“Chữa bệnh” cho nền kinh tế
Không cần có nhiều kiến thức về kinh tế vĩ
mô cũng có thể thấy rằng đạt được mục tiêu phát triển nhanh, bền vững
mà lại không làm tăng lạm phát, nợ công... là một việc rất khó khăn,
thậm chí phải có nhiều quyết định dũng cảm, thừa nhận để rồi xóa bỏ
những thất thoát, yếu kém ra khỏi nền kinh tế.
TS. Nguyễn Đình Cung, quyền Viện trưởng
Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ương phân tích: “Dù công cuộc tái
cơ cấu đã được khởi động, nhưng các thị trường chính yếu như thị trường
lao động, thị trường vốn hay đất đai, tài nguyên vừa qua chưa có nhân tố
gì mới khả dĩ kích hoạt mạnh mẽ thị trường. Những cải cách theo hướng
tạo ra dư địa cho thị trường vận hành tốt hơn gần như chưa thấy rõ”.
Vẫn theo TS. Nguyễn Đình Cung, những can
thiệp hành chính gần như vẫn giữ nguyên, vì vai trò chức năng của Nhà
nước chưa thay đổi, công cụ quản lý cũng chưa thay đổi.
Đặc biệt chú trọng đến công cuộc tái cơ
cấu doanh nghiệp Nhà nước (DNNN) trong đó một nhiệm vụ “lõi” là cổ phần
hóa, TS. Cung khuyến cáo rằng, nếu không tính toán đầy đủ chi phí cơ hội
vào đấy thì tiến trình cổ phần hóa sẽ vẫn tắc. Theo ông, việc bán cổ
phần DNNN cũng giống như tất cả các loại hàng hóa khác, không nhất thiết
bán cho ai cũng phải theo cùng một giá. Bán lỗ, nhưng có cơ hội đầu tư
vào cái khác tốt hơn hoặc cắt lỗ thì phải bán. Thậm chí cả với doanh
nghiệp đang lãi, nếu cần vốn đầu tư vào cái khác để đạt được những mục
đích quan trọng khác thì cũng vẫn nên làm.
Tại hội thảo về triển vọng của nền kinh tế
Việt Nam năm 2014, chuyên gia kinh tế trưởng của Ngân hàng thế giới tại
Việt Nam Deepak Mishra nhận xét, ông rất hiểu “DNNN là con đẻ của Nhà
nước” nên dù có yếu kém, thua lỗ thì cũng khó lòng mà buông bỏ ngay
được.
Tuy thế, chuyên gia này cảnh báo, những
can thiệp phi thị trường kiểu như cho phép tăng giá một số mặt hàng hoặc
dịch vụ độc quyền; bơm thêm vốn, làm sạch sổ nợ (bằng cách giao cho
Công ty quản lý tài sản các tổ chức tín dụng Việt Nam (VAMC) “ôm” nợ xấu
vào)... đều có nguy cơ làm méo mó kinh tế thị trường, tăng gánh nặng
lên xã hội và tiếp tục tạo ra nguy cơ về tham nhũng, thất thoát.
Dẫu vậy, ông Deepak Mishra ghi nhận, Thông
điệp đầu năm của Thủ tướng Chính phủ đề cập đến nhiệm vụ tái cơ cấu
DNNN với tinh thần khá quyết liệt. Đã có những áp lực hành chính rất
mạnh, được lượng hóa để buộc các vị lãnh đạo DNNN nỗ lực tái cơ cấu, nếu
không muốn bị mất chức hoặc chịu kỷ luật.
Cả guồng máy cùng chuyển động
Mặc dù vậy, theo ông Mishra, quyết tâm của
người đứng đầu Chính phủ chỉ có thể hiện thực hóa nhanh chóng khi cơ
chế trách nhiệm cùng được đặt ra cho toàn bộ guồng máy hành chính, bao
gồm tất cả các bộ ngành, địa phương.
Cùng quan điểm này, TS. Nguyễn Đình Cung
khuyến nghị: “Những cơ quan có trách nhiệm đề ra chính sách cũng phải
chịu sức ép đổi mới mạnh mẽ tương tự như với lãnh đạo các DN. Tôi được
biết có bộ, như Bộ Tài chính, một năm phải ban hành đến hàng trăm thông
tư, thông tư liên tịch để xử lý hàng loạt vấn đề cụ thể của doanh nghiệp
trong quá trình tái cơ cấu. Nếu các bộ vẫn có thể chậm rãi được thì
tiến trình này chưa thể chuyển động mạnh mẽ”.
