Hát Xoan “trở mình” mạnh mẽ
(Ngày đăng: 18/04/2016 Lượt xem: 557)
Về Phú Thọ trong những ngày diễn ra Giỗ Tổ Hùng
Vương, câu ca Xoan không chỉ văng vẳng khu trung tâm lễ hội mà còn rộn
ràng khắp các thôn xóm, miếu, đình Việt Trì. Không gian Xoan sống lại
trong từng buổi diễn.
Sức hút của Xoan
Cách đây 5 năm, vào dịp lễ hội, hát Xoan nép mình trong không gian thu
nhỏ của Bảo tàng Hùng Vương. Khán giả hầu như không biết đến di sản hát
Xoan. Những nghệ nhân móm mém vừa nhai trầu vừa hát, rồi ngậm ngùi: "5
năm nữa, chúng tôi khuất núi chắc chẳng còn ai hát Xoan!". Chắc chắn lúc
đó, nghệ nhân Nguyễn Thị Ý, Nguyễn Thị Hải không ngờ 5 năm sau, Xoan
lại có sự trỗi dậy mạnh mẽ như bây giờ. Đến TP Việt Trì (Phú Thọ) hỏi
người nào cũng biết hát Xoan. Người có năng khiếu thì tham gia vào các
câu lạc bộ (CLB) để biểu diễn; người học hát cho vui, để thêm hiểu khi
xem trình diễn hát Xoan.
Biểu diễn hát Xoan trong lễ hội đền Hùng 2016. Ảnh: Văn Trọng
|
Bên
tiếng nhạc xập xình của đủ loại âm thanh từ các trại văn hóa xung
quanh, khu trại của TP Việt Trì vẫn thu hút số đông du khách đứng nghe
các làn điệu Xoan. Nguyễn Thị Thứ - Chủ nhiệm CLB hát Xoan khu 5 phường
Vân Phú, TP Việt Trì cho biết: “Khi đào Xoan nổi nhạc, điểm biểu diễn
của trại văn hóa Việt Trì như có nguồn sinh lực hút người nghe. Chính
nhờ niềm say mê nghe hát Xoan của du khách, nên các thành viên trong CLB
Vân Phú càng hăng say biểu diễn”. Năm 2006, CLB Vân Phú chỉ có 17 thành
viên, nhưng đến nay đã có 64 thành viên. Từ chỗ phải vận động người
tham gia, hiện giờ mọi người tự nguyện tìm đến xin kết nạp. Từ bậc cao
niên gần bát thập đến em nhỏ Xuân Tùng mới 6 tuổi, chưa thuộc mặt chữ
nhưng đã thuộc từng lời Xoan. Thế mới thấy, Xoan không chỉ còn lưu giữ
trong tâm trí người cao tuổi, mà còn thu hút những đào, kép còn đang là
học sinh tiểu học.
Tín hiệu vui của di sản Việt
Trong khi rất nhiều di sản của Việt Nam đang chật vật trên con đường bảo
tồn và mong muốn thoát khỏi tình trạng cần bảo vệ khẩn cấp, thì hát
Xoan của tỉnh Phú Thọ, sau 4 năm được UNESCO công nhận là di sản văn hóa
phi vật thể cần bảo vệ khẩn cấp đã chính thức thoát khỏi tình trạng báo
động về bảo tồn. “Hồ sơ quốc gia hát Xoan Phú Thọ đệ trình xét ghi danh
là di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại đã chính thức được
hoàn thiện, gửi sang UNESCO từ cuối tháng 3/2016. Trong năm 2016, Ban
Thư ký UNESCO sẽ xem xét bộ hồ sơ hát Xoan Phú Thọ và nếu thuận lợi sẽ
chuyển hồ sơ này sang các Ban chuyên môn của UNESCO thẩm định, xem xét.
Nhìn chung, Hồ sơ hát xoan Phú Thọ đệ trình UNESCO xét đưa vào danh sách
di sản văn hóa phi vật thể được các chuyên gia, các thành viên của Hội
đồng Di sản văn hóa quốc gia đánh giá cao” - TS Lê Thị Minh Lý - Ủy viên
Hội đồng Di sản văn hóa quốc gia, Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu và phát
huy giá trị di sản văn hóa cho biết.
PGS.TS Lê Văn Toàn - Ủy viên Hội đồng Di sản văn hóa quốc gia, người đã
từng chủ trì xây dựng Hồ sơ hát Xoan Phú Thọ đệ trình UNESCO đưa vào
danh sách di sản văn hóa phi vật thể cần bảo vệ khẩn cấp cho rằng, việc
xây dựng hồ sơ đệ trình UNESCO đưa hát Xoan Phú Thọ vào danh sách di sản
văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại không chỉ là bước kế thừa,
phát triển công tác bảo tồn hát Xoan, mà còn là sự khẳng định mạnh mẽ
công tác bảo tồn và phát huy các giá trị di sản văn hóa Việt Nam nói
chung trong những năm gần đây. Rất có thể, năm 2017, Việt Nam sẽ đón
nhận tin vui từ UNESCO cho hồ sơ của di sản hát Xoan, cũng là tiền đề
cho di sản ca trù thoát khỏi tình trạng chật vật trong công tác bảo tồn.
Theo kinhtedothi.vn