Theo sử liệu và khảo cổ, gần đây các nhà nghiên cứu, các nhà sư và
chính quyền các cấp xác minh rõ nguồn gốc và nơi phát tích của Phật giáo
Việt Nam ở Thiền Viện Trúc Lâm Tây Thiên trong rừng quốc gia Tam Đảo
thuộc xã Đại Đồng, huyện Tam Đảo, tỉnh Vĩnh Phúc.
Vào thế kỷ thứ III trước công nguyên, đoàn Phật
giáo thứ 8 do ngài Sona, ngài Uttara và công chúa con vua A Dục (Ấn Độ)
đi truyền giáo qua ở Miến Điện, Thái Lan và các nước Đông Dương. Đoàn đi
theo đường biển vào cửa sông Hồng ngược lên nước Văn Lang. Thời Hùng
Vương, nước Văn Lang chỉ bao gồm một số tỉnh trung du Bắc Bộ, địa thế
núi non thấp, chỉ có dãy Tam Đảo núi cao liên hoàn (700m so với mặt nước
biển) rừng thâm u rậm rạp, có suối chảy thác cao, cảnh trí u nhã thanh
tịnh. Thấy nơi đây thích hợp cho người tu thiền hoặc sống nội tâm trau
dồi Phật pháp. Đoàn nhà sư Ấn Độ quyết định chọn Tam Đảo để xây tháp lập
chùa để tu hành và hóa độ chúng sinh, đặt tên là Tây Thiên (có nghĩa là
trời Tây, chỉ nước Ấn Độ, nơi phát sinh ra đạo Phật cứu khổ nhân loại).
Tam Đảo gần kinh đô Văn Lang, dân cư đông đúc thuần hậu đã tiếp nhận
nhanh những giáo lý của đạo Phật. Như vậy Phật giáo vào Việt Nam rất sớm
và chân truyền từ thuở Vua Hùng. Từ thuở Chử Đồng Tử lấy công chúa Tiên
Dung, con gái vua Hùng thứ ba và được tăng sư Phật Quang truyền phép...
Ngọc phả Hùng Vương có ghi : "Có lần vua Hùng Vương thứ bảy là Chiêu
Vương lên núi Tam Đảo chơi, thấy đã có chùa thờ Phật".
Ba ngôi chùa ấy tên là Hoa Long Thiều Tự, Thiên
Quang Thiền Tự, Tây Thiên Thiền Tự. Vừa qua, ngành khảo cổ đã khai quật
được 3 bia đá của 3 chùa và một số cổ vật từ thuở vua Hùng tại khu vực
rừng Quốc gia Tam Đảo. Ba ngôi chùa ấy đã từng chịu chiến tranh hàng
ngàn năm đô hộ của phương Bắc tàn phá, của lớp bụi thời gian quá dày và
thiên nhiên khắc nghiệt hủy hoại.
Năm 2004, thể theo tâm nguyện của chính quyền và
nhân dân địa phương, sự cho phép của Chính phủ, các bộ, ban ngành, sự
cho phép của Hội Phật giáo Việt Nam, Thiền viện Trúc Lâm Đà Lạt khảo cứu
kỹ lưỡng và làm chủ đầu tư dự án, trực tiếp tổ chức thi công xây dựng
Thiền Viện Trúc Lâm Tây Thiên ngay trên nền móng cũ.
Tam Đảo có 3 ngọn núi cao nhất là Thạch Bàn, Phù Nghĩa và Thiên Thi.
Thiền viện xây dựng trên khuôn viên 4,5ha, độ cao gần 300m, ở lưng chừng
ngọn Thạch Bàn. Quá trình xây dựng, dự án đã được sự quan tâm thấu đáo
của chính quyền địa phương. Hàng ngàn người dân quanh vùng tự mang cơm
đùm cơm gói đến lao động công đức, chung tay xây dựng Thiền Viện Trúc
Lâm Tây Thiên.
Hiện nay Thiền Viện đã có cổng Tam Quan, Lầu Chuông, Lầu Trống, ngôi
Chính điện, nhà Tổ, Trai đường, Thư viện... Tượng Phật làm bằng đá Sa
Thạch do những nghệ nhân làng nghề Non Nước TP Đà Nẵng thực hiện. Đá
xanh và tay nghề của các nghệ nhân Ninh Bình thực hiện cột trụ, đèn đá,
bia đá, đỉnh hương... Hoành phi, câu đối, cửa võng, tủ thờ bằng gỗ quý
do các tay nghề được tuyển chọn từ xã Đại Đồng, huyện Thạch Thất, tỉnh
Hà Tây. Bàn ghế, tủ gỗ... cũng do những nghệ nhân danh tiếng vùng Đồng
Kỵ, Bắc Ninh đóng góp...
Kiến trúc của Thiền Viện mang đậm đấu ấn truyền
thống có hòa đồng với đường nét hiện đại của thời đại chúng ta và cho
đến các thế hệ mai sau. Qua đây ta thấy được nền văn hóa, văn minh của
dân tộc Việt Nam luôn biết giữ gìn và chọn lọc, kế thừa phát huy bản sắc
văn hóa dân tộc.
Thiền Viện Trúc Lâm Tây Thiên hòa trong cảnh sắc
hùng vĩ, núi non cẩm tú, trong núi rừng Tam Đảo vi vút tiếng thông reo.
Thiền viện góp phần xây dựng vùng danh lam thắng cảnh cho vườn Quốc gia
Tam Đảo nói riêng và tỉnh Vĩnh Phúc và đất nước nói chung có một khu du
lịch văn hóa tâm linh, là địa chỉ hấp dẫn để mọi người tham quan, hành
hương về đất Tổ. Từ đây trong tâm tưởng mọi người có Tam Đảo, có Tây
Thiên một cõi đi về.
Đây cũng là nơi lưu giữ, trưng bày những cổ vật
của Phật giáo, giới thiệu Phật giáo Việt Nam có từ thời các vua Hùng
dựng nước và Phật giáo Việt Nam luôn luôn sống bền vững trong lòng dân
tộc.
Trong điều kiện đất nước hội nhập, mở cửa với biết
bao tác động về tư tưởng về văn hóa từ bên ngoài. Tìm đến những tư
tưởng tiến bộ của Phật giáo về lòng nhân ái, vị tha, về chân-thiện-mỹ
cũng chính là giáo dục phẩm chất, đạo đức con người Việt Nam mới để gìn
giữ bản sắc dân tộc mãi mãi trường tồn.
(Theo tài liệu của Thiền sư Thích Thanh Từ UVTWGHPGVN - Viện trưởng Thiền Viện Trúc Lâm Đà Lạt)
Theo: datmui