Langnghevietnam.vn - Nằm ngay trung tâm thành phố Nha Trang (64, Trần Phú), Tranh thêu lụa XQ Nha Trang như một bảo tàng sống về nghề thêu, tái hiện nghề thêu tay truyền thống mang tính nghệ thuật cao và đậm nét văn hóa dân tộc.

Nghề thêu là một nghề thủ công truyền thống của Việt Nam đã có tự lâu đời. Tương truyền, đầu thế kỷ XVII, ngài Lê Công Hành (18/01/1606 –12/06/1661) tại làng Quất Động, xã Quất Động, huyện Thường Tín, tỉnh Hà Tây đã đúc kết kinh nghiệm và kỹ thuật thêu dân gian Việt Nam để phổ biến rộng rãi một nghệ thuật thủ công mang đậm nét nghệ thuật. Cho đến thời phong kiến, nghề thêu là một trong những nghề phục vụ cho vua chúa và giới quý tộc và sau này được phổ biến rộng rãi. Chỉ thêu thời đó được nhuộm bằng công thức thủ công từ các chất liệu có trong tự nhiên như củ nâu, cây chàm, vỏ bàng, nước điệp, lá vông, đá mài, hoa hòe … Công việc thêu thùa hồi ấy dành riêng cho phụ nữ, bởi người ta cho rằng đã là đàn bà con gái thì phải biết thêu thùa, may vá. Thế nhưng trải qua những thăng trầm của lịch sử, nghề thêu trên đà mai một dần và ít ai còn biết đến thêu tay.

Tranh thêu lụa XQ Nha Trang đã trở thành một địa chỉ du lịch văn hóa  - một điểm tham quan hấp dẫn du khách.

Với mong muốn đưa du khách trở về với ký ức đồng thời gìn giữ một ngành nghề truyền thống, trở thành một điểm du lịch văn hóa hấp dẫn, năm 1999, XQ Nha Trang ra đời. Từ đó, đây vừa là nơi sản xuất, trưng bày đồ thủ công mỹ nghệ, đồng thời là nơi hội tụ những nét đẹp của văn hóa Việt. Nhiều người thắc mắc rằng, sao gọi là tranh thêu lụa XQ? Xin được giải thích rằng XQ tên viết tắt tên của hai nghệ nhân Võ Văn Quân và Hoàng Lệ Xuân. Nhằm duy trì và phát triển nghề tranh thuê tay truyền thống, anh Quân đã cùng chị Xuân vạch hướng đi mới cho ngành nghề, kết hợp giữa nghệ thuật thêu và tính nghệ thuật của hội họa tạo sắc màu mới cho tranh thêu Việt Nam.

Đã một lần đặt chân đến đây, có lẽ ai cũng sẽ ấn tượng bởi cách tổ chức, bài trí theo kiểu kiến trúc truyền thống của XQ Nha Trang, níu chúng ta trở về với những giá trị xưa cũ; được chiêm ngưỡng những bức tranh thêu trên lụa được sáng tạo dưới đôi bàn tay khéo léo của người phụ nữ, những cô gái Việt Nam bình dị trong tà áo dài. Tranh thêu XQ đã kế thừa tinh hoa của nghệ thuật thêu truyền thống, góp phần làm nên một nét văn hóa đặc sắc, một món quà đậm đà tình nghĩa quê hương cho người Việt đồng thời là món quà lưu niệm đầy ý nghĩa đối với khách du lịch quốc tế mỗi dịp ghé thăm Việt Nam.
              

Phòng trưng bày với nhiều bức tranh thêu có giá trị nghệ thuật, đáp ứng nhu cầu thưởng ngoạn cho du khách

Chủ đề trong tranh thêu XQ rất đa dạng. Nếu như trong nghệ thuật tranh thêu truyền thống Việt Nam, nội dung bị bó hẹp bởi ngư – tiều – canh – mục, lý ngư vọng nguyệt hay tùng - cúc - trúc - mai…thì nay, các nghệ nhân, nghệ sỹ XQ đã không ngừng tìm tòi, sáng tạo ra các mẫu thêu mới mang nhiều chủ đề như: quê hương, phong cảnh, chân dung hay tranh một mặt, tranh hai mặt, kỹ thuật thêu mới…Tuy nhiên, âm hưởng xuyên suốt của tranh thêu XQ là những đề tài về quê hương, thiên nhiên, đất nước. Những bức tranh thêu của XQ lung linh sống động nhờ sự kết hợp những gam màu hài hòa, tinh tế tạo cho bức tranh độc đáo chinh phục được nhiều du khách trong và ngoài nước. Để thêu một bức tranh, ngoài việc am hiểu kỷ thuật đòi hỏi những người thợ phải có tâm hồn và lòng nhiệt huyết với nghề.

                               Cuộc sống yên bình ở làng quê được tái hiện qua những đường kim, mũi chỉ.

Bằng đôi bàn tay vàng và một tâm hồn tinh tế, những người thợ thêu XQ đã làm nên nhiều tác phẩm tranh thêu độc đáo, nổi tiếng trong và ngoài nước. Công ty tranh thêu XQ đã nhận được nhiều bằng khen, huy chương vàng cho tác phẩm của mình, đồng thời có những đóng góp không nhỏ vào việc phục hồi và phát triển một ngành nghề truyền thống. Có thể nói, XQ Nha Trang là nơi hội tụ những giá trị văn hóa truyền thống người Việt và nơi quảng bá văn hóa Việt với bạn bè quốc tế.

Bài và ảnh: Ng. Tâm