Tại đình làng Vĩnh Thạnh, Phước Lộc, Tuy Phước, Bình Định - nơi
thờ Danh nhân văn hóa Đào Tấn và tổ chức các sinh hoạt văn hóa dân gian
của dân làng Vinh Thạnh có hai cây Gòn cổ. Hai “cụ Gòn” không biết có từ
bao giờ nhưng ước cũng hàng trăm năm, thân to đến mấy sải tay, gốc sù
sì. Qua năm tháng, cả hai "cụ Gòn" đều đang mục ruỗng một bên thân cây…
Đình làng Vinh Thạnh - nơi thờ Danh
nhân văn hóa Đào Tấn được UBND tỉnh Bình Định ban hành quyết định trùng
tu, bảo vệ ngày 24.2.2000.
Ông quan Thượng thư, nhà thơ - nghệ sĩ của “Lao xao sóng vỗ ngọn tùng/Gian nan là nợ anh hùng phải vay”
Đào Tấn (1845-1907) khi về hưu sống tại làng Vinh Thạnh, lúc này cụ 60
tuổi và được giữ nguyên hàm Thượng thư Bộ công. Ông mất vào ngày Rằm
tháng 7 năm Đinh Mùi 1907 tại làng và hàng năm vào ngày này tại Đình
làng thường tổ chức hát bội để tưởng nhớ đến hậu tổ tuồng hát bội. Dân
làng Vinh Thạnh đã tạo thần vị cụ để thờ tại đình làng.
Hiện hai cây “cụ gòn” tại đình làng Vĩnh Thạnh một nửa thân xanh tốt toả
bóng, nửa còn lại đang đứng trước nguy cơ chết nếu không có giải pháp
bảo vệ.
Những kỷ vật thân quen với danh nhân văn
hoá Đào Tấn hiện còn ở làng đó là cổng vào nhà ông, tuy nhiên trụ cổng
cũng sắp ngã, cây vạn tuế 3 ngọn mấy trăm tuổi trong vườn nhà cũng đã bị
chết một thân, cây nhãn do cụ đem từ Huế về cũng ngã. Tuy con cháu “bỏ
quên” và đã bị khô mất một bên nhưng “hai cụ gòn” vẫn xanh một bên và ra
quả đầy cây.
Lúc làm quan triều đình, Đào Tấn được
vua Tự Đức ban ngự chế, và vị quan có tấm lòng với sĩ phu yên nước. Với
nghệ thuật hái bội, nói tới cụ là nhớ tới hát bội, nói tới hát bội phải
nhắc tới cụ. Cụ xứng đáng là Danh nhân văn hóa của dân tộc, “vì nước vi
dân một tấm lòng”. Mong sao những kỷ vật liên quan đến danh nhân sớm có
biện pháp bảo vệ, để hai “cụ gòn” xanh trở lại cho “cây cỏ rộn ve thu”
như trong một bài thơ của Đào Tấn:
"Ngày nào mua ruộng để về hưu?
Trước nay nguyên lận đận
Chuyến nay cũng mịt mù
Bụi vàng nắng độ ba trăm dặm
Gò cao mấy độ lên lầu
Phần đông bạn cũ ở khe sâu
Suối trong trăng sáng dọi
Cây cỏ rộn ve thu."
Theo : danviet.vn