Doanh nghiệp nhỏ và vừa đóng vai trò rất quan trọng trong nền kinh tế.
Doanh nghiệp nhỏ và vừa là nguồn đáng kể tạo việc làm, sự cạnh tranh và
tăng trưởng cho nền kinh tế. Đặc biệt, với tỉnh Bình Dương, sự phát
triển kinh tế - xã hội của tỉnh không thể thiếu các doanh nghiệp nhỏ và
vừa.
Ngành sơn mài ở Bình Dương nổi tiếng với hơn 300 năm tuổi. Nguồn: internet
Vài nét về doanh nghiệp sơn mài tỉnh Bình Dương
Trong những năm vừa qua, kinh tế tỉnh
Bình Dương đã có những bước phát triển đáng khích lệ, trong đó phải kể
đến những nỗ lực phát triển của các doanh nghiệp (DN), các DN nhỏ và vừa
(DNNVV), các DNNVV ngành sơn mài. Các làng nghề sơn mài đã tồn tại ở
Bình Dương hơn 300 năm. Sau nhiều thời kỳ lịch sử, ngành sơn mài đã ổn
định và phát triển tốt tại đây. Tuy nhiên, thực tế hiện nay cho thấy các
cơ sở sản xuất làng nghề sơn mài Bình Dương đã và đang bộc lộ những tồn
tại, nhược điểm tập trung vào 4 điểm chủ yếu sau:
Thứ nhất, số
vốn tự có nhỏ bé nên 90% DN phải tự huy động, vay vốn các nguồn để sản
xuất kinh doanh. Riêng vay ngân hàng chiếm khoảng 60%.
Thứ hai, nghề
và chất lượng lao động trong ngành nghề đang rất thấp, phần lớn đào tạo
ngắn hạn, ít nhân sự có tay nghề lâu năm trụ vững lại với nghề trong khi
sự cạnh tranh đến từ các khu công nghiệp, năng suất lao động thấp, năng
lực quản trị quản lý yếu.
Thứ ba, máy
móc thiết bị ít và cũ, công nghệ lạc hậu, khả năng và điều kiện áp dụng
tiến bộ kỹ thuật rất hạn chế, lao động thủ công nhiều, làm gia công cho
các cơ sở thương mại lớn và nước ngoài, số đông tiếp cận thông tin ít.
Thứ tư, trình
độ hiểu biết luật lệ trong nước, luật quốc tế, nắm bắt và phát triển thị
trường, thương trường, xây dựng thương hiệu mới ở giai đoạn đầu. Mặc dù
Hiệp hội Sơn mài - Điêu khắc tỉnh Bình Dương đã được cấp giấy chứng
nhận “Nhãn hiệu tập thể sơn mài Bình Dương” do Cục Sở hữu trí tuệ (Bộ
Khoa học và Công nghệ) cấp giấy chứng nhận số 167380 vào tháng 1/2012
nhưng các cơ sở thương mại vẫn chưa phát huy hết tiềm năng vốn có của
làng nghề truyền thống.
Giải pháp nâng cao năng lực cạnh tranh
Về nguồn nhân lực
Do thiếu kinh phí đào tạo, thiếu sự hỗ
trợ của các nhà khoa học công nghệ, các nhà đầu tư… ngành sơn mài Việt
Nam nói chung, ngành sơn mài tại Bình Dương nói riêng đang gặp rất nhiều
khó khăn. Nguồn nhân lực của ngành sơn mài đang mai một, phần lớn lực
lượng lao động này lại chuyển sang làm các ngành khác do thu nhập cao.
Do vậy, kiến nghị nên có chương trình đào tạo, khuyến khích nhân lực
phục vụ ngành sản xuất sơn mài, giúp cho các DN bớt khó khăn.
Về phát triển thị trường tiêu thụ
Phần lớn các cơ sở sơn mài không nắm bắt
rõ thông tin về thị trường nên chỉ chú trọng xuất khẩu trong khi nhu
cầu trong nước rất cao nhưng chưa được khai thác mạnh. Thiết nghĩ về thị
trường tranh sơn mài hiện nay, chúng ta nên cố gắng mở rộng tìm đầu ra
cho ngành, không chỉ có xuất khẩu. Cần kết hợp gắn bó nhiều giữa lĩnh
vực văn hóa và du lịch, giữa các nhà đầu tư, các phòng tranh và nghệ sĩ
sáng tác, xúc tiến thương mại để mở rộng thị trường tiêu thụ.
Về yếu tố đầu vào
Do sự cạnh tranh khốc liệt của thị trường, yếu tố đầu vào rất quan trọng là chất liệu sơn ngày càng khan hiếm.
Nhằm tạo sự ổn định cho yếu tố đầu vào
này, các DNNVV cần phối hợp với cơ quan chức trách của Tỉnh có kế hoạch
hợp lý cho việc trồng cây sơn công nghiệp, cải tiến phương pháp khai
thác và chế biến nhựa sơn, đầu tư thích đáng cho việc sản xuất đồ sơn,
chú trọng đồ sơn gia dụng và đồ sơn mỹ nghệ xuất khẩu.
Ngoài ra, cần lưu ý là hiện nay Trung
Quốc, Nhật Bản đang thu mua sơn của ta với số lượng rất lớn ở các vùng
phía Bắc làm ảnh hưởng đến thị trường sơn mài của Tỉnh. Vì vậy, cần có
kế hoạch để chủ động nguồn nguyên liệu này.
