Đền Sọ (hay còn gọi là Đền Tam Tổng), tọa lạc tại xã
Phù Lỗ, huyện Sóc Sơn, TP Hà Nội được trao bằng công nhận Di tích lịch
sử văn hóa cấp quốc gia năm 1997. Đền
Sọ (hay còn gọi là Đền Tam Tổng), tọa lạc tại xã Phù Lỗ, huyện Sóc Sơn,
TP Hà Nội được trao bằng công nhận Di tích lịch sử văn hóa cấp quốc gia
năm 1997. Tuy nhiên, ngôi đền nằm trong quần thể Đền Sóc, có hội Gióng
được UNESCO công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể của thế giới này
đang bị xuống cấp nghiêm trọng, trong khi công tác quản lý Đền đang nảy
sinh nhiều bất cập.
Lộn xộn, nhếch nhác
Ghé thăm khu di tích Đền Sọ vào một ngày cuối tuần, điều chúng tôi cảm
nhận thấy không phải là không khí trang nghiêm, tĩnh mịch của một di
tích lịch sử văn hóa đã được xếp hạng, mà thay vào đó là sự ồn ào, xô bồ
của một khu chợ bày bán đủ các loại hàng hóa, từ đồ thờ cúng, quần áo,
giày dép tới thức ăn nhanh... Không chỉ trong khuôn viên, dọc lối đi và
thậm chí là cả phần sân trước khu Đền cũng được tận dụng làm nơi kinh
doanh, buôn bán. Ông Ngô Quang Hiển - Trưởng ban Quản lý khu di tích
Đền Sọ cho biết, năm 1992, thời điểm Đền mới được xây dựng lại, chỉ có
dăm bảy hàng quán bán hoa quả, đồ thờ cúng… Tuy nhiên, năm 2004, chợ Phù
Lỗ không may bị cháy, hơn 100 hộ kinh doanh, buôn bán trong chợ phải di
tản và được UBND xã Phù Lỗ chấp thuận cho cắm cọc, bán hàng tạm thời
trong khuôn viên Đền trong khi chờ tu sửa chợ cũ. Dù vậy, sau khi chợ
mới xây xong, các ki - ốt lại được rao bán cho các tiểu thương. Nhiều hộ
trước ở trong chợ nhưng không có điều kiện về kinh tế để mua vị trí
trong chợ mới nên tiếp tục ngồi bán hàng trong khuôn viên Đền.
Hàng quán bày bán tràn lan phía trước Đền Sọ.
|
Việc
các tiểu thương mở hàng quán trong khuôn viên Đền, căng phông bạt, dựng
lều lán khiến khu di tích thường xuyên rơi vào cảnh tối tăm và rất mất
mỹ quan. Dù trời không mưa, nhưng lối đi dọc khuôn viên khu di tích luôn
trong tình trạng ẩm ướt. Việc kinh doanh tự phát, thiếu quản lý khiến
không gian khu di tích rất lộn xộn. "Khách thập phương ghé thăm Đền thậm
chí còn không biết phải dừng đỗ xe ở đâu…" - ông Đỗ Quốc Lập - thành
viên Ban Quản lý khu di tích Đền Sọ bức xúc.
Bên cạnh tình trạng lộn xộn, nhếch nhác trong khu vực khuôn viên, nhiều
hạng mục của ngôi Đền hiện cũng đang bị xuống cấp nghiêm trọng. Mới đây
nhất, mái ngói khu Nhà Giếng - nơi Đức Thánh Gióng từng gội đầu đã bị đổ
sập. Gọi là Giếng, nhưng nhiều năm qua, chiếc Giếng này lại cạn trơ đáy
(!). Trong khi đó, cộ, xà của Đền chính nhiều đoạn bị gãy, dập, mối
mọt… Tường nhà nhiều phần bị nứt vỡ thành từng đoạn dài hàng chục
cen-ti-mét. Phần mái Đền nhiều năm qua cũng không được đảo, lợp mới nên
hễ trời mưa là nhiều chỗ lại bị thấm dột, ẩm ướt...
