- Dù chưa “ngán” những cao lương mỹ vị ngày thường nhưng tết đến, tiềm thức mỗi người đều muốn tìm về những món ăn truyền thống, tìm về những giá trị lâu đời của tổ tiên. Niêu cá kho giản dị của làng “Vũ Đại” nhờ thế mà dần nổi tiếng khắp nơi.

Làng Đại Hoàng, quê hương cố nhà văn Nam Cao, thuộc xã Hòa Hậu (tên gọi cũ là Nhân Hậu), huyện Lý Nhân, tỉnh Hà Nam. Chỉ vài năm trở lại đây, làng Đại Hoàng đã thay da đổi thịt. Các ngành nghề truyền thống đều phát triển song “phất” nhất là nghề kho cá.

Từ truyền thống kho cá lâu đời, nắm bắt được nhu cầu của thị trường, người dân Hoà Hậu bắt tay vào việc “sản xuất hàng loạt” để kinh doanh. Những niêu cá được chế biến cầu kỳ, công phu trở thành món ăn hàng ngày của bao người và có mặt trên mâm cúng tổ tiên ngày tết.

Người Hoà Hậu bây giờ kho cá bán quanh năm, nhộn nhịp nhất khi tết đến. Từ giữa tháng Chạp âm lịch, khói bắt đầu mù mịt xóm làng khi những chiếc điện thoại liên tục đổ chuông. Khách từ mọi nơi gọi về đặt hàng, không chỉ trong nước mà còn làm quà biếu theo chân người xuất ngoại.

Giáp tết, làng xóm Hoà Hậu nhộn nhịp hơn với nghề kho cá truyền thống.

Nguyễn liệu chính vẫn là những "chiếc tàu ngầm đen" được mua từ Đô Lương, Nghệ An.

Cùng đủ thứ gia vị như riềng, gừng... được chế biến qua bàn tay khéo léo của người phụ nữ.

Những chiếc niêu kho cá phải là niêu được đặt ở Thanh Hoá và trước khi kho, chúng phải được đun qua nước sôi.

Việc "sản xuất hàng loạt" các niêu cá kho đã trở nên quen thuộc với người dân Hoà Hậu nhiều năm nay.

Mỗi nhà là một "nhà máy" liên tục nhả khói.

Khói mù mịt đến nỗi người Hoà Hậu nói vui rằng, nửa tháng sau khi kết thúc đợt "cao điểm" tết, người họ vẫn còn ám mùi khói đặc sệt.

Từng niên cá được chế biến, chăm chút cẩn thận.

Không vì chạy theo số lượng mà "làm hàng".

Sau hơn nửa ngày liu riu than củi, những niêu cá kho mới được hoàn thành.

Rời bếp lửa, các niêu cá phải được để nguội, làm như vậy cá sẽ dùng được lâu hơn mà không sợ ôi thiu.

Những người có kinh nghiệm nhất sẽ kiểm tra những niêu cá lần cuối...

Tiếp đó chúng được đóng thùng xuất xưởng.

Cá kho Hoà Hậu bây giờ đã có tiếng, chủ các cơ sở sản xuất thiết kế những tờ giấy nhỏ ghi đầy đủ thông tin để người dùng có thể tìm đến khi có nhu cầu.