Theo
thống kê của Bộ NNPTNT, trên địa bàn cả nước hiện có 4.575 làng nghề, tạo việc
làm cho khoảng 12 triệu lao động nông thôn. Do đó, làng nghề có vai trò rất
quan trọng trong chương trình xây dựng nông thôn mới hiện nay...
Giải bài toán chuyển
dịch cơ cấu lao động
Theo đánh giá, hoạt động ngành nghề nông thôn đã thu hút gần
30% lực lượng lao động tham gia vào cơ sở sản xuất tại các làng nghề. Có những
làng nghề thu hút trên 60% lao động trong tổng số lao động của địa phương vào hoạt
động sản xuất phi nông nghiệp. Ngoài lao động thường xuyên, các hộ, cơ sở ngành
nghề còn thu hút thêm từ 2-10% lao động thời vụ.
|
Phát triển làng nghề sẽ giúp giải bàn toán chuyển dịch cơ
cấu lao động trong xây dựng NTM.
|
Một trong những mục tiêu trong chương trình xây dựng nông
thôn mới (NTM) là phải chuyển dịch được cơ cấu lao động nông thôn sang hướng
phi nông nghiệp. Chính vì vậy, việc xây dựng NTM gắn với xây dựng làng nghề,
nhất là làng nghề truyền thống có một ý nghĩa rất lớn cả về kinh tế lẫn xã hội.
Đây là giải pháp quan trọng thúc đẩy chuyển dịch cơ cấu kinh tế, nhằm tăng thu
nhập, cải thiện và nâng cao đời sống cho lao động cho nông nghiệp, nông thôn.
Tuy nhiên, việc phát triển các làng nghề cũng gặp không ít
khó khăn như: Biến động lao động làng nghề, công tác đào tạo tay nghề và đặc
biệt là thị trương tiêu thụ sản phẩm còn quá nhỏ hẹp, hệ thống giao thông,
thông tin liên lạc và quảng bá sản phẩm, hệ thống các ngành sản xuất hộ trợ,
nhất là trong các khâu sản xuất, khai thác và xử lý nguyên vật liệu phục vụ cho
các loại ngành nghề dù đã được tăng cường vẫn chưa đáp ứng được nhu cầu phát triển.
Thực tế cho thấy, một trong những khó khăn lớn của việc
chuyển dịch cơ cấu kinh tế nông thôn chính là chuyển dịch cơ cấu lao động. Việc
phát triển công nghiệp- tiểu thủ công nghiệp (CN-TTCN) liên quan trực tiếp đến
nhiều tiêu chí quan trọng khác như: Mức thu nhập bình quân đầu người, cơ cấu
lao động và hình thức tổ chức sản xuất. Thực tế cho thấy, địa phương nào có
làng nghề, CN-TTCN phát triển, sẽ có nhiều điều kiện thuận lợi cho lộ trình xây
dựng NTM.
Gắn quy hoạch NTM với
làng nghề
Hiện nay, trong việc quy hoạch xây dựng NTM, một vấn đề mà
các địa phương cần chú ý là diện tích đất cần thiết để trồng các loại cây làm
nguyên liệu cho sản xuất. Bởi phát triển làng nghề chính là làm đa dạng hóa kinh
tế nông thôn, chuyển các hộ thuần nông thu nhập thấp thành những hộ kinh doanh
đa ngành nghề. Với bộ phận các địa phương đã có nghề, Nhà nước cần lập dự án
phát triển nghề hiện có, cấy thêm nghề mới, nhân rộng ra nhiều hộ trong làng.
Còn đối với địa phương chưa có nghề, cần lập quy hoạch ngành nghề, quy hoạch
mặt bằng, xây dựng kế hoạch, dự án phát triển…
Sự lan tỏa của các làng nghề đã mở rộng quy mô và địa bàn
sản xuất, thu hút nhiều lao động, kéo theo sự phát triển của các ngành nghề
khác, góp phần làm tăng tỷ trọng ngành công nghiệp, thương mại và giảm tỷ trọng
ngành nông nghiệp. Tổng giá trị sản xuất ngành nghề nông thôn năm 2010 của 30
tỉnh , thành phố đạt trên 78.000 tỷ đồng.
Một vấn đề khó nhất cần giải quyết ở các làng nghề hiện nay
là khắc phục ô nhiễm môi trường, đặc biệt là thu gom chất thải để có thể “cất
cánh” đạt các mục tiêu chương trình NTM, hướng tới phát triển bền vững. Bên
cạnh đó, việc lựa chọn và tập trung vào các ngành nghề chủ đạo, có lợi thế và
tiềm năng lớn tạo nên các sản phẩm có sức cạnh tranh mạnh mẽ cũng là nhiệm vụ
quan trọng không kém, kết hợp với việc khuyến khích thành lập các doanh nghiệp
đầu mối, đảm nhận khâu tiêu thụ sản phẩm cho các hộ sản xuất.
Với tiềm năng của các làng nghề truyền thống Việt Nam, nếu
có sự đầu tư đúng hướng, có những chính sách phù hợp sát thực tiễn, đặc biệt là
sự quyết tâm chung tay của cả hệ thống chính trị, các làng nghề sẽ vượt qua được
khó khăn thách thức hiện nay để có đủ khả năng thực hiện các tiêu chí về NTM.
Theo dân việt