“ Miếng trầu là đầu câu chuyện”
Miếng
trầu làm người với người gần gũi, cởi mở với nhau hơn. Với nam nữ thanh
niên xưa, nó là cội nguồn để bắt đầu tình yêu, bắt đầu câu hát, để vào
với hội làng, hội nước. Với người Việt
Nam, tục ăn trầu
phải đủ bộ ba : trầu – cau – vôi. Phải có đầy đủ những vật dụng gắn với
việc ăn trầu như ngày nay ta vẫn thấy. Đó là cơi trầu, dao bổ cau, âu
đựng trầu, bình vôi, chìa vôi, ống ngoáy, khăn, túi đựng trầu … Nhà giàu
còn có tráp đựng trầu, khay trầu sơn son thiếp vàng (bạc). Ngoài việc
phục vụ tục ăn trầu của người Việt, trầu cau là lễ vật không thể thiếu
trong các lễ lạc, giỗ chạp tưởng nhớ tổ tiên, ghi nhớ công ơn nuôi nấng
sinh thành của tiền nhân.
Trong
phong tục cưới hỏi, trầu cau càng quan trọng hơn. Có hẳn một lễ riêng
gọi là “Lễ hỏi / bỏ trầu cau”. Lễ này được nhà trai mang đến nhà gái,
gồm tiền vàng, bánh trái … và không thể thiếu trầu cau, qua đó ghi nhận
sự thỏa thuận thống nhất giữa nhà trai, nhà gái – kết nghĩa sui gia.
Vì
tầm quan trọng của tục ăn trầu trong văn hóa Việt Nam truyền thống, như
đã nêu trên, Bộ sưu tập bình vôi và dụng cụ ăn trầu được Bảo tàng Phụ
Nữ Nam bộ xác định là một trong những bộ sưu tập quan trọng.
Do
vậy, từ năm 1998, chiến lược sưu tầm hiện vật minh chứng cho tập tục
đẹp đẽ nêu trên được thống nhất triển khai ở Bảo tàng Phụ Nữ Nam Bộ. Đến
nay, Bảo tàng lưu giữ 316 hiện vật mang đậm phong cách văn hóa Việt
Nam truyền thống, đa dạng loại hình, phong phú về chất liệu từ bình vôi
Gò Sành, gốm miền Trung, gốm Nam Bộ, Trung Quốc, bình vôi đồng Chămpa,
Khmer… đến âu đựng trầu, ống vôi, chìa ngoáy (đa số đều làm bằng kim
loại (đồng)), Khay đựng trầu (bằng tre hoặc gỗ), dao bổ cau (bằng nhiều
chất liệu: gốc trúc, sừng, xương, vỏ ốc, ).
Bảo tàng Phụ nữ
Nam bộ xin hân
hạnh giới thiệu đến quý vị những bộ dụng cụ ăn trầu đẹp và những bình
vôi độc đáo. Để khám phá hết vẻ đẹp tiềm tàng trong từng hiện vật, xin
mời quý vị hảy đến với chúng tôi – Bảo tàng Phụ nữ Nam bộ để được chiêm
ngưỡng và hướng dẫn tận tình, chu đáo hơn.