Đĩa gốm Việt màu tam thái thế kỷ XV |
Cần chiến lược cho dòng chảy di sản về nước
Thú
chơi cổ ngoạn ngày càng phát triển sôi động. Kể từ khi Hội Cổ vật Thăng
Long - Hà Nội ra đời (năm 1999) đến nay, cả nước đã có ngót chục hội cổ
vật rải rác ở các tỉnh, thành như: TP Hồ Chí Minh, Thừa Thiên Huế,
Thanh Hóa, Ninh Bình, Nam Định, Hải Phòng, Bắc Ninh… Phát triển sôi động
là thế nhưng hoạt động mua bán cổ vật chưa thực sự minh bạch. Hầu hết
người sưu tầm cổ vật hiện nay đứng trước một món đồ cổ chủ yếu dựa vào
kinh nghiệm và cảm tính để đánh giá. Vì thế, một món đồ cổ có thể bị
thổi giá cao gấp nhiều lần hoặc bị hạ thấp giá trị thực, gây thiệt hại
cho cả người mua và người bán. Chính bởi thiếu cơ sở giám định nên tồn
tại một thực tế là hội cổ vật ở một số địa phương, vì nhiều lý do khác
nhau, không dám đánh giá thật giá trị của cổ vật. Điều này dẫn đến các
hoạt động mua đi bán lại cổ vật luôn ở trong tình trạng lập lờ đánh lận con đen.
Âu gốm Việt thế kỷ XIII |
Về
thực trạng dòng chảy ngược cổ vật từ nước ngoài về, trao đổi với Đoàn
giám sát thực hiện Luật Di sản văn hóa của Ủy ban Văn hóa, Giáo dục, TN,
TN và NĐ, nguyên Giám đốc Bảo tàng Lịch sử quốc gia Phạm Quốc Quân cảnh
báo: thời gian gần đây, ở Hà Nội và một số tỉnh, thành xuất hiện phong
trào ra nước ngoài mua hiện vật thuộc nhiều chất liệu: đồng, gốm, sứ,
gỗ, đá, ngọc… chưa được xác định là cổ vật, về phục vụ một bộ phận người
chơi sẵn tiền nhưng ít hiểu biết. Điều này dẫn đến tình trạng trong
nước tràn ngập đồ giả cổ. “Có thể ví nước ta đã có những bãi thải công nghệ, thì nay trong lĩnh vực cổ vật sẽ có bãi thải đồ giả cổ.
Thiết nghĩ, đã đến lúc các cơ quan chức năng cần định hướng và có chiến
lược cho dòng chảy di sản về nước nhằm hạn chế đồ giả cổ tràn vào nước
ta” - ông Phạm Quốc Quân nói.
Tượng đá Chăm Pa |
Xây dựng thị trường, tiến tới đấu giá cổ vật
Việc
minh bạch hóa hoạt động mua bán cổ vật, từng bước xây dựng thị trường
tiến tới đấu giá cổ vật, đưa cổ vật trở về với giá trị đích thực, đang
ngày càng trở thành yêu cầu cấp thiết. Một trong những hoạt động góp
phần làm minh bạch hóa sân chơi cổ ngoạn là đăng ký cổ vật. Tuy nhiên,
theo Phó cục trưởng Cục Di sản văn hóa Nguyễn Quốc Hùng, đây là việc làm
bất khả thi. Trước đây, Cục Di sản văn hóa từng thực hiện giám định
phục vụ việc đăng ký cổ vật, nhưng do số lượng hiện vật được yêu cầu
giám định quá nhiều, trong khi lực lượng giám định lại mỏng, nên không
thể đáp ứng nhu cầu.
Đĩa gốm Việt màu tam thái thế kỷ XV |
Chủ
tịch Hội Cổ vật Thăng Long Đào Phan Long cho biết, nếu thực hiện đăng
ký cổ vật trên toàn quốc trong thời điểm hiện tại rất khó, bước đầu chỉ
có thể tiến hành giám định cổ vật theo hình thức tự nguyện khi người sở
hữu cổ vật có nhu cầu. Việc Bộ VH, TT và DL ban hành Thông tư 22, ngày
30.12.2011, quy định về điều kiện thành lập và hoạt động của cơ sở giám
định cổ vật là cần thiết. Theo đó, cơ sở giám định cổ vật được pháp luật
công nhận sẽ chịu trách nhiệm về chất lượng của giám định. “Đây là lần
đầu tiên trong lịch sử chơi cổ ngoạn ở nước ta, vấn đề giám định cổ vật
được làm đúng luật pháp và được pháp luật bảo hộ. Muốn cho thị trường cổ
vật phát triển lành mạnh, chỉ có một cách là hoạt động cổ vật công
khai, có thị trường, cho tổ chức giám định và tiến tới đấu giá cổ vật” -
ông Đào Phan Long bày tỏ quan điểm.
Theo: Đại Biểu Nhân Dân