Sau 4 năm được phục
dựng và duy trì tổ chức, Lễ hội Ná Nhèm (xã Trấn Yên huyện Bắc Sơn,
tỉnh Lạng Sơn) ngày càng khẳng định vị trí trong đời sống văn hóa tâm
linh, văn hóa tinh thần của bà con nhân dân địa phương cũng như du khách
thập phương. Từ năm 2015 Lễ hội đã được Bộ VHTT&DL công nhận là di
sản văn hóa phi vật thể Quốc gia.
Nghi lễ đánh đại đao, gươm mác...
Đã thành thông lệ, Lễ hội Ná Nhèm được tổ
chức vào dịp rằm tháng Giêng hằng năm với mong ước phù hộ cho mọi người
khoẻ mạnh, mùa màng bội thu, gia súc đầy đàn. Gắn liền với các tích
truyền ấy là câu chuyện đánh giặc giữ làng và các hoạt động văn hóa, các
trò chơi, trò diễn của người Tày xã Trấn Yên. Trong ký ức của mình các
cụ Hoàng Thanh Tiến (thôn Pá Trí), cụ Hoàng Văn An và cụ Bế Văn Ứng
(thôn Làng Mỏ) nhớ lại, khi họ còn là những thanh thiếu niên đã được
tham gia lễ hội, được đóng vai quân lính, trẻ chăn trâu trong đám rước
quân, cùng với tài liệu sưu tầm được Lễ hội ngày nay về nội dung đã được
phục dựng giống như lễ hội truyền thống xưa kia.
Điều đặc biệt của lễ hội Ná Nhèm là những
người tham dự phải bôi nhọ lên mặt thể hiện hình dạng của bọn giặc Tài
Ngàn khi còn sống. Bởi họ tin rằng làm như thế sẽ đánh lạc hướng hồn ma
giặc và không con ma nào biết ai đã diễn lại sự thất bại của chúng trước
dân làng mà về bắt, gây tai họa và dịch bệnh nữa.
Đến với lễ hội Ná Nhèm du khách sẽ không
khỏi ngạc nhiên trước những nghi lễ của đám rước long ngai, bài vị và
đánh đại đao, gươm mác, rước linh vật. Điểm độc đáo là những linh vật
cung tiến không phải là cỗ xôi, con gà, con lợn mà là các loại cây
giống. Độc đáo hơn còn có Tàng thinh – Mặt nguyệt- linh vật sinh thực
khí.
Cùng với đó du khách còn được thưởng thức
trò diễn Sỹ - Nông – Công – Thương, Ngư – Tiều – Canh - Mục (kén dâu,
kén rể), và các môn thể thao truyền thống như bịt mắt bắt dê, chơi đu,
kéo co đẩy gậy, cờ tướng... Trước khi kết thúc lễ hội sẽ là tiết mục
Giáo thiên lôi của các ông tướng, ban bình an, no ấm, phúc lộc cho mọi
người.
Có thể nói Lễ hội Ná Nhèm có nhiều giá
trị mang ý nghĩa lịch sử của cộng đồng dân tộc, lịch sử các ngành nghề,
phong tục tập quán, các trò chơi, trò diễn và lễ nghi… tất cả như được
sự giao thoa văn hóa giữa các vùng miền. Lễ hội là một sinh hoạt văn hóa
tổng hợp không những chứa đựng giá trị văn hóa truyền thống mà thông
qua các hoạt động đó có tác dụng giáo dục truyền thống, chuyển giao cho
các thế hệ tiếp theo những tinh hoa của cộng đồng, của dân tộc đó là bản
sắc văn hóa đặc sắc được các lớp cha ông người Tày-Nùng ở xã Trấn Yên
đúc kết, bổ sung, lưu truyền đến ngày nay. Với những yếu tố đó, lễ hội
Ná Nhèm luôn có sự hấp dẫn đối với khách du lịch và có thể trở thành một
sản phẩm du lịch đem lại nhiều nguồn lợi trong việc phát triển kinh tế
của địa phương.
Việc duy trì tổ chức Lễ hội của người Tày
xã Trấn Yên đã góp phần phát huy, giữ gìn và quảng bá truyền thống văn
hóa của quê hương, tạo điều kiện cho các tầng lớp nhân dân có dịp giao
lưu, sáng tạo các loại hình văn hóa. Đây cũng là cách khuyến khích cộng
đồng tham gia bảo tồn di sản văn hóa.
Theo daidoanket.vn