Lợi dụng sự buông lỏng quản lý của các cơ quan chức năng, đơn vị xây dựng, quản lý, vận hành khu danh thắng Yên Tử đã tự ý phá dỡ công trình Nhà văn hóa truyền thống thờ Tam tổ Trúc Lâm. Đây không chỉ là một hành động vi phạm pháp luật đơn thuần, mà còn trắng trợn xâm hại di tích quốc gia đặc biệt.

Cần làm rõ, xử lý nghiêm tập thể, cá nhân liên quan

Đó là quan điểm của Luật sư Nguyễn Khắc Bảo – Trưởng văn phòng luật sư Mỹ Đức, Đoàn luật sư TP Hà Nội về vụ việc Công ty CP Phát triển Tùng Lâm ngang nhiên xâm hại, phá dỡ, xây dựng trong khu di tích quốc gia đặc biệt khi chưa được các cơ quan chức năng cấp phép xây dựng.

Theo Luật sư Bảo, Luật di sản văn hóa đã quy định rất rõ vấn đề bảo vệ, bảo tồn di tích quốc gia đặc biệt. Theo đó, vị trí Cty Tùng Lâm tiến hành phá dỡ, xây dựng lại nằm trong vùng bảo vệ II của di tích (Khu vực bảo vệ II là vùng bao quanh khu vực bảo vệ I của di tích, có thể xây dựng những công trình phục vụ cho việc phát huy giá trị di tích nhưng không làm ảnh hưởng tới kiến trúc, cảnh quan thiên nhiên và môi trường - sinh thái của di tích).

Theo Khoản 3, Điều 32 Luật sửa đổi bổ sung một số điểu của Luật di sản văn hóa: Khu vực bảo vệ I phải được bảo vệ nguyên trạng về mặt bằng và không gian. Trường hợp đặc biệt có yêu cầu xây dựng công trình trực tiếp phục vụ việc bảo vệ và phát huy giá trị di tích, việc xây dựng phải được sự đồng ý bằng văn bản của người có thẩm quyền xếp hạng di tích đó.

Việc xây dựng công trình bảo vệ và phát huy giá trị di tích ở khu vực bảo vệ II đối với di tích cấp tỉnh phải được sự đồng ý bằng văn bản của Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp tỉnh, đối với di tích quốc gia và di tích quốc gia đặc biệt phải được sự đồng ý bằng văn bản của Bộ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch.

Việc xây dựng công trình quy định tại khoản này không được làm ảnh hưởng đến yếu tố gốc cấu thành di tích, cảnh quan thiên nhiên và môi trường - sinh thái của di tích.

Luật sư Bảo cho biết, nếu đúng như những thông tin báo chí nêu trong thời gian qua, Cty Tùng Lâm đã vi phạm các quy định của pháp luật về bảo vệ, bảo tồn di tích và cần được các cơ quan chức năng xử lý nghiêm những tập thể, cá nhân liên quan.

Cụ thể, đơn vị này đã vi phạm Điều 13; Điểm b, Khoản 1, Điều 34 Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của luật di sản văn hoá, nghiêm cấm các hành vi sau đây:
Điều 13:

1. Chiếm đoạt, làm sai lệch di tích lịch sử - văn hoá, danh lam thắng cảnh;

2. Hủy hoại hoặc gây nguy cơ hủy hoại di sản văn hóa;

3. Đào bới trái phép địa điểm khảo cổ; xây dựng trái phép; lấn chiếm đất đai thuộc di tích lịch sử - văn hóa, danh lam thắng cảnh;

Điểm b, Khoản 1, Điều 34: Lập quy hoạch, dự án trình cơ quan nhà nước có thẩm quyền phê duyệt, trừ trường hợp sửa chữa nhỏ không ảnh hưởng đến yếu tố gốc cấu thành di tích. Đối với di tích cấp tỉnh, phải được sự đồng ý bằng văn bản của cơ quan có thẩm quyền về văn hóa, thể thao và du lịch cấp tỉnh; đối với di tích quốc gia và di tích quốc gia đặc biệt, phải được sự đồng ý bằng văn bản của Bộ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch.

Thêm vào đó, đơn vị vi phạm có thể bị xử phạt theo khoản 4 và điểm a khoản 5 Điều 23 nghị định 158/2013/NĐ-CP:

4. Phạt tiền từ 15.000.000 đồng đến 30.000.000 đồng đối với hành vi làm hư hại công trình văn hóa, nghệ thuật.

5. Phạt tiền từ 30.000.000 đồng đến 40.000.000 đồng đối với một trong các hành vi sau đây:

a) Làm hư hại hiện vật trong bảo tàng, di tích lịch sử - văn hóa, danh lam thắng cảnh có giá trị từ 50.000.000 đồng trở lên; làm hư hại nghiêm trọng di tích lịch sử - văn hóa, danh lam thắng cảnh, công trình văn hóa, nghệ thuật

Đình chỉ xây dựng và chuyện... đã rồi!

Như chúng tôi đã thông tin về vụ việc Công ty CP Phát triển Tùng Lâm (Đơn vị được giao quản lý, vận hành, xây dựng khu danh thắng Yên Tử, tỉnh Quảng Ninh) tự ý phá dỡ công trình Nhà văn hóa truyền thống nơi thờ Tam tổ Trúc Lâm tại nhà ga cáp treo số 1, phá vỡ cảnh quan khu di tích quốc gia đặc biệt này.

Việc Cty Tùng Lâm phá dỡ hạng mục thuộc vùng bảo vệ II của di tích không được các cơ quan quản lý sở tại nắm bắt, xử lý kịp thời. Hiện tại toàn bộ hạng mục Nhà thờ Tam tổ Trúc Lâm đã bị phá tan hoang, thay vào đó là những trụ bê tông mọc lên để xây dựng công trình mới rộng hơn, nhưng hoàn toàn “xa lạ” so với công trình trước đây.

UBND TP Uông Bí cho biết, ngay khi nhận được thông tin, TP đã chỉ đạo Phòng văn hóa cùng cán bộ UBND xã Thượng Yên Công tiến hành kiểm tra, đình chỉ xây dựng công trình vi phạm, cũng như ra công văn yêu cẩu Cty Tùng Lâm xin phép các cơ quan có thẩm quyền. Tuy nhiên, Cty Tùng Lâm tiếp tục xây dựng, “phớt lờ” những yêu cầu trên.

Ngày 23/10 vừa qua, tổ công tác liên ngành của Sở VHTT&DL cùng UBND TP. Uông Bí và UBND xã Thượng Yên Công đã tiến hành thanh tra vi phạm xây dựng đối với công trình Nhà văn hóa truyền thống thờ Tam tổ Trúc Lâm do Cty Tùng Lâm làm chủ đầu tư.

Kết thúc buổi kiểm tra ngày 23/10, tổ công tác liên ngành đã yêu cầu Cty Tùng Lâm phải dừng ngay mọi hoạt động xây dựng, chờ ý kiến chính thức của UBND tỉnh Quảng Ninh.