Làng
quạt giấy Chàng Sơn vốn là một làng nghề truyền thống nổi tiếng nhất
nhì của tỉnh Hà Tây cũ, nay thuộc xã Chàng Sơn, huyện Thạch Thất, Hà
Nội. Từ thế kỷ XIX, quạt Chàng Sơn đã nổi tiếng trong và ngoài nước.
Người Pháp đã từng nhiều lần mang quạt làng này vượt đại dương xa xôi
sang Paris triển lãm. Qua bao thăng trầm của cuộc sống với sự ra đời của
nhiều phương tiện làm mát khác nhưng sản phẩm của làng nghề này vẫn
tiếp tục tồn tại và phát triển.
 |
| Anh Dương Văn Đoàn cẩn thận gấp từng nếp vải làm quạt. |
Ở Chàng Sơn, người ta làm ra được nhiều loại quạt phục vụ cho nhiều đối
tượng khách hàng khác nhau. Từ những quạt giấy được sản xuất đại trà có
giá 500/chiếc, quạt biểu diễn 20.000/chiếc đến những loại quạt tinh xảo
hơn như quạt thư pháp, quạt trang trí có giá cả trăm triệu. Nhưng tất cả
đều được sản xuất công phu tỉ mỉ từng công đoạn từ chọn tre, pha nan,
vót nhẵn, xử lý hóa chất, gập giấy, gián giấy hoặc vải, lụa rồi đem hong
khô… để có được những sản phẩm đẹp mắt và đảm bảo chất lượng. Riêng đối
với quạt thư pháp và quạt trang trí thì còn một công đoạn vô cùng quan
trọng là vẽ tranh, viết chữ. Những người có thể làm được loại quạt này ở
Chàng Sơn không nhiều bởi muốn có một sản phẩm đẹp phải có hoa tay, cẩn
thận với sự nhiệt huyết của tấm lòng người họa sĩ.
Anh Dương Văn Đoàn là một nghệ nhân làm quạt đẹp có tiếng khắp vùng.
Ngay từ thời xa xưa, quạt của gia đình đã được lựa chọn để làm quà tặng
cho khách nước ngoài đến Việt Nam dự hội nghị, xuất khẩu sang nước ngoài
hàng chục vạn chiếc mỗi năm. Gia đình anh chỉ sản xuất các sản phẩm cao
cấp được khách đặt trước hơn 1 tháng với yêu cầu khác nhau về mức độ
chi tiết, màu sắc, kiểu tranh, nét chữ... Mỗi chiếc quạt trang trí được
vẽ tranh bằng sơn dầu trên vải toan do chính nghệ nhân Dương Văn Đoàn
thực hiện cả tháng có giá từ 1,5 triệu đến hơn 100 triệu. Đặc biệt là
chiếc quạt lập kỷ lục lớn nhất Việt Nam, dài 9m, cao 4,5m, vẽ tranh chợ
quê Hà Nội theo mẫu tranh phố Hàng Trống trưng bày tại Lễ hội phố hoa
Tết và Festival làng nghề truyền thống tổ chức tại Huế tháng 6/2009 được
bố anh Đoàn là cụ Dương Văn Mơ thực hiện đã góp phần nâng cao uy tín và
vị thế của quạt Chàng Sơn trên thị trường.
 |
| Mỗi chiếc quạt biểu diễn có giá 20.000. |
Trước đây, người ta chỉ coi nghề làm quạt là nghề phụ lúc nông nhàn với
thu nhập thấp nhưng hiện nay ở Chàng Sơn người người làm quạt, nhà nhà
làm quạt. Nhiều gia đình sống chủ yếu bằng nghề này với hàng chục công
nhân làm việc liên tục, mỗi ngày xuất ra thị trường cả vạn chiếc như nhà
chị Phí Thị Loan. Theo chị Loan “Nghề này mất nhiều công đoạn, nhà tôi
làm quạt để sử dụng nên người già, trẻ em đều làm được, tiền công sẽ
được tính theo sản phẩm”. Mỗi xưởng sản xuất quạt giấy thường như nhà
chị Loan, thu nhập mỗi tháng được trên 10 triệu đồng. Nhiều gia đình của
địa phương có thể mua được xe, nuôi con đại học nhờ vào nghề mà ông cha
truyền lại.
Tuy đời sống đã phát triển với nhiều phương tiện làm mát tiện lợi như
điều hòa, quạt gió… nhưng quạt truyền thống Chàng Sơn vẫn được ưa chuộng
trong và nhiều nước trên thế giới như Pháp, Nhật… Không chỉ làm mát,
làm quà tặng, trang trí mà quạt giấy còn là một phương tiện quảng cáo
mang lại hiệu quả cao của nhiều doanh nghiệp lớn.
Hàng năm, người dân ở các nơi khác cũng đến đây học việc và phát triển
nghề làm quạt ở nhiều địa phương. Đây là một tín hiệu tốt trong việc giữ
gìn, phát huy truyền thống một làng nghề lâu đời. Đồng thời góp phần
quảng bá văn hóa Việt với bạn bè trong nước và quốc tế.
Theo : hanoimoi.com.vn