Hàng
năm, cứ vào ngày mùng mười tháng Hai âm lịch, người dân xã Dạ Trạch
(Khoái Châu) lại tưng bừng tổ chức Lễ hội Chử Đồng Tử - Tiên Dung, một
trong 16 lễ hội lớn nhất cả nước, gắn với truyền thuyết về tình yêu giữa
chàng trai nghèo họ Chử và con gái Vua Hùng thứ 18. Lễ hội Chử Đồng Tử - Tiên Dung 2016. Ảnh: Báo Giao thông
Đến
với mùa lễ hội năm nay, du khách không chỉ chiêm bái các lễ nghi thành
kính mà còn được thưởng thức nhiều trò chơi dân gian truyền thống, trong
đó đặc biệt là điệu múa bồng do chính quyền và người dân địa phương
phục dựng.
Theo
lời kể của các bô lão trong làng Yên Vĩnh (xã Dạ Trạch), Lễ hội Chử
Đồng Tử - Tiên Dung (hay còn gọi là lễ hội Đa Hòa - Dạ Trạch) được tổ
chức ở hai ngôi đền là đền Đa Hòa (xã Bình Minh) và đền Hóa (xã Dạ
Trạch) cùng huyện Khoái Châu. Mở màn lễ hội là các làng thuộc tổng Mễ tổ
chức đội hình rước kiệu Thánh từ đình làng về đền Đa Hoà. Đi đầu đoàn
rước là con rồng dài trên 20 mét được ba mươi thanh niên khoẻ mạnh thay
nhau múa theo điệu trống thúc liên hồi khiến cuộc rước thật tưng bừng.
Tiếp theo sau đội múa bồng, rồi đến là hai hàng các bà, các chị, các cô
trang phục đủ sắc màu rực rỡ tay cầm cờ hội, chống chiêng, cùng ngựa
hồng, ngựa bạch, gươm trường bát bửu, phường đồng văn, đội múa sinh
tiền, đội múa nón, đội nhạc lễ. Tiếp đến là nghi thức rước nước từ sông
Hồng về lễ Thánh. Đám rước uy nghi, rồng vàng dẫn đầu; hội rước cờ,
trống, phường bát âm, múa sinh tiền, kiệu long đình, kiệu choé nước,
kiệu đặt nón gậy, kiệu “Bế ngư thần quan”, ba kiệu rước Chử Đồng Tử,
Tiên Dung công chúa, Tây Sa công chúa đi sau. Sau khi lấy nước ở sông
Hồng về, các kiệu trở về đền Hoá (xã Dạ Trạch) lễ Thánh với ước nguyện
cầu cho một năm mưa thuận gió hoà, mùa màng tươi tốt, bội thu. Trong
đoàn rước kiệu ngày trước không thể thiếu đội múa bồng.
Chẳng
ai nhớ điệu múa bồng có từ bao giờ, chỉ biết có hội làng là có múa
bồng. Người múa bồng phải là nam cải trang nữ, đầu đội khăn mỏ quạ, mặc
quần sặc sỡ nhiều màu sắc, thắt lưng bằng các dải lụa ngũ sắc, trang
điểm mặt hoa da phấn. Dàn nhạc múa bồng thường có trống, chiêng, thanh
la. Múa bồng ở Dạ Trạch có nhiều động tác độc đáo như múa đi ngang đánh
trống, múa đầu lắc lư say sưa, vừa đánh trống vừa quay ngang, tay mềm
dẻo múa theo nhịp, bước chân đi ngắn, vòng tay vung nhỏ đánh trống, múa
theo nhịp trống tiếng. Khi múa có lúc xoay tròn, có lúc dựa lưng hay úp
mặt và ngực vào nhau, ánh mắt lúng liếng, đong đưa thú vị và hóm hỉnh.
Múa bồng thể hiện sự lạc quan yêu đời, đoàn kết, gắn bó của người dân
địa phương nói riêng và vùng đồng bằng Bắc bộ nói chung.
Trải
qua những xoay vần cuộc sống, điệu múa bồng dần bị mai một, Lễ hội Chử
Đồng Tử - Tiên Dung tại đền Hóa (xã Dạ Trạch) không thấy có đội múa bồng
nữa. Thực hiện chủ trương của tỉnh trong việc phục dựng lại các trò
chơi dân gian truyền thống, mùa lễ hội năm 2017, Ban Tổ chức Lễ hội Chử
Đồng Tử - Tiên Dung xã Dạ Trạch đã quyết định khôi phục lại điệu múa cổ
truyền của ông cha. Bà Nguyễn Thị Minh Hoàn, Phó Chủ tịch UBND xã Dạ
Trạch cho biết: “Được sự nhất trí của ngành Văn hóa và sự đồng thuận của
người dân địa phương, năm nay, xã Dạ Trạch sẽ phục dựng lại điệu múa
bồng trong Lễ hội Chử Đồng Tử - Tiên Dung. Chúng tôi hy vọng, việc phục
dựng lại điệu múa cổ truyền của ông cha sẽ là một trong những điểm nhấn
để Lễ hội Chử Đồng Tử - Tiên Dung thu hút nhiều khách du lịch hơn trong
những năm tới”. Tuy nhiên, với nhiều năm vắng bóng thì việc phục dựng
lại điệu múa bồng ở Dạ Trạch cần sự dày công, kiên trì của chính quyền
địa phương và người dân. Cách đây khoảng nửa tháng, sau khi thu xếp xong
việc gia đình, buổi tối, các bô lão cùng thanh niên trong xã lại tề tựu
về khuôn viên của đền Hóa để tập từng động tác trong bài múa bồng. Ông
Đoàn Văn Định, người từng có thâm niên gần 20 năm tham gia vào đội múa
bồng cũng là người đang truyền dạy điệu múa cho thế hệ trẻ trong làng
cho biết: “Múa bồng cần phải kết hợp nhuần nhuyễn giữa trống lệnh và
những người biểu diễn. Người tập cùng một lúc phải thực hiện nhiều động
tác tay, chân, biểu hiện khuôn mặt, ánh mắt liếc như thế nào, điệu cười
ra làm sao cho tình tứ… để vừa nổi bật, gây sự chú ý, vừa khiến người ta
tò mò, phấn khích. Mặc dù khó, nhưng thanh niên trong làng rất nhiệt
tình học hỏi, tập luyện”. Không chỉ có người tập mà người đến xem cũng
rất háo hức, họ mong chờ đến ngày hội làng để được xem “đấng mày râu”
hóa thân vào phận liễu yếu đào tơ qua điệu múa bồng. Các chàng trai trẻ ở
Dạ Trạch cứ tập, cứ múa bằng tất cả thái độ nghiêm túc và cố gắng để
góp phần tái hiện tinh hoa truyền thống của ông cha trong loại hình múa
bồng độc đáo.
Tin
tưởng rằng, với sự vào cuộc tích cực của chính quyền địa phương và sự
dày công tập luyện của người dân địa phương, Lễ hội Chử Đồng Tử - Tiên
Dung năm nay hứa hẹn sẽ đem lại nhiều tiếng cười sảng khoái cho du khách
thập phương, để điệu múa bồng tại lễ hội sẽ trở thành “đặc sản” thu hút
khách du lịch. Theo: Báo Hưng Yên
|