Việc thương lái nước ngoài thu mua các mặt hàng nông sản "dị biệt" đã
diễn ra cả chục năm nay, gây không ít hệ lụy cho những người nông dân
thuần phác. Thế nhưng, cho đến lúc này, các cơ quan chức năng vẫn chưa
có biện pháp hữu hiệu ngăn chặn cũng như xử lý dứt điểm.
|
Nông dân chăm sóc vườn khoai lang chờ ngày thu hoạch. Ảnh: Phapluat TP HCM |
Gần tháng nay, các thương lái nước ngoài lại xuất hiện tại Vĩnh Long thu
mua lá khoai lang. Kịch bản này xảy ra chẳng khác gì so với việc thu
mua lá điều, đỉa hay các mặt hàng nông sản "dị thường" đã xảy ra trước
đó. Vẫn sử dụng các "chiêu bài" cũ, thương lái nước ngoài thông qua
phiên dịch người Việt Nam, vào tận vườn, hộ dân "đặt vấn đề" thu mua với
khối lượng lớn, giá cao. Thấy món lợi trước mắt, nông dân đổ xô đi gom
hàng, người có tiền còn trở thành thương lái nhỏ đi gom hàng trong dân,
rồi bán cho các thương lái lớn nước ngoài. Sau khi nông dân và thương
lái đổ xô gom hàng với khối lượng lớn… thương lái nước ngoài bỗng dưng
"biến mất". Hậu quả là người dân thiệt hại lớn.
Điều dễ dàng nhận thấy là những mặt hàng được thương lái nước ngoài thu
mua đều có những điểm bất thường. Vịt đẻ, lá khoai, rễ sim… còn có thể
làm thực phẩm, làm thuốc, còn những mặt hàng như đỉa, ốc bươu vàng, lá
điều khô…, họ thu mua để làm gì?
Theo nhận định của nhiều chuyên gia nông nghiệp, việc thu mua những mặt
hàng nông sản có tính "dị thường" của một số thương lái nước ngoài nhằm
mục đích là phá hoại nền sản xuất nông nghiệp. Ông Nguyễn Trí Ngọc, Phó
Chủ tịch Tổng hội Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Việt Nam cho rằng,
có sự logic trong vấn đề thu mua nông sản của thương lái nước ngoài tại
Việt Nam. Thứ nhất là âm mưu trục lợi về kinh tế. Bài học vừa qua tại
các địa phương cho thấy, những "mặt hàng" thương lái nước ngoài đặt mua
tăng giá theo từng giai đoạn. Ban đầu họ đưa giá trung bình song cao hơn
thị trường rất nhiều để đánh vào tâm lý "hám lợi" của người dân. Sau đó
lại tiếp tục tăng giá để kích cầu, đến khi hàng hóa thu gom được nhiều,
họ lại tiếp tục tăng giá, rồi bán lại hàng cho chính thương lái Việt
Nam, kiếm lợi rồi bỏ chạy. Cuối cùng nông dân và tiểu thương Việt Nam
phải gánh chịu. Thứ hai là, thu mua để hủy hoại nền sản xuất nông nghiệp
của Việt Nam. Đỉa, ốc bươu vàng vốn là những vật gây hại cho môi
trường, trong đó ốc bươu vàng hại lúa và vịt đẻ là loài diệt ốc bươu
vàng, nhưng họ lại thu mua vịt đẻ. Đây là thủ đoạn không chỉ làm giảm
khả năng tận diệt ốc bươu vàng từ loại thủy cầm có ích như vịt đẻ, mà
còn làm mất cân đối về giống, ảnh hưởng tới sự phát triển của đàn vịt,
giảm hiệu quả kinh tế của ngành chăn nuôi. Còn "kịch bản" đỉa tràn ra
môi trường có thể xảy ra, trở thành tai họa như hiện tượng nuôi ốc bươu
vàng, rùa tai đỏ, chuột hải ly... trước đây. Theo ông Nguyễn Đình Bích,
Viện Nghiên cứu thương mại (Bộ Công thương), thống kê tại các cơ quan
hải quan cửa khẩu cho thấy, thực tế các loại nông sản "dị biệt" mà
thương lái nước ngoài thu mua không được xuất qua biên giới. Chỉ có một
số ít mặt hàng như rễ sim, cây ngâu… được xuất sang biên giới nhưng với
số lượng không bao nhiêu, họ cố tình tạo nguồn cung cầu ảo, ảnh hưởng
nghiêm trọng đến lợi ích kinh tế của người dân và nền nông nghiệp Việt
Nam.
Điều đáng nói là chuyện thu mua các loại nông sản của thương lái nước
ngoài đã xuất hiện gần chục năm nay. Các cơ quan, thông tấn, nhà chuyên
môn đã phân tích, cảnh báo rất nhiều, song dường như chính quyền các
cấp, cơ quan quản lý vẫn chưa tìm ra biện pháp xử lý. Thông tư
28/2012/TT-BCT của Bộ Công thương quy định chi tiết việc đăng ký quyền
xuất khẩu, quyền nhập khẩu của thương nhân nước ngoài không hiện diện
tại Việt Nam quy định: Thương nhân nước ngoài khi thu mua nông sản tại
Việt Nam đều phải do thương lái Việt Nam đảm nhận và chỉ được phép ký
hợp đồng mua sản phẩm qua thương lái Việt Nam. Song, thương lái nước
ngoài thu mua chủ yếu qua việc sang Việt Nam du lịch rồi thu mua tận
gốc, chuyển qua đường tiểu ngạch, nên gây nhiều khó khăn cho việc kiểm
soát. Ông Võ Văn Quyền, Vụ trưởng Vụ Thị trường trong nước (Bộ Công
thương) cho rằng, những người nước ngoài có mặt ở Việt Nam thu gom nông
sản là hoạt động mua bán trái phép. Biết là trái phép mà các cơ quan
quản lý vẫn làm ngơ để tình trạng này tiếp tục xảy ra, ảnh hưởng không
nhỏ đến đời sống người dân và sản xuất trong nước. Theo ông Trần Ngọc
Vinh, Ủy viên Ủy ban Pháp luật của Quốc hội, khó có thể nói rằng chính
quyền địa phương và các cơ quan quản lý không biết đến thực trạng này.
Thứ trưởng Bộ Công thương Hồ Thị Kim Thoa cho biết, Bộ đã có chương
trình rà soát, tuyên truyền, phổ biến và kiểm soát thương lái nước ngoài
thu mua các sản phẩm nông sản ở Việt Nam. Theo đó, nếu việc thu mua là
bất hợp pháp, thì các cơ quan chức năng ở địa phương và các bộ, ngành sẽ
có sự phối hợp để chấm dứt ngay tình trạng đó. Lạ thay, sự việc xảy ra
đã gần 10 năm, đến nay, các cơ quan chức năng vẫn chỉ dừng lại ở mức rà
soát, tuyên truyền. Để chấm dứt tình trạng nêu trên, các bộ, ngành,
chính quyền địa phương cần khẩn cấp vào cuộc, nếu không hậu quả sẽ khôn
lường…
Theo: hanoimoi