kia. Giá đường cao hơn so
với mọi năm, trong khi đó giá của sản phẩm lại không thay đổi khiến lợi
nhuận giảm.
Xây dựng lại thương hiệu
Ngày
25/7/2015, UBND phường Xuân Tảo đã tổ chức lễ ra mắt câu lạc bộ làng
nghề Bánh - Mứt - Kẹo Xuân Tảo nhằm phát huy giá trị truyền thống làng
nghề địa phương.
Khu vực sơ chế đảm bảo vệ sinh và bảo hộ lao động
Để
đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của khách hàng, công nghệ sản xuất và chế
biến mứt ở Xuân Tảo mỗi năm lại được cải tiến, áp dụng máy móc hiện
đại. Nghệ nhân Đỗ Mạnh Thế, chủ cơ sở Đỗ Thế Gia chia sẻ với chúng tôi:
Người tiêu dùng có nhu cầu sử dụng các sản phẩm nhạt hơn. Nhưng để đảm
bảo chất lượng vẫn phải duy trì lượng đường như mọi năm. Điều này là
thách thức lớn nhưng cơ sở vẫn cố gắng điều chỉnh để phù hợp với nhu cầu
thị trường.
Mứt lạc thơm ngon
Vấn
đề an toàn thực phẩm và bảo vệ môi trường được làng nghề hết sức chú
trọng. Các cơ sở chuyển từ sử dụng than sang điện và ga. Quan sát một số
cơ sở sản xuất mứt ở Xuân Tảo, chúng tôi nhận thấy vấn đề VSATTP và vệ
sinh môi trường ở đây đã được cải thiện rõ rệt. Xưởng sản xuất mứt của
cở sở sản xuất bánh mứt kẹo Đỗ Thế Gia và xưởng chế biến nông sản HAVICO
khá sạch sẽ. Các thợ sản xuất đều được trang bị đồ bảo hộ lao động như
khẩu trang, găng tay sản xuất.
Cơ sở đóng gói hợp vệ sinh
Ông
Nguyễn Duy Tuấn, Phó Chủ tịch Ủy ban Nhân dân, Trưởng ban chỉ đạo
VSANTP phường Xuân Tảo cho biết: để đảm bảo VSATTP UBND phường đã thành
lập ban chỉ đạo VSATTP và xây dựng kế hoạch đảm bảo an toàn thực phẩm
phục vụ tết, thành lập đoàn liên nghành phối hợp kiểm tra các cơ sở sản
xuất bánh mứt kẹo trên địa bàn phường. Đồng thời mở các lớp tập huấn phổ
biến VSATTP cho các chủ cơ sở sản xuất, tổ chức khám bệnh cho các lao
động làm việc trong các cơ sở sản xuất bánh mứt kẹo.
Công nhân có quần áo bảo hộ lao động, khẩu trang và gang tay.
Hi
vọng với những nỗ lực trên, trong thời gian tới mứt Xuân Tảo sẽ xây
dựng lại được thương hiệu trong lòng người tiêu dùng. Đồng thời, ngày
càng phát triển mạnh mẽ, hội tụ đủ các điều kiện để được công nhận làng
nghề truyền thống.
Mỗi năm, làng mứt Xuân Tảo có
hai vụ sản xuất chính. Một vụ vào ngày Rằm tháng 8, chuyên làm các loại
bánh và nhân cho bánh trung thu. Tuy nhiên, quan trọng nhất vẫn là vụ
làm mứt Tết cuối năm. Hộ nào ít tầm hai ba chục tấn. Hộ nào nhiều thì
làm cả trăm tấn. Vụ này thường bắt đầu từ tháng mười một lịch và kéo dài
hai tháng. Sản phẩm của làng chủ yếu là mứt bí, mứt lạc, mứt gừng, mứt
cà rốt, mứt dừa… Trong đó, mạnh nhất vẫn là mứt bí với hương vị đặc
trưng. Sản phẩm được tiêu thụ mạnh toàn quốc chủ yếu là: Hà Nội, Phú
Thọ, Hải Phòng…
Theo nguoitieudung.com.vn