Năm
2011, sau khi có quyết định trùng tu, đình Quang Húc - được xếp hạng di
tích lịch sử văn hóa cấp quốc gia năm 1990 - được giao cho đơn vị thiết
kế là Công ty cổ phần Xây dựng công trình VH, TT và DL, đơn vị thi công
là Công ty cổ phần Tư vấn XD và TM Thành Hưng. Trước mô hình thiết kế
của nhà thầu, dân làng khấp khởi mừng, bởi ngôi nhà Thánh ở sắp được tu
bổ, sửa sang chắc chắn hơn, đẹp hơn. Nhưng đến nay, sau hơn 3 năm khởi
công trùng tu, ngôi đình hiện thời bị bỏ dở, hoang lạnh, điêu tàn cứ như
thể không ai có trách nhiệm đứng ra trông coi. Chưa nói tới chất lượng
gỗ được chắp vá vào thân cột hay những mảng chạm trang trí được nối ghép
cẩu thả, dù không có chuyên môn về nghề mộc, hay chưa nhìn thấy ngôi
đình cũ, người ta cũng khó lòng chấp nhận kết cấu nghiêng vẹo từ hệ
thống cột kèo tới bức y môn cửa võng ở trung tâm đình. Hệ thống xà dọc,
cột cái, cột quân, cột hiên xưa liên kết bằng mộng chắc chắn thì nay xô
lệch và gắn kết chủ yếu bằng keo công nghiệp...
Cột bị ghép |
Mới
vào đến sân đình, mùi ẩm mốc đã bốc lên, nền đình đầy lá khô, mùn gỗ và
dây điện. Chưa đầy 5 phút chúng tôi vào đình, nhiều người kéo ra, từ
thanh niên tới trung niên và các cụ cao tuổi. Họ bức xúc trước những mất
mát của ngôi đình cổ. Ngôi đình hiện tại là sản phẩm phẫu thuật thẩm mỹ
không thành công. Dù đang trong quá trình chờ nghiệm thu, nhưng ngôi
đình cổ rõ ràng chịu đựng những biến chứng nặng nề, không chỉ giảm sút
giá trị thẩm mỹ, mà những tai biến hậu thẩm mỹ cũng đáng ngại.
Do sự trùng tu cẩu thả, các liên kết bằng mộng không bảo đảm, hệ thống
cột kèo xô lệch, mái ngói cong vênh... Một người vốn là thợ mộc tỏ ra
bức xúc: khi dựng những hàng cột cuối cùng, do việc lắp đặt có nhiều sai
sót, người ta không thể lắp khít các lỗ mộng, mà phải nhờ sự trợ giúp
của cẩu để táp các cột gỗ vào. Ấy vậy nhưng, những hàng cột ấy đến nay
vẫn không chịu đứng thẳng. Khu vực trung tâm đại đình, nơi thờ tự, từ
trần thiết, bộ cửa võng kéo xuống khám thờ bị đục lại gần như mới rồi
phủ lớp sơn công nghiệp hồng đỏ chói gắt. Nhiều cấu kiện kiến trúc trên
đó có những mảng chạm khắc trang trí cổ mang dấu ấn nghệ thuật cuối thế
kỷ XVII, đầu thế kỷ XVIII vẫn có thể tái sử dụng, nhưng đơn vị thi công
đã đem bỏ xó và thay mới bằng cấu kiện khác. Điển hình là chiếc xà ngang
chạm khắc lưỡng long chầu chữ thọ ở gác lửng hậu cung đình là khối gỗ
nguyên, còn chắc chắn, các mảng chạm còn rõ nét, tinh xảo nhưng bị đem
bỏ sau hậu cung.
Cũng như nhiều di
tích nghệ thuật kiến trúc cổ khác, sau khi trùng tu, hệ thống bờ nóc
đại đình đình Quang Húc bị thay mới hoàn toàn, các con giống trên bờ
nóc, hệ thống đầu đao... được làm lại bằng xi măng cốt thép. Hàng loạt
sai phạm khác do sự thiếu hiểu biết của đơn vị thi công mà nhiều lần dân
thôn đã phải kiến nghị sửa đổi. Đôi nghê nhỏ xinh được đắp bằng đất
luyện cùng với vôi mật, giấy bản xưa đặt chầu trước lối vào đại đình bị
thay thế bằng đôi sư tử kiểu Tàu. Sân đình lát gạch mới mà chỉ sau một
mùa mưa đã rêu mốc, trơn trượt. Thời điểm mùa mưa năm 2013, trước thực
trạng ngấm dột ở đình chẳng khác nào lúc chưa trùng tu, dân làng đã chụp
ảnh, khiếu nại lên đơn vị thi công và chủ đầu tư, yêu cầu xem xét, sửa
chữa.
Y môn cửa võng bị sơn lại bằng sơn công nghiệp, hình vẽ rồng cẩu thả |
Trước
sự việc đã rồi, các cụ cao tuổi trong làng kiến nghị: 1) Đề nghị nhà
thầu hoàn thiện công việc còn lại để dân rước thánh về đình. Thánh phải
đi ở nhờ cửa Phật quá lâu rồi!; 2) Yêu cầu đơn vị thi công và chủ đầu tư
giải trình, làm rõ quá trình trùng tu, toàn bộ dự án, từ thiết kế thi
công cho tới quá trình hoàn thiện.
Số
phận đình Quang Húc sẽ ra sao? Thánh có sớm được về đình hay chỉ được
dăm bữa nửa tháng, Ngài lại phải đi lánh tạm, chờ dựng nhà mới?
Theo: daibieunhandan