Làng gốm Tân Vạn (Đồng Nai) có lịch sử hình thành và
phát triển gần 150 năm. Đây là làng nghề thủ công truyền thống nổi
tiếng nhất tại Đồng Nai nhưng đang đứng trước nguy cơ bị xoá sổ.
Sản xuất gốm ở làng gốm Tân Vạn
|
Nguyên nhân do phải cạnh tranh khốc
liệt của hàng gốm Trung Quốc, do mai một nghệ nhân vì lớp trẻ không theo
nghề…và cả chính sách quy hoạch làng nghề thiếu hợp lý.
Năm 2000, UBND tỉnh Đồng Nai có chủ trương di dời làng gốm Tận Vạn
và một số cơ sở gốm ở P.Bửu Hoà, xã Hoá An (TP.Biên Hoà) vào cụm gốm sứ
Tân Hạnh (xã Tân Hạnh, TP.Biên Hòa). Mục đích là nhằm giảm thiểu tình
trạng ô nhiễm môi trường, đồng thời bảo tồn và phát triển nghề gốm
truyền thống.
Tuy nhiên theo ông Vòng Khiềng, Chủ tịch Hiệp hội gốm mỹ nghệ Đồng
Nai thì với cách bố trí của cụm gốm sứ Tân Hạnh mới chỉ bảo đảm về mặt
sản xuất, chưa quan tâm đến vấn đề bảo tồn. “Không thể đối xử với làng
nghề truyền thống giống như một KCN được. Làng nghề ngoài việc phải hiện
đại, thông thoáng, thân thiện môi trường thì còn phải có các khu vực
phụ trợ như du lịch, tham quan, khu văn hóa trưng bày, giới thiệu sản
phẩm…Còn nếu không thì làng nghề khó có thể sống được”, ông Khiềng phân
tích.
Ông Đỗ Anh Tuấn (ngụ P.Tân Vạn) chủ một cơ sở gốm dùng lò củi cho
biết: “Chi phí đầu tư khi vào khu quy hoạch với lò nung điện mất ít nhất
cũng phải 3 tỉ đồng, số tiền đó quá lớn đối với chúng tôi. Mặt khác đặc
trưng đất đen ở Đồng Nai là phải đốt bằng lò củi mới đẹp. Những sản
phẩm như lu, hũ… có kích cỡ lớn không thể nung bằng lò điện được. Do vậy
nếu buộc phải di dời thì thì chúng tôi chấp nhận bỏ nghề chứ không thể
làm được khi vào khu quy hoạch”.
Lớp trẻ “quay lưng” với nghề
|
|
Thống kê của Hiệp hội gốm mỹ nghệ Đồng Nai
cho thấy từ hơn 300 DN, cơ sở sản xuất gốm năm 2001 (chủ yếu ở TP.Biên
Hòa), đến nay chỉ còn khoảng 36, trong đó có 15 cơ sở sử dụng lò củi để
nung gốm.
|
|
|
Nghề gốm làm ít tiền, lại cực khổ nên không thu hút được lớp trẻ theo
nghề. Điều này góp phần đẩy làng gốm Tân Vạn đi vào ngõ cụt. Tiếp xúc
với chúng tôi, ông Tạ Văn Minh (60 tuổi) một nghệ nhân gốm có tuổi nghề
gần 50 năm chia sẻ: “Làm nghề này cực lắm chú ơi, tiền chẳng có bao
nhiêu. Như tôi đây làm công đoạn khắc, một ngày cố gắng lắm cũng chỉ
được khoảng 30 bộ, tiền công 4.000 đồng/bộ. Hồi xưa ít có sự chọn lựa
nên mới làm nghề này kiếm sống, chứ bây giờ thiếu gì việc nên tụi nhỏ
đâu có theo”.
Ông Huỳnh Đức Thơ, chủ DN gốm Thái Vinh (P.Tân Vạn, TP.Biên Hòa)
cho biết, DN của ông có khoảng 15 công nhân, nhiều lúc tuy không có đơn
hàng nhưng cơ sở cũng phải hoạt động rai lai để giữ chân công nhân, bởi
bây giờ kiếm được lao động lành nghề rất khó. Làng gốm chỉ còn lại người
già và phụ nữ, còn thanh niên trai tráng giờ đi làm công ty, xí nghiệp
hết, chẳng ai mặn mà với nghề tryền thống.
Cùng chung cảnh ngộ, ông Nguyễn Hữu Tấn, chủ một cơ sở gốm khác ở
Tân Vạn chia sẻ: “Tình cảnh làng gốm bây giờ khác xưa nhiều lắm, bấp
bênh và suy thoái. Đơn hàng thì khó kiếm do cạnh tranh không lại với mặt
hàng gốm của Trung Quốc với giá rẻ hơn mình. Nghệ nhân thì ngày càng
khan hiếm. Nhiều năm qua có rất nhiều cơ sở gốm do không chịu nổi áp lực
đã phải giải thể”.
Theo : thanhnien.com.vn