“Bác đã nhận được quà của các chú. Bác trích một phần tiền tiết kiệm Bác
dành dụm được tặng các chú 50 đồng làm vốn để các chú khôi phục và phát
triển làng nghề truyền thống mây tre đan ở địa phương”.
Đó là một đoạn trong bức thư Bác gửi những nghệ nhân làng Ngọc Động
sau khi Bác nhận được món quà là bộ ghế mây mà các nghệ nhân của làng
nghề tặng Bác.
Ý tưởng đan ghế tặng Bác Hồ
Trong không khí những ngày kỷ niệm 121 năm ngày sinh nhật
Bác Hồ (19/5/1980 - 19/5/2011), chúng tôi về thôn Ngọc Động, xã Hoàng
Đông, huyện Duy Tiên (Hà Nam) thăm làng nghề mây tre đan nổi tiếng. Đi
qua cổng làng Ngọc Động vài trăm mét, chúng tôi có mặt tại căn nhà nhỏ
của nghệ nhân Nguyễn Văn Minh. Ông là một trong 7 người tham gia đan bộ
ghế mây tặng Bác. Hình ảnh đầu tiên đập vào mắt chúng tôi là những chiếc
máy nổ cùng những nguyên liệu mây giang và rất nhiều những sản phẩm làm
từ mây giang.
Nghệ nhân Nguyễn Văn Minh
Tiếp chúng tôi là một người đàn ông
dong dỏng cao, mái tóc hoa râm, một tuổi già còn nhiều minh mẫn và khéo
léo. Bên bộ bàn ghế mây do chính tay ông làm ra và ấm trà nóng, nghệ
nhân Minh nhẹ nhàng kể lại câu chuyện về ý tưởng đan bộ ghế mây tặng Bác
Hồ của nhóm nghệ nhân mây giang làng Ngọc Động, trong đó có ông.
Chỉ tay vào chiếc ghế mây giống hệt ghế tặng Bác Hồ, nghệ nhân Minh
kể: “Việc đan ghế tặng Bác đối với tôi là một kỷ niệm không thể nào
quên trong cuộc đời gắn với nghề đan mây truyền thống. Đó không chỉ là
niềm vui, sự xúc động của riêng bản thân mà còn là niềm tự hào của những
người con làng Ngọc Động”.
Nghệ nhân Minh bên sản phẩm ghế mây độc đáo - bản sao của chiếc ghế mây mà nhóm nghệ nhân làng Ngọc Động đã dành tặng Bác Hồ
Trước đây, làng Ngọc Động còn là một vùng đồng quê chiêm trũng nghèo,
ít đồng ruộng. Nhiều thanh niên khỏe mạnh bỏ làng đi tha hương kiếm
sống, chỉ còn lại những lớp người trung tuổi ở làng. Thời đó, làng có
nghề đan mây tre có truyền thống lâu năm nhưng không mấy phát triển, ông
tổ của làng làng nghề là ông Binh Cổng hay còn gọi là Binh Tiền.
Năm 1957, khi ông Minh 15 tuổi, ông đã cùng một số anh em trong làng ở lại học nghề
đan mây tre truyền thống. Vốn là người chịu khó, ham học lại có sẵn
tính thông minh nên ông Minh tiếp thu nghề mây tre đan rất nhanh và
thành thạo, có sự sáng tạo hơn hẳn nhiều người trong làng. Tên tuổi của
ông cũng nhanh chóng được người địa phương biết đến.
Khi biết tin Bác chuẩn bị về ở nhà sàn, các cụ cao niên trong làng
Ngọc Động đề xuất ý tưởng làm một kỷ vật gì đó để tặng Bác. Ý tưởng về
việc làm bộ ghế mây tre đan tặng Bác ra đời từ đó. Sau đó, làng nghề đã
mở cuộc tuyển chọn những nghệ nhân có tay nghề giỏi nhất để tham gia đan
ghế mây tặng Bác. Sau đó, làng đã chọn được 7 nghệ nhân tham gia công
việc cao quý này.
