Đam mê với gốm, say
sưa với tranh, nghệ sĩ Nguyễn Việt đã phục hồi thành công dòng men
Celanon Đông Thanh nổi tiếng thời Lý...Tình bạn tri kỷ suốt 40 năm cùng tình
yêu với nghệ thuật đã tạo nên sự gặp gỡ tuyệt vời giữa các sản phẩm gốm
phục hồi dòng men Celanon Đông Thanh nổi tiếng thời Lý đã thất truyền
của nghệ sĩ Nguyễn Việt với những tác phẩm hội họa theo lối tối giản của
họa sĩ Lê Thiết Cương. Đó là sự độc đáo của phòng triển lãm "Hà Nội mùa
thu", đang trưng bày tại Gallery 39A - Lý Quốc Sư - Hoàn Kiếm- Hà Nội.
Trong không gian nhỏ xinh chưa đầy 30m2
của Gallery, 50 chiếc bình gốm màu xanh ngọc (phục hồi dòng men ngọc có
từ thời Lý) sánh bên những bức tranh theo trường phái "tối giản" của họa
sĩ Lê Thiết Cương tạo nên sự hòa hợp và tương đồng đến lạ kỳ. Hơn thế
nữa, công chúng còn được thưởng thức các tác phẩm tranh của Lê Thiết
Cương trên mỗi chiếc bình nhỏ xinh ấy.
|
|
Những chiếc bình được nghệ sĩ Nguyễn Việt phục hồi thành công dòng men Celanon Đông Thanh nổi tiếng thời Lý đã thất truyền
|
Dòng men ngọc cổ thời kỳ Nhà Lý (thế kỷ
thứ IX-XI), còn được gọi là Celadon Đông Thanh. Hiện nay, khắp thế giới
chỉ có Bảo tàng Brucxelle (Bỉ) mới có trọn bộ sưu tập món đồ cổ Celadon
Đông Thanh hoàn hảo nhất.
Nghệ sĩ Nguyễn Việt (hiện sống ở thôn An
Đà, Đặng Xá, Gia Lâm, Hà Nội) nguyên là biên đạo múa, có một thời gian
dài công tác ở Cục Nghệ thuật biểu diễn (Bộ VHTT&DL). Sinh ra trong
một gia đình 5 đời làm gốm nên ông vẫn đau đáu một nỗi niềm "phục hồi
dòng men ngọc Lý - Trần đã thất truyền".
Qua mấy chục năm dài tìm tòi nghiên cứu,
đến năm 1991, ông Nguyễn Việt thành công với đề tài men Lý - Trần. Sau
cuộc triển lãm tại Giảng Võ tháng 4/1991, Nguyễn Việt quyết tâm đi khảo
cứu những giá trị văn hoá dân tộc trên các sản phẩm gốm. Ông đã sang Bỉ
để tận mắt thấy bộ sưu tập men Celadon Đông Thanh ở Brucxell, sau đó ông
sang Pháp.
|
Nghệ sĩ Nguyễn Việt
|
Một buổi tình cờ lang thang trên đồi
Montmartre ở Paris, trong một quán cà phê, ông bắt gặp một bức tranh
được vẽ từ những năm 30 của thế kỷ trước. Ngắm nhìn bức tranh khắc ấy
ông nảy ra ý tưởng sáng tạo một dòng men mang truyền thống dân gian dân
tộc. Và ông đã tìm đến lối vẽ Lê Thiết Cương để thực hiện ý tưởng đó của
mình...
Ông Nguyễn Việt cho biết, ông đã phục
dựng được 5 màu men Celanon Đông Thanh là: Màu xanh ngọc, nước gạo, cà
phê, đen, dưa muối. Mỗi màu đều có công thức riêng, với những nhiên liệu
tự nhiên và nung trên lò nhiệt độ cao.
Theo nghệ sĩ Nguyễn Việt, trưng bày tại
Gallery chỉ tập trung giới thiệu các sản phẩm màu xanh ngọc (cụ thể là
Thanh Diệc (màu trứng con cò).
Theo Hoạ sĩ Lê Thiết Cương, hội hoạ
nhiều khi là ngôn ngữ tổng hợp. Hội họa của tôi không đơn thuần là hội
hoạ, mà nó có pha trộn với đồ hoạ.
|
Triển lãm trưng bày 50 chiếc bình gốm màu
xanh ngọc (phục hồi dòng men ngọc có từ thời Lý) sánh bên những bức
tranh theo trường phái "tối giản" của họa sĩ Lê Thiết Cương
|
"Gốm là đồ hoạ, nên khi đưa các motif
tranh của tôi vào gốm thì nó rất "ngọt". Đặc điểm của gốm men ngọc là
chất trong, chất chảy. Khi khắc vạch những hình tranh của tôi lên trên
thân của sản phẩm lúc chưa khô hẳn thì sẽ tạo ra sự cao thấp khác nhau,
độ dày mỏng khác nhau. Chỗ nào sâu nhất thì bản chất của men ngọc là
chảy thì nó sẽ đọng lại ở đó nhiều nhất. Đọng lại ở đó nhiều nhất tức là
đậm nhất, còn chỗ nào cao hơn thì ít, thì nó sáng hơn. Cho nên xem gốm
men ngọc là xem được cả sự chuyển động rất tinh tế của nó." - Họa sĩ Lê
Thiết Cương bày tỏ sự hài lòng về việc kết hợp giữa sản phẩm gốm của
nghệ sĩ Nguyễn Việt với tranh của anh.
Theo Họa sĩ Đào Hải Phong, tranh của họa
sĩ Lê Thiết Cương theo trường phái tối giản. Chính vì thế, nó có thể
ứng dụng với tất cả những loại hình cần đến mỹ thuật trong cuộc sống.
"Họa sĩ Nguyễn Việt ấp ủ đưa tranh của Cương vào gốm từ lâu và hôm nay
sự kết hợp giữa người làm gốm và người có tác phẩm hội hoạ có vẻ ngọt
ngào và ăn ý. Mỗi sản phẩm gốm này vượt khỏi một sản phẩm có tính chất
là công dụng. Đôi khi chúng ta ngắm một cái lọ này, không cần cắm một
bông hoa hay một cái gì thì nó cũng đã đẹp rồi"- Họa sĩ Đào Hải Phong
cho biết.
Theo ông Lưu Duy Dần, Chủ tịch Hiệp hội
Làng nghề Việt Nam, Nguyễn Việt là một người ham mê với nghề cổ. 40 năm
qua ông đã miệt mài nghiên cứu gốm cổ, đi nhiều nơi, kể cả gốm Đồng Nai,
Bình Dương, Bát Tràng, Chu Đậu và ra cả nước ngoài nữa... Sự nghiên cứu
phục hồi dòng men ngọc thời nhà Lý là những nỗ lực rất đáng ghi nhận
của nghệ sĩ Nguyễn Việt. Chúng ta nên ủng hộ các nghệ sĩ tâm huyết với
nghề, vì họ góp phần tạo ra những sản phẩm mới, tạo nhiều việc làm cho
nông thôn.
Cũng là một nghệ nhân có thâm niên trong
nghề và đoạt nhiều giải cao ở trong nước và quốc tế, nghệ nhân làm gốm
Vũ Nhâm đánh giá cao những nỗ lực của nghệ sĩ Nguyễn Việt nhằm phục dựng
lại gốm thời Lý. Ông tin rằng, với các tác phẩm gốm hiện đại, với trang
trí mới phù hợp với thời đại hội nhập, dòng gốm nghệ thuật này sẽ ngày
càng phát triển./.
Theo: VOV