Loay hoay công tác quản lý
Là di tích lịch sử văn hóa cấp quốc gia, hàng năm, cứ đến ngày 16/2 (Âm
lịch), rất đông người dân khắp nơi lại đổ về vui hội Đền Sọ. Các lễ
nghi, lễ hội vẫn được duy trì theo phong tục truyền thống và được bổ
sung các trò chơi vui khỏe như cầu lông, múa lân, cờ tướng, kéo co...
Trải qua nhiều thăng trầm, Đền Sọ vẫn giữ được sự uy nghiêm, tôn kính.
Tuy nhiên, tình trạng lộn xộn, nhếch nhác hiện nay của khu Đền đang
khiến không ít người trăn trở.
Ông Ngô Quang Hiển - Trưởng ban Quản lý khu di tích Đền Sọ bộc bạch, qua
năm tháng, hiện nhiều hạng mục của ngôi Đền đã xuống cấp nghiêm trọng.
Tuy nhiên, kể từ khi được xây dựng lại vào năm 1992 đến nay, Đền chưa
một lần được cấp kinh phí sửa chữa, tu bổ. Hiện, UBND xã Phù Lỗ vẫn cho
Ban Quản lý khu di tích Đền Sọ cho thuê 10 lều (thuộc cơ sở hạ tầng của
khu Đền) và thu phí hiện tại là 60.000 đồng/lều/tháng để lấy tiền chi
trả các khoản chi phí hoạt động của nhà Đền như hương khói, tu sửa nhỏ
lẻ, tổ chức lễ hội… Do không có nguồn kinh phí nên mái Nhà Giếng bị sụp
mới đây đã được tu sửa nhưng theo cách: lợp tạm bằng những tấm bờ - lô
xi măng! Nói về sự lộn xộn trong khuôn viên Đền, ông Ngô Quang Hiển thở
dài, Ban Quản lý khu di tích vẫn biết để Đền như vậy là nhếch nhác nhưng
"lực bất tòng tâm", vì không thể yêu cầu các hộ kinh doanh chuyển đi.
Trao đổi với phóng viên báo Kinh tế & Đô thị, ông Lê Như Ý - Chủ
tịch UBND xã Phù Lỗ cho biết, việc giải tỏa các hộ kinh doanh trong
khuôn viên Đền rất khó khăn, một mặt do các hộ đã buôn bán từ lâu, mặt
khác cũng không biết chuyển các hộ đi đâu. Đầu năm 2014, UBND xã đã lập
đề án gửi UBND huyện trình TP cấp kinh phí để cải tạo, nâng cấp chợ Phù
Lỗ thành chợ hai tầng, với mục đích là khi xây dựng xong sẽ chuyển các
hộ kinh doanh ở khu vực khuôn viên Đền vào trong chợ. Tuy nhiên, do khó
khăn về ngân sách nên hiện đề án vẫn chưa được cấp kinh phí. Ông Ý cho
biết thêm, xã đang yêu cầu các hộ dân kinh doanh dọc lối đi phải thay
thế phông bạt cũ, rách đảm bảo mỹ quan, đồng thời, vận động người dân
đóng góp, ủng hộ để đổ xi măng toàn bộ khu vực sân Đền nhằm hạn chế tình
trạng ẩm ướt, nhếch nhác tại khu di tích.
Có thể thấy, bên cạnh việc nhiều di tích trên địa bàn TP hiện đang xuống
cấp thì công tác quản lý các di sản dành cho thế hệ mai sau này cũng
đang gióng lên hồi chuông báo động. Nếu các cơ quan chức năng không sớm
vào cuộc, quyết liệt bảo vệ các di tích bằng những chính sách, việc làm
cụ thể thì việc di tích bị biến dạng, thậm chí là biến mất hoàn toàn sẽ
là câu chuyện của ngày một ngày hai.
Theo : ktdt.vn