Làng nghề Việt Nam

Tin tức - Sự kiện

LÀNG NGHỀ -PHỐ NGHỀ- GIA ĐÌNH TRUYỀN THỐNG

Độc đáo nghề làm lợp cua đồng.

(Ngày đăng: 14/01/2016 Lượt xem: 360)

Lợp cua đồng được người dân “sáng chế” để đánh bắt cua đồng, một công cụ thô sơ truyền thống nhưng lại hiệu quả hơn hẳn các công cụ hiện đại khác. Vì thế nghề làm lợp cua đồng thịnh hành ở Mỹ Đức (Châu Phú, An Giang).

Tạo chỗ đứng, tăng thu nhập

Khác với nhiều làng nghề làm sản phẩm “nghề bà cậu” khác như: lợp tép, lợp lươn, lưới thả,... người làm nghề lợp cua đồng ở Mỹ Đức (Châu Phú) tạo được một chỗ đứng đáng kể, bởi sản phẩm làm ra không chỉ lưu hành ở địa phương mà còn “xuất khẩu” sang nhiều vùng khác, nơi còn “mùa nước lũ”, hay ở những nơi còn “cua đồng”; có khi xuất khẩu qua Campuchia,... Tuy là một nghề “còn non trẻ”, nhưng đã tạo việc làm, thu nhập ổn định cho người dân trong xã. Và ngày càng phát triển về số lượng người lao động và tăng thu nhập theo nhu cầu của thị trường.

Theo những người “thợ” nơi đây, nghề làm lợp cua đồng ở xã Mỹ Đức (Châu Phú) ra đời hơn 20 năm nay. Ngày trước, nghề này chỉ một vài hộ làm và bán cho người địa phương; lúc đó cua đồng còn nhiều, việc đánh bắt rất đơn giản, như: đặt dớn, kéo lưới, tìm cua trong hang,... thì lượng cua thu được rất lớn, nên ít người dùng lợp để đặt. Ngày nay, do cua đồng ngày càng hiếm, chỉ còn ở những vùng lũ, ở mực nước sâu, việc đánh bắt không được dễ dàng, do vậy người bắt phải dùng lợp để đặt vào những nơi hẻm hóc, nước sâu... Chính vì điều đó, mà hiện nay, nhu cầu dùng lợp “bắt cua” càng nhiều. Với nhu cầu thị trường của người làm “nghề bà cậu” đã thúc đẩy nghề đan lợp cua đồng ở Mỹ Đức phát triển; theo thống kê, làng nghề này có hơn 50 hộ, với hơn 200 lao động chính và 150 lao động gia công.

Thành phẩm lợp cua đồng.

Theo ông Trần Văn Khởi (ấp Mỹ Hòa, xã Mỹ Đức), có hơn 15 năm làm nghề đan lợp cua đồng. Để làm được cái lợp đặt cua đồng hoàn chỉnh bán cho khách phải mất nhiều công đoạn, nên mỗi ngày một người chỉ làm được khoảng 3 - 4 cái lợp. Do có nhiều công đoạn, nên có các công đoạn dễ làm, người chủ làm nghề phải mướn các tay thợ “gia công” khác làm cho nhanh: chuốt rẽ, gióng, đốt thui rẽ,... còn các công đoạn khó như: bện hom, dệt mình (miếng vỉ), gáp vỉ – hom - bửng... thì người chủ thợ làm chính để đảm bảo chất lượng của lợp. Tùy theo công đoạn, mà mỗi người “thợ phụ” có thu nhập khác nhau, nhưng mỗi ngày làm họ thu được khoảng 80 ngàn đồng/ngày; hoặc có thể làm ăn theo sản phẩm; các khâu dễ, nhiều cụ già, trẻ em, phụ nữ đều làm được, tạo công ăn, việc làm cho lao động nhàn rỗi địa phương.

Lợp chủ yếu là bán “sỉ” cho thương lái từ khắp các nơi ở Đồng bằng sông Cửu Long, nhiều nhất là người dân huyện An Phú và nước bạn Campuchia. Mỗi năm, có hơn 100.000 cái lợp cua đồng ở làng lợp Mỹ Đức bán ra thị trường, thương lái đến mua hàng trực tiếp bằng ghe, tàu chở đi.

Những khó khăn của nghề

Trước đây, nguyên liệu sử dụng chủ yếu cho làng đan lợp này là tre địa phương, hay ở các tỉnh lân cận như Đồng Tháp, Kiên Giang... Ngày nay, lượng tre ngày càng ít nên nguyên liệu tre làm lợp, người thợ phải mua ở tận Bình Dương.

Nhiều năm trước, do người mua lợp ít nên công việc làm cũng ít; có khi làm xong “chất đống” đó, chờ lái đến mua. Một năm chỉ làm trong 4 - 6 tháng mùa lũ là nghỉ. Ngày nay, do nhu cầu người sử dụng nhiều, đơn “đặt hàng” nhiều, do vậy người dân ở đây làm rất sớm, từ khoảng tháng 3 (âm lịch) là đã bắt tay vào đan lợp để giao kịp đơn đặt hàng. Nhờ vậy, các lao động nhàn rỗi trong xã có việc làm, thu nhập tương đối ổn định, góp phần quan trọng vào việc giải quyết vấn đề hộ nghèo, thoát nghèo của xã.

Theo chị Trần Thị Nhung - “người thợ phụ” làm khâu “gióng lợp” cho một gia đình thợ chính ở làng lợp cho biết: Mỗi ngày, chị làm công đoạn “gióng” được khoảng 80 ngàn đồng; các con chị làm khâu “thui rẽ”, vót nan,... được 70 ngàn/ngày,... Tổng cộng gia đình có 4 người làm công, thu nhập mỗi ngày hơn 300 ngàn, nhờ vậy gia đình chị có cuộc sống ổn định, dư giả chút ít, do các công đất ruộng và nuôi bò “còn nguyên”... Công việc này cũng đã góp phần không nhỏ trong việc giải quyết khó khăn cho gia đình chị Nhung và nhiều gia đình xã Mỹ Đức.

Bên cạnh những niềm vui, thì những người làm nghề lợp cua đồng nơi đây cũng mang nỗi lo “lận đận”. Lý do của nỗi lòng ấy đơn giản nhưng nan giải lắm - do những công trình “chắn lũ” tàn phá Mê - Kông từ thượng nguồn, làm cho nước lũ hàng năm đổ về ngày càng ít, các loài thủy sản cạn kiệt dần, trong đó có cua đồng; do vậy mà trong tương lai, người mua lợp đặt cua chắc chắn sẽ ít đi.

Hiện nay, vùng đầu nguồn còn có nhiều cách bắt cua tận diệt như rải thuốc, kéo lưới điện,... làm cho nguồn lợi cua đồng thêm cạn kiệt, khiến cho lợp cua có nguy cơ không còn chỗ đứng... Để tồn tại làng nghề, tạo việc làm ổn định cho người dân địa phương, giữ gìn nguồn lợi thủy sản thiên nhiên ở xứ “trên cơm dưới cá”, địa phương cần có hành động cụ thể, cấp thiết... để “trả lại” giữ làng nghề làm lợp cua đồng và các làng nghề sản xuất công cụ cho “nghề bà cậu”, nâng cao cuộc sống cho người dân. Qua đó, môi trường tự nhiên được cải thiện trước khi diễn ra “sự phẫn nộ” của thiên nhiên...

Theo langvietonline.vn