Tăng trưởng xanh không khó
Ngày
28.9 vừa qua, Thủ tướng đã phê duyệt Chiến lược Tăng trưởng xanh của
Việt Nam thể hiện rõ cam kết trong hành động nhằm hướng tới phát triển
bền vững. Chiến lược với mục tiêu tăng trưởng xanh, tiến tới nền kinh tế
các bon thấp, làm giàu vốn tự nhiên trở thành xu hướng chủ đạo trong
phát triển kinh tế bền vững; giảm phát thải và tăng khả năng hấp thụ khí
nhà kính dần trở thành chỉ tiêu bắt buộc và quan trọng trong phát triển
kinh tế - xã hội. Giảm phát thải khí nhà kính và thúc đẩy sử dụng năng
lượng sạch, năng lượng tái tạo, xanh hóa sản xuất, xanh hóa lối sống và
thúc đẩy tiêu dùng bền vững là ba nhiệm vụ quan trọng của chiến lược
này.
Đây thực sự là bước đi lớn tạo
ra những cơ hội mới trong quá trình tái cấu trúc nền kinh tế. Tuy nhiên,
vẫn còn nhiều ý kiến lo ngại cho rằng, tăng trưởng xanh chỉ là “sân
chơi” của các nước giàu với một nền kinh tế phát triển nhất định. Tham
gia tăng trưởng xanh đồng nghĩa với việc phải chi khá nhiều cho công
nghệ, bắt buộc phải sử dụng tài nguyên thận trọng hơn, không khai thác ồ
ạt như trước đây, vì thế tốc độ tăng trưởng có thể không cao. Rõ ràng,
trong bối cảnh nền kinh tế thế giới và trong nước đang gặp nhiều khó
khăn, chấp nhận tăng trưởng chậm là một quyết định không dễ dàng.
“Đừng
nghĩ tăng trưởng xanh là một điều gì đó vĩ mô, xa vời. Nước ta hoàn
toàn có thể thực hiện được và nếu không tiếp cận sớm với hướng đi mới
này, sẽ khó có thể theo kịp với các nước phát triển trên thế giới” -
PGs. Ts Nguyễn Thế Chinh - Phó Viện trưởng Viện Chiến lược, Chính sách
TN - MT, Bộ TN - MT nhấn mạnh.
Tăng
trưởng xanh là tiến tới sử dụng năng lượng tái tạo thay thế dần năng
lượng nhiên liệu hóa thạch. Với hơn 3.000km bờ biển và nằm trong khu vực
khí hậu nhiệt đới gió mùa, nước ta có nhiều thuận lợi trong việc phát
triển năng lượng gió. Nước ta cũng có nhiều tiềm năng về năng lượng mặt
trời với tổng số giờ nắng trong năm dao động từ 1.400 đến 3.000 giờ,
tổng bức xạ mặt trời trung bình năm khoảng 230 -250kcal/cm2/ngày theo
hướng tăng dần về phía Nam. Việc sử dụng các tài nguyên thay thế bằng
tái sử dụng, tái chế chất thải hay thu hồi khí mê tan từ chăn nuôi và
bãi thải cũng không gặp khó khăn khi chủ yếu là chất thải hữu cơ trên
60%. Hơn nữa, tiết kiệm tài nguyên, đầu tư đổi mới công nghệ và đưa công
nghệ mới vào hoạt động sản xuất không chỉ tiết kiệm năng lượng, thân
thiện môi trường mà còn góp phần nâng cao chất lượng sản phẩm cạnh tranh
của Việt Nam trên thị trường quốc tế.
Gắn với xóa đói giảm nghèo
“Bảo
vệ môi trường gắn với xóa đói giảm nghèo là vấn đề mà chiến lược cần
giải quyết. Tăng trưởng xanh phải đóng góp vào tạo việc làm, xóa đói
giảm nghèo, cải thiện đời sống vật chất và tinh thần cho người dân, đồng
thời theo hướng bảo tồn, phát triển và sử dụng có hiệu quả tài nguyên
thiên nhiên” - Phó vụ trưởng Vụ Khoa học, Giáo dục tài nguyên và môi
trường, Bộ KH - ĐT Nguyễn Tuấn Anh nhấn mạnh.
Đây
cũng chính là điểm đặc thù, khác biệt trong chiến lược tăng trưởng xanh
của Việt Nam so với nhiều nước trên thế giới. “Tăng trưởng xanh phải do
con người và vì con người, cần gắn phát triển kinh tế đất nước với sinh
kế của người dân. Song hành hai nhiệm vụ đó là hướng đi đúng đắn đối
với một nước có nền kinh tế đang phát triển như Việt Nam” - PGs. Ts
Nguyễn Thế Chinh nói.
Thực tế, không
chỉ ở Việt Nam mà tại nhiều quốc gia đang phát triển, tỷ lệ dân số đói
nghèo và có mức thu nhập thấp chiếm tỷ trọng cao, chính vì vậy vấn đề ưu
tiên trước hết là sinh kế và thu nhập nhằm vươn lên thoát khỏi nghèo
đói. Trên cơ sở đó, cần tăng cường và tạo điều kiện cho mọi người dân
cung cấp dịch vụ môi trường - sinh thái, nhất là dịch vụ sinh thái rừng.
Đây thực chất là công cụ kinh tế, sử dụng để những người được hưởng lợi
từ các dịch vụ hệ sinh thái chi trả cho những người tham gia duy trì,
bảo vệ và phát triển các chức năng của hệ sinh thái đó. Đơn cử như khi
người dân cung cấp các dịch vụ như bảo vệ rừng đầu nguồn góp phần điều
hòa nguồn nước cho nhà máy cung cấp nước ở hạ lưu sẽ được người mua dịch
vụ chi trả cho công tác này. Việc thực hiện hoạt động đó góp phần tạo
cơ hội mới về tài chính nhằm bảo đảm và nâng cao cuộc sống của người dân
nghèo sống dựa vào nguồn tài nguyên thiên nhiên và cũng chính là người
bảo vệ nguồn tài nguyên này.
Để đạt
được mục tiêu gắn bảo vệ môi trường với xóa đói giảm nghèo, rất cần có
sự điều hành phối hợp giữa các bộ, ngành có liên quan. Thế nhưng, đây
cũng là “vấn đề cấp bách mà hiện nay Việt Nam chưa đạt được” - một
chuyên gia góp ý. Do vậy, yêu cầu cấp thiết đặt ra là phải thành lập Ban
điều phối triển khai chiến lược tăng trưởng xanh trực thuộc Ủy ban Quốc
gia về Biến đổi khí hậu. cùng với đó cần được phân công, phân nhiệm cụ
thể đối với các bộ, ngành có liên quan.