Nguồn:m.icon.com.vn
|
Kinh tế xanh
là khái niệm ngày càng được sử dụng rộng rãi trên thế giới cùng với xu
hướng phát triển nền kinh tế bền vững mà rất nhiều quốc gia đang theo
đuổi. Chương trình Môi trường Liên Hợp Quốc (UNEP) đưa ra định nghĩa,
kinh tế xanh là nền kinh tế bảo đảm cải thiện đời sống con người và công
bằng xã hội, đồng thời giảm đáng kể những rủi ro cho môi trường và rủi
ro khan hiếm về sinh thái. Có nhiều khái niệm khác về kinh tế xanh nhưng
về bản chất đều khẳng định, đây là nền kinh tế đạt được trạng thái cân
bằng giữa ba yếu tố là tăng trưởng kinh tế, công bằng xã hội và bảo vệ
môi trường.
Mặc dù chưa đề cập chính xác đến khái niệm kinh tế xanh, nhưng
nội hàm liên quan đến kinh tế xanh như kinh tế cacbon thấp, giảm thiểu
và thích ứng với biến đổi khí hậu, tăng trưởng xanh, công nghệ xanh,
việc làm xanh... đã và đang được đề cập, triển khai trong nhiều chính
sách phát triển của Nhà nước. Đặc biệt, tháng 9/2012, Chính phủ phê
duyệt Chiến lược quốc gia về tăng trưởng xanh với 3 nhiệm vụ trọng tâm
là giảm cường độ phát thải khí nhà kính và thúc đẩy sử dụng năng lượng
sạch, năng lượng tái tạo; xanh hóa sản xuất; xanh hóa lối sống và thúc
đẩy tiêu dùng bền vững. Hiện tại, kế hoạch hành động thực hiện chiến
lược tăng trưởng xanh quốc gia đang được hoàn thiện với nhiều hành động
cụ thể.
Trong một thời gian dài nền kinh tế phát triển theo hướng "nâu hóa" đã và đang để lại nhiều hệ lụy. Tại tọa đàm về kinh tế xanh cho phát triển bền vững vừa được tổ chức tại Hà Nội, Phó
viện trưởng Viện nghiên cứu và quản lý kinh tế Trung ương Vũ Xuân
Nguyệt Hồng nhận định, kinh tế nước ta trong nhiều thập kỷ qua tăng trưởng tương đối cao nhưng thiếu bền vững; tăng
trưởng dựa nhiều vào tài nguyên và vốn đầu tư, cường độ sử dụng năng
lượng ngày càng tăng và cao hơn mức trung bình thế giới. Cùng với đó,
vấn đề môi trường ngày càng nghiêm trọng và trở nên nhức nhối với các
hiện tượng ô nhiễm công nghiệp, suy thoái môi trường, cạn kiệt tài
nguyên, biến đổi khí hậu... Trong khi đó, chênh lệch giàu nghèo ngày
càng gia tăng trong xã hội. Thực tế này đòi hỏi Việt Nam phải thay đổi
mô hình tăng trưởng theo hướng bền vững và tăng trưởng xanh, hướng tới
kinh tế xanh.
Tuy nhiên, không thể
một sớm một chiều khắc phục được hết những bất cập của nền kinh tế tích
tụ nhiều năm qua. Kinh tế xanh hay tăng trưởng xanh là những khái niệm
còn khá mới mẻ ở Việt Nam. Điều này đòi hỏi cần phải có được sự nghiên
cứu và phổ biến rộng rãi kiến thức về kinh tế xanh đối với bộ máy lãnh
đạo, các nhà hoạch định chính sách, cộng đồng doanh nghiệp và người dân.
Phải làm sao để cộng đồng doanh nghiệp hiểu được lợi ích to lớn của
việc hướng đến nền kinh tế xanh, đường đi cụ thể của quá trình này. Song
song với đó, các văn bản pháp luật liên quan cũng cần nhất quán theo
quan điểm tăng trưởng xanh/kinh tế xanh, kiên quyết đoạn tuyệt với nền
kinh tế nâu.
Nền kinh tế xanh gắn với
sử dụng năng lượng tái tạo, xây dựng xã hội các bon thấp, tăng trưởng
xanh, giải quyết vấn đề sinh kế gắn với phục hồi môi trường sinh thái…
Tuy nhiên, theo Phó viện trưởng Viện Chiến lược Chính sách tài nguyên và
môi trường Nguyễn Thế Chinh, hiện phần lớn công nghệ trong các doanh
nghiệp của Việt Nam là công nghệ thế hệ cũ, tiêu hao năng lượng lớn.
Việc thay đổi hướng phát triển đòi hỏi nguồn lực lớn và sự trợ giúp về
vốn và công nghệ của các nước đã có nền kinh tế xanh bền vững. Rõ ràng,
chìa khóa của tăng trưởng xanh, kinh tế xanh là công nghệ lại đang là
thách thức lớn của các nước đang phát triển, trong đó có Việt Nam, trong
quá trình hướng đến phát triển bền vững.
Đặc
biệt, hiện hơn 95% doanh nghiệp Việt Nam là thuộc diện doanh nghiệp nhỏ
và vừa với các điểm yếu về vốn và công nghệ. Chủ tịch Hiệp hội doanh
nghiệp nhỏ và vừa Cao Sỹ Kiêm cho rằng, trong bối cảnh nền kinh tế suy
giảm cộng với nguồn lực của các doanh nghiệp còn nhỏ, việc chuyển đổi và
bắt nhịp với tăng trưởng xanh, kinh tế xanh với nhiều doanh nghiệp sẽ
là vô cùng khó khăn. Điều này đòi hỏi chủ trương tăng trưởng xanh, phát
triển kinh tế xanh cần sớm phải hiện thực hóa bằng các quy định và các
chính sách hỗ trợ cụ thể, đủ mạnh để doanh nghiệp tự tin chuyển đổi cách
thức tăng trưởng.
Để phát triển kinh
tế xanh, vai trò của hệ thống tài chính ngân hàng là không thể thiếu vì
đây là một mắt xích quan trọng trong việc quyết định nguồn vốn đầu tư
cho các dự án phát triển KT-XH. Tuy nhiên, khả năng quản trị rủi ro,
trong đó có rủi ro trong lĩnh vực môi trường, xã hội của hệ thống ngân
hàng Việt Nam nhìn chung còn yếu. Phó Vụ trưởng Vụ Tín dụng các ngành
kinh tế, NHNN Cát Quang Dương cho biết, hiện vẫn
có nhiều ngân hàng chưa thực sự quan tâm đến vấn đề quản lý rủi ro môi
trường xã hội, còn coi trọng mục tiêu lợi nhuận mà bỏ qua hoặc xem nhẹ
công tác quản lý rủi ro môi trường, xã hội trong hoạt động kinh doanh
ngân hàng, đặc biệt trong hoạt động cấp tín dụng. Điều này khiến
cho nguồn lực tài chính vốn đã nhỏ, có nguy cơ càng khó tiếp cận trong
quá trình chuyển đổi mô hình tăng trưởng. Điều này đòi hỏi NHNN cần ban
hành hướng dẫn và bộ công cụ để đánh giá rủi ro môi trường, xã hội để
các tổ chức tín dụng áp dụng. Rõ ràng, nền kinh tế xanh hướng đến tăng
trưởng bền vững còn nhiều rào cản cần phải khắc phục.
Theo: daibieunhandan