Về quảng bá hoạt động kinh doanh
Do hầu hết các DN, cơ sở sản xuất sơn
mài điêu khắc đều nhỏ hoặc siêu nhỏ, việc quảng bá sản phẩm còn nhiều
hạn chế do thiếu vốn và chưa có nhận thức cao trong việc giữ gìn thương
hiệu cho chính DN cũng như uy tín cho ngành nghề. Dù các cơ quan Tỉnh đã
triển khai thực hiện Dự án: “Xây dựng, quản lý và phát triển nhãn hiệu
tập thể Sơn mài Bình Dương cho sản phẩm sơn mài truyền thống tỉnh Bình
Dương", nhưng việc xây dựng hình ảnh thương hiệu phải được từng DN ý
thức sâu và đưa vào kế hoạch công tác hàng tháng của DN.
Các DNNVV có thể áp dụng phương pháp
quảng bá theo kiểu kết hợp làng nghề truyền thống với du lịch. Phương
pháp này đã đuợc nhiều địa phương thực hiện có hiệu quả, tạo sự gắn kết,
hợp tác với các khu du lịch để tạo thành một tour chở khách du lịch đi
tham quan các cơ sở sản xuất và nơi trưng bày sản phẩm nghề truyền thống
sơn mài điêu khắc. Đây có thể được xem là một hướng để quảng bá, thu
hút thêm nhiều khách hàng cho các cơ sở thành viên trong Hiệp hội.
Ngoài ra, cần có những chương trình xúc
tiến thương mại cũng như khuyến công phù hợp để giúp đỡ các DN sơn mài
điêu khắc vượt qua khó khăn như: tiếp tục hỗ trợ các DN tham gia các hội
chợ có uy tín, tiềm năng, có nhiều khách hàng đến tìm hiểu, mua sắm và
đặt hàng. Hỗ trợ quảng bá, giới thiệu sản phẩm của DN lên phương tiện
Internet, thương mại điện tử.
Hỗ trợ tín dụng
Hiện nay, hầu hết các ngành nghề đều gặp
nhiều khó khăn về vốn sản xuất, vì vậy, các DNNVV ngành sơn mài cần
nâng cao kỹ năng tìm nguồn vốn. Phía Nhà nước cần có các chính sách ưu
đãi về tài chính, tín dụng. Song song với đó là các chính sách ưu đãi về
giá thuê đất, thuế... để tạo điều kiện cho các ngành nghề truyền thống
có thể tồn tại và phát triển trong tình hình mới.
Về lãi suất: Hỗ trợ thông tin cho DNNVV tìm kiếm nguồn tài trợ, có lãi suất thấp.
Tích cực thúc đẩy các hệ thống bảo lãnh
tài chính và tín dụng giảm khó khăn về tài chính, hỗ trợ nguồn vốn vay
ưu đãi đến các DN. Việc cho vay ưu đãi dài hạn giúp cho các DN có điều
kiện cải tiến và mở rộng xưởng sản xuất, đầu tư cho mẫu mã mới lạ, phù
hợp với thị trường trong và ngoài nước.
Đào tạo kiến thức về kinh doanh và quản lý cho các DNNVV
Trong phần khảo sát đánh giá khả năng
điều chỉnh cơ cấu tổ chức và xây dựng hệ thống tưởng thưởng cho nhân
viên cho phù hợp với cơ chế thị trường, các DNVVN ngành sơn mài cũng như
các ngành được khảo sát còn ở mức yếu và trung bình. Điều này là do các
chủ DN chưa được đào tạo bài bản về kiến thức và kỹ năng quản trị kinh
doanh. Vì vậy, cần có các khóa huấn luyện về kỹ năng bán hàng, kinh
doanh hiệu quả, tổ chức xây dựng nơi để trưng bày sản phẩm, xây dựng
thương hiệu cho các chủ DN có nhu cầu.
Một hướng khác góp phần nâng cao kiến
thức và kỹ năng của chủ DN sơn mài là thường xuyên tham gia sinh hoạt
trong Hiệp hội để trao đổi kinh nghiệm sản xuất hiệu quả như: Quản lý
sản xuất chặt chẽ không lãng phí vật tư, tiết kiệm điện, giảm các chi
phí không cần thiết, tăng cường giới thiệu sản phẩm của các DN trên
website của Hiệp hội. Song song đó tăng cường mở rộng thị trường và thúc
đẩy thương mại giữa các DNNVV như tham gia triển lãm, hội chợ thương
mại ở nước ngoài.
Đẩy mạnh việc xây dựng mạng lưới thông tin và cung cấp tất cả các loại dịch vụ thông tin
Xây dựng các website chi nhánh tại các địa phương khác nhau nhằm cung cấp dịch vụ thông tin đa dạng cho DN.
Hình thành và phát triển các cụm công nghệ cao
Đây là chiến lược quan trọng để thúc đẩy
sự sáng tạo, đổi mới cho các DNNVV, tạo điều kiện thuận lợi cho các này
họat động với 1 số chính sách ưu đãi trong khu công nghệ cao.
Tài liệu tham khảo:
1. Đối thoại trực tiếp với nhóm nghiên cứu với ông Thái Kim Điền, Chủ tịch Hiệp hội làng nghề sơn mài tỉnh Bình Dương (5/2013);
2. Đối thoại trực tiếp với nhóm nghiên cứu với DN tư nhân sơn mài Hùng Hương, (26/09/2012);
3. Số liệu tổng hợp từ Sở Kế hoạch và Đầu tư tỉnh Bình Dương.
Theo: Tài chính