Sau gần 3 năm thực hiện, được sự hỗ
trợ của Quỹ châu Á, Bộ Ngoại giao và Thương mại Australia, trên cơ sở
khảo sát khách hàng nhập khẩu và doanh nghiệp thủ công mỹ nghệ, tiến
hành các hoạt động can thiệp, Vietcraft đã hoàn thành việc xây dựng hệ
thống hợp chuẩn và chuẩn đoán hợp chuẩn trực tuyến cho các doanh nghiệp
thuộc ngành thủ công mỹ nghệ Việt Nam.
Ông Filip Graovac, Phó Trưởng đại diện Quỹ
châu Á tại Việt Nam cho biết, trong xu thế hội nhập kinh tế quốc tế, để
đáp ứng tốt hơn yêu cầu ngày càng cao của người tiêu dùng, các nhà nhập
khẩu ngày càng quan tâm nhiều hơn đến các vấn đề hợp chuẩn.
Nếu trước đây các vấn đề hợp chuẩn chỉ
thường là các yêu cầu về mặt chất lượng thì ngày nay các vấn đề hợp
chuẩn được mở rộng rất nhiều bao gồm cả các vấn đề xã hội, môi trường,
thậm chí cả các vấn đề an ninh. Trước thực tế đó, các doanh nghiệp thủ
công mỹ nghệ của Việt Nam, đa số là các doanh nghiệp nhỏ và vừa, cần có
kế hoạch và chiến lược phù hợp để thích ứng tốt hơn với các yêu cầu đó
mặc dù đây là vấn đề không đơn giản do doanh nghiệp cần có sự đầu tư về
nguồn lực và duy trì các chứng chỉ sau khi đã đạt được hợp chuẩn.
Khảo sát trong năm 2016 của Vietcraft đối với 100 nhà nhập khẩu sản phẩm
thủ công mỹ nghệ của Việt Nam cho thấy, có 67,4% nhà nhập khẩu yêu cầu
nhà cung cấp Việt Nam yêu cầu hợp chuẩn từ 1-5 năm gần đây. Ngoài ra,
100% khách hàng đồng ý rằng trong 5 năm tới ít nhất 30% nhà cung cấp
phải đáp ứng được các tiêu chuẩn về hợp chuẩn, 75% khách hàng đòi hỏi ít
nhất 50% các nhà cung cấp của họ phải đáp ứng hợp chuẩn.
Hiện hầu hết khách hàng đều tự đánh giá nhà cung cấp theo tiêu chuẩn
riêng của họ (như IKEA, Walmart, Target…) hoặc tham gia vào một tổ chức
được công nhận rộng rãi như Better Work, SA8000, ICS, BSCI, SMETA… Nhưng
gần đây, một số khách hàng ở Mỹ như Walmart cũng đang có xu hướng chấp
nhận các chuẩn như BSCI hoặc SMETA mà không phải đánh giá lại trách
nhiệm xã hội.
Trong khi đó, khảo sát của Vietcraft đối với các công ty thủ công mỹ
nghệ của Việt Nam cũng cho thấy chỉ khoảng 73% doanh nghiệp hiểu về các
quy định của hợp chuẩn. Tỷ lệ này đạt cao hơn ở phía Nam với 94% doanh
nghiệp, trong khi tại phía Bắc và miền Trung chỉ đạt 52%.
Ông Nguyễn Bá Ngọc, Phó Chủ tịch Vietcraft cho biết, doanh nghiệp thủ
công mỹ nghệ của Việt Nam gặp nhiều khó khăn trong việc áp dụng hợp
chuẩn do hệ thống luật pháp Việt Nam chưa hoàn thiện, không đồng bộ và
nằm rải rác. Nhiều mục khách hàng yêu cầu lại không có quy định trong
luật pháp Việt Nam. Sản xuất hàng còn phụ thuộc nhiều vào làng nghề, khó
khăn trong việc quản lý sản xuất và đáp ứng yêu cầu hợp chuẩn.
Nhà cung cấp cũng gặp khó khăn trong việc bố trí nhân sự phụ trách hợp
chuẩn; các chi phí để quy trì hệ thống hợp chuẩn còn rất cao, bao gồm
khám sức khỏe, đo môi trường, xử lý chất thải… Theo ông Ngọc, các chi
phí này có thể lên tới 100 triệu đồng/năm, gây khó khăn không nhỏ cho
doanh nghiệp thủ công mỹ nghệ.
Tiêu chí đánh giá của khách hàng cũng khác nhau. Việc đánh giá của các
đánh giá viên cũng có sự khác nhau giữa các công ty đánh giá, giữa các
nhận viên trong cùng công ty đánh giá về cùng một vấn đề. Đặc biệt, mặc
dù phải tốn kém nhiều chi phí và công sức để áp dụng hợp chuẩn, nhưng
nhiều trường hợp khách hàng không có sự cam kết ổn định về đơn hàng, chỉ
đặt 1 – 2 đơn hàng rồi ngưng dẫn tới tâm lý chán nản khi thực hiện hợp
chuẩn của doanh nghiệp Việt Nam.
Trước thực tế đó, ông Ngọc cho rằng giải pháp sắp tới là cần tiếp tục mở
rộng các hoạt động tư vấn, đào tạo nhân lực cho doanh nghiệp. Đồng
thời, cần có sự liên kết giữa các nhà cung cấp để có thể sử dụng một
chứng chỉ của một nhà cung cấp xuất ủy thác cho nhiều nhà cung cấp. Các
doanh nghiệp cũng cần đàm phán với các tập đoàn có yêu cầu hợp chuẩn từ
nhà cung cấp, yêu cầu cam kết về nguồn hàng để có sự cam kết ổn định về
đơn hàng…
Từ
năm 2014, Vietcraft đã triển khai dự án “Nâng cao năng lực các Hiệp hội
doanh nghiệp Việt Nam nhằm hỗ trợ các hội viên của mình và góp phần xây
dựng chính sách dựa trên thực tế” do Quỹ châu Á tài trợ. Đây là một
phần dự án Hiệp hội doanh nghiệp hoạt động hiệu quả vì sự phát triển
năng động và toàn diện tại Việt Nam do Bộ Ngoại giao và Thương mại
Australia tài trợ.
Đến nay, sau 3 năm triển khai, dự án đã xây dựng hệ thống
hợp chuẩn cho các doanh nghiệp thủ công mỹ nghệ Việt Nam. Hệ thống được
xây dựng trên cơ sở các nguyên tắc cơ bản về tiêu chuẩn chất lượng, sinh
thái và xã hội của các quy định hợp chuẩn quốc tế. Nguyên tắc xuyên
suốt của bộ tiêu chí này dựa trên các nguyên tắc của sản xuất bền vững
đã được Tổ chức lao động quốc tế (ILO), Cơ quan phát triển môi trường
Liên hiệp quốc (UNEP), Tổ chức phát triển công nghiệp Liên hiệp quốc
(UNIDO) thông qua. Phát triển bền vững bao gồm yếu tố bền vững từ sản
xuất đến tiêu dùng, từ bền vững về nguyên liệu, bền vững về quá trình
sản xuất, bền vững về phân phối, bền vững về tiêu thụ của người tiêu
dùng và bền vững sau khi sản phẩm hết tuổi thọ. |
Theo: baohaiquan.vn