Vấn đề bảo tồn không gian văn hóa chợ tình Khâu Vai, lễ hội Khèn Mông…  vừa được Viện quy hoạch đô thị và nông thôn quốc gia đưa vào đồ án Quy hoạch xây dựng công viên địa chất toàn cầu cao nguyên đá Đồng Văn, tỉnh Hà Giang, đến năm 2030.

Trong một quán ăn ở phiên chợ tình Khâu Vai 

Theo ông Ngô Trung Hải, Viện trưởng Viện quy hoạch đô thị và nông thôn quốc gia (VIUP), lễ hội Khèn Mông, chợ tình Khâu Vai (Hà Giang) được VIUP xác định là “có giá trị văn hóa phi vật thể” nên đề xuất: cần phải có phương án bảo tồn (không gian văn hóa, không gian sinh hoạt cộng đồng).

Đối với các công trình văn hóa có giá trị văn hóa vật thể trong công viên địa chất toàn cầu cao nguyên đá Đồng Văn như dinh họ Vương, Cột cờ Lũng Cú… nhóm thực hiện đồ án quy hoạch (thuộc VIUP) cũng đề nghị phải bảo tồn và nâng cao giá trị để đáp ứng nhu cầu về văn hóa của người dân.

Về địa chất, sau khi đánh giá hiện trạng và nghiên cứu, VIUP đưa ra định hướng bảo tồn, như sau: đối với di sản địa chất là các điểm hóa thạch, nhất là các điểm lộ thiên, sẽ bảo tồn nghiêm ngặt – chủ yếu phục vụ cho công tác nghiên cứu khoa học; đối với di sản địa chất là các điểm danh lam thắng cảnh thì bảo tồn nhưng được phép tham quan, du lịch, xây dựng các trạm dừng chân và các công trình phục vụ.

Và, để bảo tồn công viên đá Đồng Văn, VIUP chia ra ba khu vực, ba công viên chuyên đề cụ thể, gồm:

(i) Công viên văn hóa địa chất (khu vực Đông bắc của Cao nguyên đá Đồng Văn), có giá trị địa chất, văn hóa chính là thôn Lũng Cẩm, thị trấn Phó Bảng, Dinh họ Vương, thị trấn Đồng Văn, Phó Cáo, cột cờ Lũng Cú…

(ii) Công viên khoa học địa chất (khu vực phía Bắc huyện Mèo Vạc) có giá trị địa chất là hẻm vực Tu Sản, thị trấn Mèo Vạc, rừng Tát Ngà, sông Nho Quế…

(iii) Công viên sinh thái, bảo tồn đa dạng sinh học đó là khu bảo tồn thiên nhiên Du Già, khu vực sinh thái núi cao Na Khê, Lao Và Chải, Khu bảo tồn thiên nhiên Bát Đại Sơn, khu vực rừng tự nhiên, rừng đặc dụng khu vực Tùng Vài.

Riêng định hướng phát triển trung tâm du lịch văn hóa lịch sử Đồng Văn, VIUP đề xuất bảo tồn và xây dựng phố cổ Đồng Văn và xây dựng bảo tàng (văn hóa các dân tộc miền núi phía Bắc). Tại cửa khẩu Mèo Vạc sẽ xây dựng khu thể thao mạo hiểm phục vụ khách du lịch. Xây dựng khu du lịch nghỉ dưỡng – chăm sóc sức khỏe tại Trung tâm du lịch sinh thái, đô thị xanh Yên Minh. Các khu vui chơi giải trí sẽ được xây dựng tại Quản Bạ.

Cao nguyên đá Đồng Văn được UNESCO công nhận là Công viên địa chất toàn cầu (duy nhất ở Việt Nam). Đây là một trong tổng số 91 công viên địa chất toàn cầu thuộc 27 quốc gia có giá trị nổi bật về giá trị di sản địa chất, đa dạng sinh học, di sản văn hóa, lịch sử, kiến trúc…

Theo ông Ngô Trung Hải, Viện trưởng Viện Quy hoạch đô thị và nông thôn quốc gia đồ án Quy hoạch xây dựng công viên địa chất toàn cầu cao nguyên đá Đồng Văn đến năm 2030 đang trong giai đoạn hoàn thiện. Dự kiến sẽ trình Chính phủ phê duyệt trong năm nay (2014).