|
Phụ nữ Chăm (An Giang) bên khung dệt truyền thống
Thổ cẩm Chăm ban đầu được xác định với
khoảng 30 hoa văn truyền thống, theo thời gian cùng với sự sáng tác của
người thợ thủ công nay có chừng 50 mẫu hoa văn, trong đó phải kể đến
năng lực sáng tạo của nghệ nhân Inrahani.
Về màu sắc, thổ cẩm Chăm dựa trên cơ
sở 4 màu cổ truyền: xanh, vàng, trắng, đen đi trên nền đỏ. Ngày nay, số
lượng màu đã phong phú hơn nhưng những màu kể trên vẫn giữ vai trò chủ
đạo làm nên bản sắc của thổ cẩm người Chăm. Nhìn chung, họa tiết, hoa
văn của thổ cẩm Chăm mộc mạc, không cầu kỳ, màu sắc ấn tượng. Cho dù
cuộc sống thay đổi, người Chăm ở Ninh Thuận, Bình Thuận, An Giang… vẫn
dệt theo lối thủ công truyền thống. Điểm dễ nhận thấy ở đây là người dệt
thường dùng sợi thường thô, to đều vừa mạnh mẽ lại vừa mềm mại, màu sắc
tương phản. Một số mẫu hoa văn phản ánh thế giới quan của người Chăm về
vũ trụ và thiên nhiên. Đó là những hoa văn về biểu tượng tâm linh, hiện
tượng và vật thể tự nhiên, những hình ảnh gần gũi với cuộc sống như các
loại động vật…
Thổ cẩm Chăm ngày nay đã có nhiều mẫu hoa văn hơn
Cùng với Mỹ Nghiệp của Ninh Thuận,
nghề dệt thổ cẩm của đồng bào người Chăm Bình Thuận tập trung ở hai xã
Phan Hòa, Phan Thanh của huyện Bắc Bình. Trong làng Phan Hòa vẫn còn
những chiếc khung dệt cổ truyền bằng gỗ Gõ, gỗ Trắc có tuổi đời hàng
trăm năm. Các giàn cán bông, cung bắn bông, xa quay kéo sợi vẫn được sử
dụng. Khi dệt, người thợ mắc sợi trên khung rồi ngồi trước khung đưa
tay luồn con thoi qua lại và dùng sao dệt dập sợi tạo tiếng kêu lách
cách đều đều.
Còn ở tỉnh An Giang, đồng bào người
Chăm tại ấp Phum Soài (xã Châu Phong, huyện Tân Châu) cũng giữ được nghề
truyền thống. Sản phẩm của ấp là những chiếc khăn choàng tắm, xà-rông
đầy màu sắc, những chiếc túi đeo nhỏ xinh và đặc biệt là những chiếc
khăn bịt tóc đẹp mắt. Theo nghệ nhân Semak, sở dĩ các sản phẩm thổ cẩm
Chăm Phum Soài được nhiều người yêu thích là do được nhuộm sợi từ vỏ cây
Pahud và nhựa cây Kalek rất bóng và không phai màu.
Theo: Đại Đoàn Kết |