Nhận thức rõ những khó khăn còn rất lớn,
song TS. Cung và các ý kiến khác đều cho rằng, nếu như những khống chế
hành chính không tuân theo quy luật khách quan của thị trường được chính
thức bãi bỏ; nếu như những đạo luật rất căn bản như Luật Đầu tư công,
Luật Ngân sách Nhà nước được hoàn thiện; kỷ luật ngân sách được thắt
chặt; nếu như các chính sách của chúng ta minh bạch và có lộ trình thực
hiện rõ ràng, hợp lý (chứ không giật cục) thì hoàn toàn có thể lạc quan
về một năm “Mã đáo thành công”.
Nói như TS. Nguyễn Đình Cung, hy vọng chú
Ngựa Giáp Ngọ sẽ không phi quá nhanh, nhưng dẻo dai giữ tốc độ suốt
chặng đường dài và về đích một cách ung dung.
|
6 nhiệm vụ trọng tâm trong Thông điệp đầu năm của Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng:
1-
Nâng cao chất lượng thể chế và khả năng phản ứng chính sách, tạo lập
niềm tin cho thị trường; 2- Điều hành chính sách tiền tệ theo tín hiệu
thị trường và theo lạm phát mục tiêu. Kết hợp chặt chẽ chính sách tiền
tệ với chính sách tài khoá; 3- Tháo gỡ khó khăn cho sản xuất kinh doanh
và hỗ trợ thị trường; 4- Đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính, đề cao
trách nhiệm của cán bộ công chức trong thực thi công vụ; 5- Đẩy mạnh
tiến trình tái cơ cấu nền kinh tế; 6. Bảo đảm an sinh xã hội và phúc lợi
xã hội.
Đặc
biệt với giải pháp “Tháo gỡ khó khăn cho sản xuất kinh doanh và hỗ trợ
thị trường”, Thủ tướng cho rằng: Phải hết sức coi trọng các giải pháp
tạo cầu, trên cơ sở tạo cầu mà khơi thông nguồn cung, hướng ưu tiên của
chính sách tài khóa, tiền tệ vào các đối tượng, lĩnh vực có mức tăng cầu
lớn. Đó là khu vực nông nghiệp, nông dân, nông thôn, mở rộng thị trường
xuất khẩu, phát triển hạ tầng kinh tế xã hội, nhà ở xã hội, ký túc xá…
Đây cũng là một giải pháp để cải thiện đời sống nhân dân và các đối
tượng còn nhiều khó khăn.
Trong
hạn mức bội chi ngân sách được phê duyệt, phải tìm các nguồn lực để
tăng tổng cầu, hỗ trợ thị trường; sớm công bố các biện pháp về thuế để
giảm bớt khó khăn cho doanh nghiệp. Tăng nguồn cung tín dụng với thời
gian dài hơn và lãi suất thấp hơn cho người mua nhà để ở nhằm giảm tồn
kho bất động sản. Hỗ trợ thích hợp, kể cả khoanh nợ cho các doanh nghiệp
gặp khó khăn tạm thời. Ban hành cơ chế mới về bảo lãnh tín dụng cho
doanh nghiệp vừa và nhỏ. Tiếp tục đẩy mạnh cuộc vận động Người Việt Nam
ưu tiên dùng hàng Việt Nam. Kiên quyết ngăn chặn nạn buôn lậu, nhập khẩu
các mặt hàng không bảo đảm tiêu chuẩn kỹ thuật và vệ sinh, an toàn,
phòng dịch.
Cần
nhấn mạnh rằng, các giải pháp chính sách tuy rất quan trọng nhưng cũng
chỉ có tác động hỗ trợ, sự chủ động của các doanh nghiệp là yếu tố quyết
định. Các doanh nghiệp phải biết biến khó khăn thành cơ hội đẩy nhanh
quá trình tái cơ cấu nhằm nâng cao khả năng cạnh tranh, chiếm lĩnh thị
phần. Phải triệt để tiết giảm chi phí, sử dụng có hiệu quả các nguồn
lực, hạ giá bán để giảm nhanh tồn kho, tích cực triển khai các giải pháp
mở rộng thị trường trong và ngoài nước.
|
Theo: baohaiquan