Ngày
2/5/2013, trước lúc chia tay với Festival Nghề truyền thống Huế 2013,
bà Mai Thị Hợp, chủ cơ sở dệt zèng ở A Lưới nói trong sự luyến tiếc: Dệt
zèng (vải thổ cẩm) những năm gần đây không còn xa lạ với người dân xứ
Huế và du khách, nhưng để tận mắt chứng kiến sản phẩm từ chính đôi bàn
tay khéo léo của những thợ dệt tài hoa của người Tà Ôi làm ra thì không
phải ai cũng có cơ duyên đó. Chính vì thế, dệt zèng A Lưới đến Festival
Nghề truyền thống Huế 2013 đã thu hút được sự quan tâm của khách gần xa,
đặc biệt là khách du lịch nước ngoài trong suốt thời gian lễ hội.
Đây
cũng là lần đầu tiên, dệt zèng A Lưới "xuống phố", để cùng với các làng
nghề tiêu biểu trong cả nước tham dự Festival nghề truyền thống Huế
2013. Được bố trí bày trí vào gian chính diện của công viên Tứ Tượng,
nơi trưng bày sản phẩm của các làng nghề, dệt zèng A Lưới lúc nào cũng
thu hút khách. Bà Mai Thị Hợp cho biết: những sản phẩm dệt zèng trước
đây được dệt ra chỉ để phục vụ nhu cầu mặc của người dân thì nay với đủ
hoa văn, mẫu mã, kiểu dáng như khăn, túi, khố...đi kèm kỹ thuật gắn hạt
cườm tạo nên vẻ đẹp độc đáo, riêng biệt đã trở thành sản phẩm được ưa
chuộng của khách du lịch khi đến A Lưới và chọn mua làm quà lưu niệm khi
về. Đây cũng là dịp để sản phẩm dệt zèng được giới thiệu, giao lưu, học
hỏi kinh nghiệm, mở rộng thị trường tiêu thụ sản phẩm, góp phần quảng
bá, giới thiệu hình ảnh làng nghề truyền thống đến với du khách trong và
ngoài nước
Dệt
zèng của A Lưới được đánh giá có chất lượng tốt và có tính sáng tạo rất
cao. Hiện nay nguyên liệu thường dùng để dệt zèng là sợi coton, sợi chỉ
hoặc sợi len. Tấm zèng thường được người thợ dệt sử dụng các gam màu
đỏ, trắng, vàng, đen... Trong đó, sợi dệt truyền thống là sợi coton 100%
(sợi bông), sợi coton dệt thành vải zèng được người dân và khách du
lịch ưa chuộng nhất nhờ chất vải mềm, về mùa hè mặc mát và hút mồ hôi,
về mùa đông thì ấm. Những người thợ dệt zèng thường có tay nghề rất
thuần thục và rất tâm huyết thì mới có thể dệt ra những tấm zèng tốt.
A
Lưới hiện đang bảo tồn, lưu giữ nét văn hóa của người bản địa. Các giá
trị văn hóa ấy được thể hiện trong chính ngôn ngữ, chữ viết, văn hóa ẩm
thực, phong tục, tập quán, lối sống của đồng bào. Tiêu biểu là nghề dệt
zèng nghề của người Tà Ôi ở huyện A Lưới. Đây là nghề có từ rất lâu,
được lưu truyền qua nhiều thế hệ, trong đó, vai trò người phụ nữ, người
mẹ vô cùng quan trọng, bởi khi có con gái lớn lên đều phải biết dệt
những tấm zèng truyền thống của dân tộc mình do chính người mẹ truyền
lại. Con gái lớn đến tuổi lấy chồng, cô dâu còn phải dệt được tấm zèng
đẹp để tặng người trong gia đình nhà chồng, đó còn là thuớc đo vẻ đẹp
của những cô gái…Bởi vậy, dệt zèng đã trở thành nghề không thể thiếu
trong đời sống sinh hoạt của đồng bào dân tộc ở đây.
Tại xã A
Đớt, từ năm 2004 đã hình thành cơ sở dệt zèng, từ 38 thành viên ban đầu,
đến nay đã tăng lên 62 người. Từ hoạt động hợp tác này, đã tạo được
nguồn thu nhập đáng kể cho chị em phụ nữ trong xã. Dệt zèng ở A Đớt, sản
phẩm không chỉ dừng ở mức tiêu thụ nội địa mà đã bán ra các vùng khác
như Đắkrông, Hướng Hóa (tỉnh Quảng Trị), Tây Giang, Đông Giang (tỉnh
Quảng Nam)... Sản phẩm dệt zèng chủ yếu dùng để may áo, váy trang phục
thổ cẩm, ngoài ra được sử dụng may các loại khăn, túi đeo, các loại nịt,
mũ... Trung bình mỗi tấm vải dèng bán ra ngoài thị trường có giá từ
150.000 -500.000 đồng, có loại đến gần 2 triệu đồng, tùy theo sự lựa
chọn của khách hàng (thường loại có cườm trang trí đẹp mắt giá cao hơn).
Để làm ra một sản phẩm dệt thổ cẩm hoàn thiện, người phụ nữ Tà Ôi đã bỏ
công sức dệt từ khâu chuẩn bị sợi, lên khuôn và dệt vải phải mất đến cả
tuần, nhất là vải dèng có hạt cườm thì các chị thêu dệt khá công phu,
kỳ công, tỷ mỉ hơn cả. Mấy năm gần đây, A Đớt đã bán được hàng qua các
đầu mối tiêu thụ tại các quầy, shop tại Huế, Hà Nội, các điểm như Bảo
tàng Dân tộc Việt Nam, Phụ nữ Việt Nam, với mức thu nhập khoảng 50 triệu
đồng/năm.
Hiện nay tại A Lưới, nguồn nhân lực có tay nghề là
người bản địa rất lớn, nếu được đầu tư đúng mức, thì nghề dệt zèng ở đây
còn vươn xa, ngày càng đáp ứng được nhu cầu, thị hiếu của người tiêu
dùng không chỉ trong nội địa mà còn được quảng bá bán ra thị trường rộng
hơn./. Theo: ĐCSVN
|