Đình làng Ngọc Động, nơi nhóm nghệ nhân làng nghề miệt mài làm ghế mây tặng Bác Hồ
“Để có những chiếc ghế mây đẹp, mềm và êm thì đòi hỏi sự cố gắng, tâm
huyết của tất cả các thành viên trong nhóm nghệ nhân thực hiện. Ai cũng
cố gắng, mong mỏi sẽ thực hiện thành công để tặng Bác. Nó sẽ giúp Bác
thuận tiện trong khi làm việc, đọc sách và tiếp khách”, nghệ nhân Nguyễn
Văn Minh nhớ lại.
Những kỷ niệm khó quên với Bác
Gần nửa thế kỷ đã đi qua, kể từ lần cuối gặp Bác Hồ, ông Nguyễn Văn
Minh vẫn nhớ như in những kỷ niệm về Bác. Đó là sự giản dị, gần gũi với
nhân dân của vị lãnh tụ vĩ đại Hồ Chí Minh.
Năm 1957, khi nghe tin Bác Hồ mời đoàn Anh hùng miền Nam lần đầu tiên
ra thăm miền Bắc trong lòng ông cảm thấy vô cùng sung sướng và mong
được gặp Bác. Đó là lần nhóm nghệ nhân làng nghề của ông dâng tặng Bác
bộ ghế mây tre của làng nghề truyền thống.
Tuổi già, nhưng những công việc vất vả như uốn nguyên liệu mây tre hay đan mây ông Minh vẫn có thể tự tay làm
Ông Minh bồi hồi nhớ lại: “Vì đó là ghế làm tặng Bác nên mỗi người
chúng tôi đều ý thức được trách nhiệm và vinh dự lớn lao của mình. Mọi
công đoạn đều được làm cẩn thận và chắc chắn đảm bảo độ bền cao. Mọi
công đoạn đòi hỏi sự tỷ mỉ và công phu nên việc chọn nguyên liệu cũng
hết sức tỉ mỉ, những cây song mây được chọn có tuổi đời từ 10 - 15 năm,
thân màu vàng óng, gỗ phải là loại gỗ tốt nhất, chống mọt. Các sợi mây
được tước thủ công sau đó kéo qua kéo lại cho thật bóng. Đặc biệt khâu
chọn sơn rất được chú trọng và phải là sơn ta để chống bay hơi”.
Sự cố gắng ấy đã được đền đáp, món quà lớn lao do tự tay nhóm nghệ
nhân làng Ngọc Động làm được dâng tặng Bác Hồ. Niềm vui sướng trào dâng,
lan tỏa trong mỗi người nghệ nhân lúc đó. Ông minh cũng vinh dự được
Đảng và Nhà nước tặng thưởng huy hiệu Hồ chí Minh, đó là món quà ý nghĩa
cao quý nhất là ông luôn trân trọng.
Cũng trong dịp đó, tổ hợp làng nghề Ngọc Động nhận được một món quà
50 đồng và một lá thư của Bác Hồ viết gửi lại cho nhóm nghệ nhân làng
Ngọc Động, trong lá thư có đoạn: “Bác
đã nhận được quà của các chú. Bác trích tiền tiết kiệm của Bác dành dụm
được tặng các chú 50 đồng làm vốn để các chú khôi phục và phát triển
làng nghề truyền thống mây tre đan ở địa phương”.
Từ tấm lòng và sự động viên của Chủ tịch Hồ Chí Minh, làng nghề mây
tre truyền thống Ngọc Động như được truyền lửa. Làng nghề không những
được khôi phục mà ngày càng có thương hiệu, nổi tiếng khắp các tỉnh lân
cận như: Thái Bình, Hải Dương, Vĩnh Phúc…
Nghệ nhân Nguyễn Văn Minh cũng như bao thế hệ nghệ nhân khác trong
làng nghề, luôn cố gắng sáng tạo để làng nghề phát triển hơn nữa. Những
kỷ niệm và tấm lòng của Bác Hồ vẫn luôn sáng mãi trong ông, thôi thúc
ông phát huy hơn nữa bản sắc văn hóa làng nghề miền quê Việt Nam.
Theo: dantri